Jalpy, búl kýnderi Euraziya kenistiginde Qazaqstan Preziydenti Núrsúltan Nazarbaevtyng Mәskeu memlekettik uniyversiytetinde oqyghan dәrisi qyzu talqylanuda. Mәselen, M. Lomonosov atyndaghy MMU-ning Qazaqstandyq filialy diyrektorynyng orynbasary, filosofiya ghylymdarynyng doktory, professor Sәbina Ayazbekova Ortalyq kommunikasiyalar qyzmetindegi brifinginde bilim beru, ghylym jәne mәdeniyet mәselelerine oray oi-pikirlerimen bólisti. «Memleket basshysy túraqty týrde ekonomikalyq odaq ayasynan shyghyp jatatyn auqymdy, kóp qyrly mәselelerdi qarastyrady»,- dep atap ótti ol. S. Ayazbekovanyng aituynsha, Elbasymyz euraziyalyq integrasiyanyng keleshegi turaly dәris oqityn alang retinde MMU-in kezdeysoq tandap alghan joq. Búl uniyversiytet qúrylghannan beri jana iydeyalar men ghylymy boljamdar qalyptasatyn, qoghamdaghy eng ózekti jәne kókeykesti mәselelerdi sheshudegi qyzu pikirtalastar jýrgiziletin oqu ordasyna ainaldy. Sonymen qatar, MMU әrqashan erkin oy aitatyn, qogham aldynda joghary jauapkershilik jýkteytin ortasy bar oqu orny retinde erekshelenedi.

Euraziyalyq integrasiya iydeyasy ekonomikalyq odaqpen ghana shektelmeydi. S. Ayazbekova búl iydeyanyng Euraziyalyq uniyversiytetter qauymdastyghyn qúrugha negiz bolghanyna toqtaldy. Ghalymnyng pikirinshe, KSRO kýiregennen keyin MMU-dyng arqasynda postkenestik kenistiktegi joghary oqu oryndarynyng arasyndaghy baylanystar ýzilgen joq. Sondyqtan da, bilim beru jýiesi, ghylymdaghy tәjiriybemen almasugha degen qajettilik euraziyalyq integrasiyanyng qalyptasuynyng manyzdy faktoryna ainaldy. «Euraziyalyq integrasiya iydeyasyn sanasyna sinirgen myndaghan mamandar – ekonomister, sayasattanushylar, filologtar jәne t.b. Euraziyalyq uniyversiytetter qauymdastyghyna kiretin oqu oryndaryn bitirdi. Jәne osy týlekterding erik-jigerimen euraziyalyq bastamanyng baghyttary aiqyndalyp, josparlary jýzege asyryldy»,- dedi S. Ayazbekova.

«Qazirgi tanda MMU-de tek Qazaqstan ýshin emes, kýlli Euraziyalyq kenistiktegi qúbylystar men qajettilikterge ýndes ghylymy jobalar men baghdarlamalar dayyndalady,- dep pikirimen bólisti professor S. Ayazbekova.- Atap aitqym kelgeni, bilim beru salasyndaghy integrasiya búrynnan beri jýrip jatyr: memleketter óz egemendigin alyp, shekaralaryn belgilegenimen, bilimde shekara joq. MMU-dyng oqytushylary Qazaqstangha túraqty týrde kelip, óz tәjiriybesimen bólisedi. Eki elding strategiyalyq damuyna qajetti jәne manyzdy ghylymy jobalardy jasap, iske asyrady». Jalpy, búl baghytta MMU-dyng Qazaqstandyq filialyn euraziyalyq bastamanyng jýzege asyrylghan tabysty jobasy dep ataytyny belgili.

Professordyng aituynsha, uniyversiytet studentteri basqa joghary oqu oryndarymen salystyrghanda qazaq tili, qazaq әdebiyeti, qazaq mәdeniyeti siyaqty pәnderdi terendetip oqidy. Sonymen qatar, euraziyalyq integrasiyagha qatysty mәseleler zerttelip, talqylanatyn euraziyalyq mәdeniyet atty pәn de oqytylady eken. Sondyqtan, qazaqstandyq studentter ózderine qanday jauapkershilik jýkteletinin jaqsy týsinedi. Uniyversiytetti tәmamdaghan song elimizde júmys isteytin jastar da integrasiyalyq ýderiske óz ýlesterin qosqysy keledi,- deydi ol.

Jalpy, qazirgi kezdegi integrasiyalyq ýderis ghylym men innovasiya salasynda Qazaqstan men Reseyding uniyversiytetterining birlesip júmys isteuine jol ashty. Mysalgha, S. Amanjolov atyndaghy Shyghys Qazaqstan memlekettik uniyversiyteti әrtýrli baghyttar boyynsha RF-synyng 10 joghary oqu ornymen yntymaqtastyqta júmys isteydi. Semeydegi Shәkәrim atyndaghy memlekettik uniyversiytet, D. Serikbaev atyndaghy Shyghys Qazaqstan memlekettik tehnikalyq uniyversiyteti Novosibir, Tomsk, Mәskeu, Barnaul, Sankt-Peterbor, Dubna jәne basqa qalalardyng uniyversiytetterimen, ghylymiy-zertteu zerthanalarymen tyghyz qarym-qatynas ornatqan. Ghylymiy-zertteu júmystarynyng taqyryptary mynalar: materialdar sintezi men qorytpasyn zertteu, energetika, geodeziya, mashina jasau jәne t.b. birlesken jobalar.

Bilim beru men ghylymdaghy yntymaqtastyqtyng nәtiyjesinde ómirsheng iydeyalar payda boluda. Mysalgha, Shyghys Qazaqstan oblysyndaghy Kurchatov qalasynda ghylym qalashyghyn salu kózdelip otyr. Búl turaly Shyghys Qazaqstan oblysynyng әkimi Berdibek Saparbaev Astanada Ortalyq kommunikasiyalar qyzmetindegi brifingte: «Ghylym qalashyghyn salu túrghysynda biz Reseydegi Biysk, Dubna qalalarynyng tәjiriybesin zerttedik. Reseyde ghylym qalashyghy turaly zang da qabyldanghan. Osy siyaqty zandy bizge de qabyldaugha bolady. Osynday úsynyspen memleket basshysyna hat jazghanbyz. Elbasy bizdi tolyq qoldady. Qazir Ýkimetpen birlesip júmys jýrgizip jatyrmyz. Ghylym qalashyghyn salugha Kurchatov qalasy óte qolayly. Óitkeni, onda ghylymi, óndiristik jәne kadrlyq baza bar» dep mәlimdegeni belgili.

Ámirlan Álimjan.   

Abay-Aqparat