Seysenbi, 23 Sәuir 2024
Janalyqtar 3226 0 pikir 29 Mamyr, 2013 saghat 22:33

Internet-konferensiya: Múhtar Tayjan (Basy)

Konferensiyamyzdyng kezekti qonaghy – ekonomist Múhtar Tayjan oqyrmandar tarapynan kelip týsken saualdargha jauap beruin bastady. Múhtar Bolathanúlyna últtyq mәselege qatysty súraqtar kóp týsti. Sonday saualdyng birine jauap bere kele, Múhtar myrza bylay deydi: «Últshyl azamattar radikaldanyp bara jatqan joq. Mening oiymsha, eger biylik basyna últshyl adamdar kelmese, onda qoghamda qaqtyghys bola ma dep qauiptenem. Óitkeni, memleket qúrushy halyq – qazaq halqynyng sany – 70 payyz. Onyng kóbi qazaqtildi qazaqtar. Oghan jiyrma jylda ózgergen qoghamdy qosynyz. Ózgermegen – biylik pen oppozisiya ghana. Demek, qaqtyghys mýmkin be? Mýmkin. Sol ýshin últshyldar biylikke kelui kerek».

                                                             

31 mamyr – sayasy qughyn-sýrgin qúrbandaryn eske alu kýni ótkizeli otyrghan is-sharalarynyz jayly aityp berseniz?

Konferensiyamyzdyng kezekti qonaghy – ekonomist Múhtar Tayjan oqyrmandar tarapynan kelip týsken saualdargha jauap beruin bastady. Múhtar Bolathanúlyna últtyq mәselege qatysty súraqtar kóp týsti. Sonday saualdyng birine jauap bere kele, Múhtar myrza bylay deydi: «Últshyl azamattar radikaldanyp bara jatqan joq. Mening oiymsha, eger biylik basyna últshyl adamdar kelmese, onda qoghamda qaqtyghys bola ma dep qauiptenem. Óitkeni, memleket qúrushy halyq – qazaq halqynyng sany – 70 payyz. Onyng kóbi qazaqtildi qazaqtar. Oghan jiyrma jylda ózgergen qoghamdy qosynyz. Ózgermegen – biylik pen oppozisiya ghana. Demek, qaqtyghys mýmkin be? Mýmkin. Sol ýshin últshyldar biylikke kelui kerek».

                                                             

31 mamyr – sayasy qughyn-sýrgin qúrbandaryn eske alu kýni ótkizeli otyrghan is-sharalarynyz jayly aityp berseniz?

-  Is-sharany úiymdastyrudaghy basty maqsatymyz – jazyqsyz qudalanyp, naqaq atylghan sayasy repressiya jәne asharshylyq qúrbandaryn eske alu, ruhyna taghzym etu. Biz tarihtan sabaq aluymyz kerek. Milliondaghan qazaq qoldan úiymdastyrylghan ashtyq qúrbany boldy, últ ziyalylary, kóshbasshylary jazyqsyz jalaly bolyp, sotsyz, tergeusiz atylyp ketti. Búl – últtyq qasiret. Ár buyn úrpaq múny esten shygharmauy tiyis. Tilegimiz, niyetimiz, isimiz – endi qaytyp otar elge ainalmayyq, namysty bolayyq!

Shara - 31 mamyr kýni tanerteng saghat 9.30 da Almatydaghy ortalyq meshitte qúrban shalyp, qúran oqytudan bastalady. Sodan keyin saghat 12-de «Sezari» kinoteatrynda Erkin Raqyshevting «Asharshylyq» derekti filimi kórsetilip, kinoteatrdyng dәlizinde fotokórme jasalady. Kinoteatrdan shyqqan son, jinalghan júrt jayau jýrip otyryp, Nauryzbay batyr kóshesining boyyndaghy asharshylyq qúrbandaryna arnalyp qoyylugha tiyisti eskertkishting ornynda túrghan qara tasqa gýl shoqtaryn qoyady. Shara barysy – osy.

- 1. «Últtyq-patriottyq top» degen sózge kózqarasynyz qalay?

2. Últshyl azamattardyng әreketi radikaldanyp bara jatqan joq pa? Mәselen, sizder sekildi azamattar biylikke kelse qoghamda eki nemese ýshke jarylu oryn almay ma?

3. Bolashaq preziydent retinde kimderdi kóre alasyz? Attaryn atasanyz.

Jauabynyzgha aldyn-ala rahmet!

Qúrmetpen, Qazaq balasy

-  1. Men sol Siz aityp otyrghan Últtyq-patriottyq toptyng bel ortasynda jýrmin ghoy. Sondyqtan Últtyq-patriottyq toptargha degen kózqarasym óte jaqsy.

2. Últshyl azamattar radikaldanyp bara jatqan joq. Mening oiymsha, eger biylik basyna últshyl adamdar kelmese, onda qoghamda qaqtyghys bola ma dep qauiptenem. Óitkeni, memleket qúrushy halyq – qazaq halqynyng sany – 70 payyz. Onyng kóbi qazaqtildi qazaqtar. Oghan jiyrma jylda ózgergen qoghamdy qosynyz. Ózgermegen – biylik pen oppozisiya ghana. Demek, qaqtyghys mýmkin be? Mýmkin. Sol ýshin últshyldar biylikke kelui kerek.

3. Dәl qazir attaryn atay almaymyn. Biraq, bolashaqta preziydent bolatyn adamnyng niyeti taza, patriot, elimizding qazba baylyqtaryn shetelge bermeytin, qazaqtyng mýddesin qorghaytyn, satqyndyq jasamaytyn adam boluy tiyis.

- 1. Qarapayym halyq arasynda rugha, jýzge bólinu degen birtindep joyylyp keledi. Biraq biylik basyndaghylar osy qaterli dertti óz mýddelerine útymdy paydalanyp jýrgen siyaqty. Osy turasynda ne oilaysyz?

2. "Zamanymyzdyng asa kórnekti isker azamaty" Kenes Raqyshov turaly pikiriniz qanday?

- 1. Ru, taypa jýiesi - qazaqtyng negizi, pasporty dep aitugha bolady. Mәselen, baghzy zamandarda qaghaz-qújat degen bolmaghanyn eskersek, ru, taypa  -  adamnyng negizin, onyng kim ekenin anyqtaytyn jýie qyzmetin atqardy. Taypalyq, rulyq jýie  arqyly qazaq bir-birine tuys-bauyr bolyp keledi. Qalay aitsaq ta qazaq bir-birine tuys. Mysaly, elimizding sonau batys ónirindegi Ábilqayyr ontýstik shyghysymyzda bolghan Anyraqay shayqasyna kelip qatysyp, aqyrynda biz ýlken tarihy jeniske jettik. Búl – qazaqtyng tuystyghynyn, bir-birin jaugha tastap ketpeytininin, el men jerdi qorghaugha kelgende qashanda bir tudyng astynan tabyla biletindigining aiqyn dәleli. Sondyqtan biz óz shejiremizdi bilip, bir-birimizge bauyr ekenimizdi úmytpauymyz kerek.

Al, biyliktegi rushyldyq mәselesin men bilmeymin. Sebebi, men olardyng ishinde jýrgen joqpyn.

2.  Kenes Raqyshev? Onymen jeke tanystyghym joq. Bar biletinim ol – biznesmen. Imanghaly Tasmaghambetovtyng kýieu balasy, solay emes pe?!

-  Oralmandardy óz aldyna auyl, audan etip ornalastyrugha qalay qaraysyz?

-  Oralman qazaq qoy, qazaqtyng azamaty. Sondyqtan әrkim óz tandauy boyynsha Qazaqstannyng qay aimaghyna qonystanghysy kelse, sol jerge túruy kerek. Búl – olardyng qúqyghy. Al, qazaq ýkimeti tarapynan shetelden kelgen aghayyngha barlyq jaghday, kómek jasaluy shart. Oralmandar mindetti týrde belgili bir aimaqqa qonystanuy kerek deuge bolmaydy.

- Múhtar agha, sizding rushyldyghynyz kórinip túr. Ol ýshin Feysbuktegi paraqshanyzgha, janynyzgha jinap alghandarynyzgha kóz salsa jetkilikti. Búl ókinishti, әriyne. Sizdey azamat rushyldyqtan joghary bolsa jarasar edi. Rushyldyq úzaqqa aparmaydy adamdy. Osyny siz bilesiz be?

- IYә, bilemin (kýldi). Men rushyldyqpen auyrmaymyn. «Ár qazaq – mening jalghyzym» dep oilaymyn. Eger men rushyl bolsam, Janaózen oqighasyna baylanysty sol qalagha birneshe barar ma edim. Tek Janaózen emes, Qúday saqtasyn, Qazaqstannyng kez kelgen jerinde sonday bir oqigha bola qalsa, men sol jerge baramyn. Ol jerde úly jýz be, orta jýz be, kishi jýz be – maghan bәribir. Men ýshin bәri bir qazaq! Al, qazaqqa oq atylyp, qazaqtyng esesi ketip, mýddesi taptalyp jatqan kez kelgen mәselede biz bәrimiz júdyryqtay júmyluymyz shart.

 (Jalghasy bar)

Abai.kz

0 pikir