Premier-Ministrding tapsyrmasy boyynsha «Qoljetimdi túrghyn ýi-2020» bagh-darlamasyn jýzege asyru ayasynda «Qazaqstannyng túrghyn ýy qúrylys jinaq banki» AQ basqarma tóraghasy Aybatyr Júmaghúlov jaqynda ónirlerge júmys saparymen baryp qaytty. Sapar barysynda Pavlodar oblysynyng әkimimen jәne Qaraghandy qalasynyng basshylarymen ózara әrekettestik mәselelerin talqylady. Búdan basqa A.Júmaghúlov nysandardaghy qúrylys júmystarynyng barysymen jәne Bankting Qaraghandy filialy-nyng újymymen tanysty. Sapar kezinde Qazaqstannyng túrghyn ýy qúrylys jinaq bankining jana basshysy jurnalisterding birqatar súraqtaryna, sonyng ishinde «ynghaysyz» jәne «ótkir» saualdargha jauap berdi.

– Aybatyr Nyshanbayúly, bankting top-menedjerleri men olardyng tuystary zandy ainalyp ótip alghan pәterler tóniregindegi dau-damaygha qanday týsinik beresiz?

Premier-Ministrding tapsyrmasy boyynsha «Qoljetimdi túrghyn ýi-2020» bagh-darlamasyn jýzege asyru ayasynda «Qazaqstannyng túrghyn ýy qúrylys jinaq banki» AQ basqarma tóraghasy Aybatyr Júmaghúlov jaqynda ónirlerge júmys saparymen baryp qaytty. Sapar barysynda Pavlodar oblysynyng әkimimen jәne Qaraghandy qalasynyng basshylarymen ózara әrekettestik mәselelerin talqylady. Búdan basqa A.Júmaghúlov nysandardaghy qúrylys júmystarynyng barysymen jәne Bankting Qaraghandy filialy-nyng újymymen tanysty. Sapar kezinde Qazaqstannyng túrghyn ýy qúrylys jinaq bankining jana basshysy jurnalisterding birqatar súraqtaryna, sonyng ishinde «ynghaysyz» jәne «ótkir» saualdargha jauap berdi.

– Aybatyr Nyshanbayúly, bankting top-menedjerleri men olardyng tuystary zandy ainalyp ótip alghan pәterler tóniregindegi dau-damaygha qanday týsinik beresiz?

– Búl jaghday halyq arasynda ýlken qogham-dyq pikirtalas tudyrdy. Múnyng ózi – memleketting jәne aksionerlerding bank qyzmetin jәne týrli zang búzushylyq turaly dabyldardy jiti qadaghalap otyratyndyghynyng dәleli. Búl ondy ýrdis – eshkim de qyzmetkerlerding kliyentter-ge jәne Bank bedeline núqsan keltirui mýmkin әreketterin jasyryp qalghan emes jәne jasyra almaydy da. Onyng ber jaghynda bizding kliyentter negizinen alghanda, budjet qyzmetkerleri: múghalimder, dәrigerler, menedjerler. Elbasy birqatar tapsyrmalar berdi, al «Bәiterek» holdingining basshylyghy bank qyzmetining ashyqtyghyna baghyttalghan naqty sheshimder qabyl-dady. Mine, osynyng bәri qazaqstandyqtar al-dyndaghy joghary jauapkershilikting kórsetkishi ekendigi sózsiz. Túrghyn ýy qúrylys jinaq banki әleumettik saladaghy memlekettik sayasattyng manyzdy oryndaushylarynyng biri bolyp tabylady. Onyng qyzmeti qashanda basty nazar-
da bolyp qala beredi.

– Pәterlerdi qaytaru tәrtibi qanday bolmaq?

– Ol «Qazaqstannyng túrghyn ýy qúrylys jinaq banki» AQ búrynghy jәne qazirgi basshylarynyn, sonday-aq, olardyng otbasy mýshelerining «Áygerim» kóppәterli túrghyn ýy keshenindegi pәterlerdi atalghan adamdardyn, әkimdikting jәne bankting arasyndaghy kelisim shenberinde Almaty qalasynyng әkimdigine óz erikterimen qaytaruyn kózdeydi. Qazirgi uaqytta «Qazaqstannyng túrghyn ýy qúrylys jinaq banki» AQ Diyrektorlar kenesining 2013 jylghy 28 qazandaghy tapsyrmasyna sәikes pәterlerdi qaytaru tәrtibi mýddeli taraptarmen jan-jaqty qarastyrylu ýstinde.
– Siz óz erkimen qaytaru turaly aityp kettiniz, biraq bank qyzmetkerlerining bәri birdey ýilerin qaytarugha kelisim berip otyrghan joq qoy? Olarmen mәsele qalay sheshilmek?

– Shynynda da, kelispeytinder bar. «Áygerim» keshenindegi pәterlerdi óz erkimen qaytaru mәselesi boyynsha kelissózder barysynda toghyz adamnyng ekeui pәterlerdi erikti týrde qaytarudan bas tartyp, sot talqysyna jýginuge dayyn ekendikterin bildirdi. Olar kelispeushiligin baspana alu sәtinde ózderining baghdarlamagha qatysuyn shekteytin qanday da bir etikalyq jәne basqa da erejelerding bolmaghandyghymen týsindiredi. Búghan qosa, olar «Qoljetimdi túrghyn ýi-2020» baghdarlamasy boyynsha ózderining pәterlerdi satyp alu rә-simining tolyq kólemde saqtalghandyghyn basty jeleu etedi. Olardyng alynghan pәterlerdi óz erkimen qaytarudan bas tartularyna baylanysty, mәsele sot tәrtibimen sheshiledi. Bank sot sheshimin basshylyqqa alatyn bolady.

– Siz meylinshe ashyqtyq turaly aittynyz jәne adamdar bank júmysyn ózdiginen qadaghalap jәne baghalap otyruy ýshin keybir ishki júmys qújattaryn jariyalaugha niyetti ekendiginizdi bildirdiniz, múnyng bәri qalay iske asady?
– Bank basshylyghynyng ashyqtyqtyng jәne korporativtik basqarudyng jana standarttaryn engizbek oiy bar. Búl qazirgi jaghdaydy jan-jaqty zerttegen song jәne barlyq mýddeli taraptardyng pikirlerin esepke ala otyryp jasalatyn bolady. Sonyng ishinde birinshi kezekte baspana satyp alghysy keletin Qazaqstan azamattarynyng mýddesi eskeriledi. Búl dәl qazir bola qoyatyn nәrse emes, sebebi bank qyzmeti týrli normativtik qújattarmen retteletin kýrdeli qarjy instituty bolyp tabylady. Degenmen, bank qyzmetin jetildiru ýrdisi jәne jalpy alghanda bankting býkil qyzmeti ashyq bolady. Taghy bir atap aita ketetin jayt: bankting qanshalyqty ashyq bolatyny qazirgi qoldanystaghy zannamagha tәueldi bolady…

– Nelikten pәterlerdi bólu merzimi keybir ýilerde sonsha sozylyp ketedi, múnyng sebebi bankting salymshylardy úzaq «baghalaytyndyghynda» ma?

– Joq. Banktik rәsimderding óz reglamenti bar. Pavlodar oblysyndaghy jaghdaygha týsinik bere keteyin. Múnda Túrghyn ýy qúrylys jinaq bankining jelisi boyynsha túrghyn ýy qúrylysy 2011 jyly bastalghan. Osy kezende Pavlodarda ýsh túrghyn ýy paydalanugha berildi, búl – 215 pәter. Biyl taghy 792 pәterlik ýsh ýy salynyp jatyr. Tórt ýy osy jyly paydalanugha beriledi, qalghan 396 pәter kelesi jyly salynyp bitedi. Jalpy alghanda, ónir boyynsha túrghyn ýige súranys úsynystan әldeqayda artyq, sol sebepti biz qosymsha qarjylandyru mәselesin qarastyratyn bolamyz. Jәne «merzimderding sozylyp ketu» mәselesine oralsaq, qúrylys salugha kóptegen jayttar әser etedi. Kópshilik jaghdayda qúrylys salushy kompaniyalardyng materialdyq-tehnikalyq bazasynyng әlsiz boluy qúrylys merzimderin saqtamaugha әkelip soqtyrady. Ákimdikter qúrylys barysynda onday qúrylys salushylardy auystyrugha mәjbýr bolady. Adamy faktordy da úmytpau kerek, Pavlodardaghy bir ýiding der kezinde berilmeuine qúrylys salushy kompaniya diyrek-torynyng kenetten qaytys boluy sebep boldy.

Tútas alghanda biz qazir tolyq týsinistikke qol jetkizdik, seriktestikting tiyimdiligin arttyru potensialyn belgiledik jәne jergilikti atqaru organdarymen birlesken júmys endigi jerde neghúrlym jyldam jәne tiyisinshe, ónimdi bola týsedi. Búdan basqa, biz qala bas-shylyghynan Ekibastúzda, Aqsuda jәne basqa qalalarda qúny naryqtaghydan artyq emes ja-na ýiler salu mýmkindigin qarastyrudy ótindik. Qazaqstannyng Premier-Ministri tek oblys ortalyqtarynda ghana emes, sonday-aq, elimiz-ding audan ortalyqtarynda da túrghyn ýiler saludy tapsyrdy, al búl – biz әkimdiktermen birlese otyryp jýrgizetin asa auqymdy júmys.

– Qanday da bir jaghymsyz jayttar tuyndaghan kezde, bank jergilikti ýkimetti kinәlaydy, al әkimdikter jauapkershilikti bankke audarady. Týpting týbinde Túrghyn ýy qúrylys jinaq banki qyzmetkerleri-
ning pәter aluyna kinәli kim?

– Birinshiden, bizding bankting búrynghy basshylyghynyng qyzmetine de, atqarushy ýkimet organdarynyng qyzmetine de bagha beru niyetimiz joq. Búl – jana basshylyqtyng jәne jeke mening resmy ústanymym. Túrghyn ýy qúrylys jinaq bankining negizgi mindeti – túrghyn ýy jaghdaylaryn jaqsartu ýshin respublikanyng barlyq ónirlerinde azamattargha túrghyn ýy qúrylys jinaq jýiesin qoljetimdi etu men joghary sapaly banktik qyzmet kórsetudi odan әri qaray jalghastyra beru. Ekinshiden, jergilikti atqaru organdarymen, әkimdiktermen ózara әrekettestikte bolmasaq, biz óz júmysymyzdy tolyqqandy jýrgize almaymyz. Biz bir mindetti sheshemiz: әrbir qazaqstandyq otbasyna layyqty túrghyn ýy beruge úmtylamyz. Sondyqtan, ónir basshylarymen qyzmettik, seriktestik qatynastardy jolgha qon – bizding qyzmetimizding ajyramas bóligi. Al Pavlodar oblysynyng әkimimen jәne Qaraghandy әkimdigining basshylyghymen jeke kezdesuden keyin men alda ýlken, kýrdeli biraq tabysty júmystar túrghandyghyna senimdimin.

– Baghdarlama qatysushylary ózderining ýlesterin auqatty adamdargha satyp, nә-tiyjesinde bireuler birneshe pәterge ie bolyp, al jenildik kózdelgenderding bas-panasyz qaluyna yqpal etetin «Satyp alynatyn» depozitterding jaghdayy qalay bolyp jatyr? Múnday jaghdaylar boldy emes pe…

– IYә, boldy. Qazir keybir erejelerge óz-gertuler engizdik. Bank óz mindettemeleri men qúqyghyn basqagha beruding kýshin joydy. Endigi jerde ony tek baghdarlama qatysushysynyng otbasy mýsheleri men jaqyn tuystary ghana paydalana alady. Búlardyng qataryna: erli-zayyptylar, tughan jәne asyrap alghan balalary, apa-atalary, sonday-aq, ata-anasynyng tughan jәne nemere agha-qaryndastary kiredi. Ózgertuler ball jýiesi boyynsha túrghyn ýidi bólude baghalaudyng obektivtiligin arttyru maqsatynda jasaldy. Jana erejede satyp alynghan depozit boyynsha baghdarlamagha qatysu mýmkindigi alynyp tastaldy.

– Qazir Qaraghandynyng TÝKSh bólimderin-de 8000 ótinish berushi kezekte túr. Olardyng 2500-i memlekettik qyzmetshiler men budjet qyzmetkerleri. Ákim jaylylyq klasyn 3-4-shige tómendetudi jәne onyng esebinen salynatyn nysandardyng ózindik qúnyn kemitudi úsyndy. Sizding kózqarasynyz?

– Biz búl mәseleni sonday-aq, kezekte túrghandardyng túrghyn ýy qúrylys jinaq jýie-sine belsene qatysu tetikterin talqyladyq. Ákimmen birlese otyryp, kezekte túrghandarmen birqatar is-sharalar jýrgizuge kelistik. Budjet qyzmetkerlerining mәselesine qatysty mynany qosqym keledi. Biz qazir kóp jyldar boyy kezekte túrghan budjet qyzmetkerlerining pәter-lerdi tezirek alularyna septigin tiygizetin ózgertuler әzirlep jatyrmyz. Ball jýiesi qayta qaralatyn bolady. Árbir kýtken jyl ýshin basymdyqty ball qosatyn bolamyz. Qazir búl ózgertuler talqylanyp jatyr jәne jaqyn
arada Diyrektorlar kenesining qarauyna shygha-rylady, sodan keyin QR Ýkimetine jiberiledi.

– Jana basshylyqtan qanday reformalar kýtemiz? Bank sayasatynda qanday ózgerister bolmaq?

– Ol turaly naqty kórsetkishterge qol jetkizgen kezde aitarmyz. Býgingi tanda biz jan-jaqty saraptama júmysyn jýrgizudemiz. Bizding negizgi mindetimiz – adamdardy baspanamen qamtamasyz etu. Jәne bir manyzdysy, jýrgizilgen júmys túrghyn ýy qúrylys jinaq jýiesin damytugha mýmkindik bereri sózsiz.

Bank basshylyghy sharshy metr ýshin halyqqa jenil baghada nesie beru ýshin kliyenttermen ýzdiksiz keri baylanys jasap otyrady. Bank qyzmeti tek kliyentke baghyttalady.

Ángimelesken – Mira Karimova

Qosymsha aqparattardy «Qazaqstannyng Túrghyn ýy qúrylys jinaq banki» AQ-nyng aimaqtyq filialynan ala alasyzdar. Mekenjayy: Óskemen qalasy, Mihaelis kóshesi, №2 ýi, tel.: 75-39-70, 75-48-65, Golovkov kóshesi, 25/1 ýi, tel.: 28-01-86, 28-01-87, Sәtpaev danghyly, 20/1 ýi, tel.: 57-37-81, 57-39-34 nemese www.hcsbk.kz saytynda
Call-centre: 8-800-080-1880 (qonyrau shalu tegin).

Abai.kz