Júma, 29 Nauryz 2024
Janalyqtar 22961 0 pikir 30 Sәuir, 2013 saghat 05:54

Úlyqbek Esdәulet. Aqyn degen bir últ bar

Qazaqiya

 

Qazaqiyam - azat úyam,

Qonyr júrtym, úly elim.

Qanqyldaghan qaz atynan

Sóz saptaghan sýleyim.

 

-Qangha qan!- dep,

-Jangha jan!- dep,

Atam qazaq ýiretken.

Ótti ghasyr sandaghan kóp

Aq soyylyn sýiretken.

 

Shynbysyng sen - Han-tәnirim,

Álde Betpaq - shólmisin,

Qansysa da qan tamyyryn

Qynq etpeytin kónbisim.

 

Tasydyng da juasydyn,

Týpsiz arnang tolsashy,

Dýniyening kýnәsinin

Juylatyn monshasy.

 

Ayalaghan azattyghym

Búl búl úshsa basymnan,

Kimge kerek qazaqtyghym

Maqtan etken jasymnan?

 

Tóbendegi Aydy myna

Túmarynday kóremin.

Qapaly da, qayghyly da,

Qonyr elim, ór elim.

 

Topyraqtyng tabyn sezdim,

Jýgirdim de jyghyldym.

Otan degen nazym sózdin,

Mәnin senen úghyndym.

 

Aspanday keng atameken,

Ii qanbas kón dala,

Seni sýI - qate me eken,

Sýiip ótem sonda da!

 

Biz - týrkilermiz

 

Qazaqiya

 

Qazaqiyam - azat úyam,

Qonyr júrtym, úly elim.

Qanqyldaghan qaz atynan

Sóz saptaghan sýleyim.

 

-Qangha qan!- dep,

-Jangha jan!- dep,

Atam qazaq ýiretken.

Ótti ghasyr sandaghan kóp

Aq soyylyn sýiretken.

 

Shynbysyng sen - Han-tәnirim,

Álde Betpaq - shólmisin,

Qansysa da qan tamyyryn

Qynq etpeytin kónbisim.

 

Tasydyng da juasydyn,

Týpsiz arnang tolsashy,

Dýniyening kýnәsinin

Juylatyn monshasy.

 

Ayalaghan azattyghym

Búl búl úshsa basymnan,

Kimge kerek qazaqtyghym

Maqtan etken jasymnan?

 

Tóbendegi Aydy myna

Túmarynday kóremin.

Qapaly da, qayghyly da,

Qonyr elim, ór elim.

 

Topyraqtyng tabyn sezdim,

Jýgirdim de jyghyldym.

Otan degen nazym sózdin,

Mәnin senen úghyndym.

 

Aspanday keng atameken,

Ii qanbas kón dala,

Seni sýI - qate me eken,

Sýiip ótem sonda da!

 

Biz - týrkilermiz

 

Biz - týrkilermiz...
Biz - týrkilermiz!
Kók aspanday jarqyldap, kýrkirermiz,
Kók aspannyng búltynday silkinermiz,
Kók bóriden tughanymyz ras bolsa,
Kók tәnirden quat ap, bir týlermiz.
Keudemizdi biylegen asqaq arman,
Tarihymyz dastan bop tasta qalghan,
Tirsegimiz tilingen kezderde de
Jan jýrekti jerim joq jasqa malghan.
Jútyp qoyghan ghasyrlar óktem ýnin,
Aygha qarap úlyghan kók bórimin.
Atqa minsem ketemin aruaqtanyp,
Arasynda jelik bar et-terinin.
Atqa minsem ketemin aibattanyp,
Qylysh kórsem ketemin qayrattanyp.
Ghasyrlardyng betine qalqyp shyqqan,
Bizding halyq - bú da bir qaymaq halyq!
Namysymday eshkimge taptatpaghan,
Týrkistannyng kýmbezi asqaqtaghan.
Babalarym jatyr ghoy bata berip,
Aruaqtar amanatyn aqtap bagham.
Kók tәnirden kónilge núr tilermiz,
Kók aspanday әli de kýrkirermiz.
Kók bórili kók bayraq kókke shyqsa,
Qay dúshpannyng aldynda irkilermiz?
Biz - týrkilermiz!
Biz - týrkilermiz!!
Biz - týrkilermiz!!!

 

Eposqa elikteu

 

Sýigening qanday deysing sen:

 

Kýndi kór de - ózin kór,

Týndi kór de - kózin kór.

Aydy kór de - qasyn kór,

Dariyany kór de shashyn kór.

 

Ay men júldyz, kýn - bәri

Jip ese almas jolyna.

Perizat, hordyng qyzdary

Su qúya almas qolyna!

 

Múntaz minez, shyraq oi,

Talshybyqtay túla boy.

Balauyzday bal erin,

Búl qyzdy sýimeu kýnә ghoy!?.

 

...Sýigening qanday deysing sen!

 

SAGhYNYSh

 

Saghynamyn. Jabyghamyn. Baghynamyn jýrekke.

Ne qylamyn?  Bәri mәlim:  sezim osy - dir etpe!

 

Sýiip qaldym. Túiyqtaldym. Úiyp-qandym syryna.

Biyik taudyng shyghyp ta aldym barsa kelmes shynyna.

 

Qústar ghana qúshtarlana úshty ainala tóbemnen,

Ústamdy agha, túspaldama, -˜óz sorymnan kórem men!

 

Qarly asqargha, nar bastaugha, barmas taugha shyghyppyn.

Aljasqanda qalmas qayda altyn basy jigittin?!

 

 

QAZAQY ÚRLYQ

Tyshu let ne udivlyaet nikogo -

Tak uje sdelan chelovek.

Nyne, prisno o vovek

Sarstvuet nad mirom vorovstvo.

Rediyard Kipling. «Obshiy itog».

 

Mynau ómir qalghan bizge múragha,

barymta men qarymtadan túra ma?

Ýidegi qoy,

midaghy oy úrlanyp,

kómilgendey kóz kórmeytin úragha.

 

Tabynyndy qasqyr aldy qorugha,

darynyndy dәldýrishter toruda,

dorbalaghan,

arbalaghan qu qúlqyn,

jerdi tesip,

eldi tespey soruda.

 

Múnayyndy jútqyzady qaltagha,

Qúdayyndy útqyzady kartagha,

temirindi, kómirindi az desen,

ómirindi qosa jútar,

qorqa ma?

 

Bar әlemge bolghannan song aqsha biy,

qaldy ma eken qanda - namys,

basta - miy?

jórgeginen aldanugha ýirenip,

qúr emizdik soryp jatyr jas sәbiy.

 

Ayaqtaryn basa almaydy barlyqtan,

qorqar kim bar búiryq penen jarlyqtan?

Qazaq ozdy,

qazaq ozdy, adamzat,

tym bolmasa úrlyq penen qarlyqtan.

 

Danqtyraq

dәnikkennen qúnyqqan,

kim qútylar qúlqyn degen qúryqtan,

bar úrynyng auzyn bir-aq úratyn,

Ajal degen úry baryn úmytqan.

 

KÝZGI DEVALVASIYa

 

Ala jaz óte shyqty sayran quyp,

Alqynyp qala berdim ailam qúryp.

Aldyma alyp keldi

Alhimik - kýz

Altyngha japyraqty ainaldyryp.

 

Kýzgi baq qúshaghyna jii enemin,

Kýrsinip,

Kýreng kýnge sýienemin.

Kýlimdep qayta kelse qayran kóktem,

Kýidirip erininen sýier edim.

 

Kózimnen búl-búl úshty-au múnsyz jalghan,

Kýmbezi kýlgindenip,

Kýn syzdanghan.

Aspannan altyn shashyp aghashtar túr, -

Asyldyng zamany ghoy qúnsyzdanghan...

 

2000

 

* * *

 

Ózderi ótken kópirlerin

órtep ketken aghalar-ay.

ótkel tappay ókingenim,

ózen boyyn jaghalap-ay...

 

óte qoyar qayyq ta joq,

ótkel tabar bayyp ta joq,

ór keudemen qoyyp kettim,

ólermenge aiyp ta kóp.

 

Tartyp kelem barym salyp,

Tyrmysamyn,

Talghandaymyn.

Tau tolqynnan qarym talyp,

Tauym qaytyp,

Tal qarmaymyn.

 

Alda

kózdi baqyraytyp,

Aghalar túr aqyl aityp:

«Alay jýzbe, bylay jýz! - dep.

Arynyndy synaymyz...» - dep.

Asau tolqyn arasynan

Men kelemin Qúdaydy izdep!

 

SÓZ

 

Sózben jýzdestim. Sózben tanystym.

Sózge ghashyq bop, jata-jabystym.

Sózding siqyry biylep boyymdy,

Sózben ulanyp, sózden bal ishtim.

 

Sózden ot jaqtym, oshaq laulattym.

Sózden oq jonyp, jebe zaulattym.

Anghyrt azudy aigha biledim,

Albyrt kónildi qargha aunattym.

 

Sózge sendim men. Sózge semirdim.

Janym-tәnimmen sózge berildim.

Sózden oq tiydi, sózden jyghyldym,

Sózden quat ap, sózge  jegildim.

 

Sózben alystym. Sózdi kemirdim.

Sózden sharshadym. Sózden jenildim.

Etten ótting ghoy, sýiekke jetting ghoy,

Sózeke, sonsha saghan ne qyldym?..

 

MÚNLY ÓLEN

 

Mәlim maghan mynau jaq:

mynau kóshe, mynau baq,

men syrghanaq tebetin

múrsha tapqan múzoynaq,

múnarlanghan eskertkish -

mýlgip ketken qyraulap,

mysqyl kýlki túrghanday

miyghynda jyn oinap,

may tonghysyz aily týn,

mysyqtayyn miyaulap,

mayy azayghan mayshamday

móliygen  Ay tym aulaq,

marghau aspan myzghidy

malma tymaq múng ornap,

mәjnýn taldar mayysyp,

mәlkildeydi túmaurap,

montansyghan әlemnen

men de túrmyn syr andap -

mamyrajay mezette

mazasy joq tiri aruaq,

mayqan-mayqan kónilim

myjyghanday pil aunap,

mertikti me bilmeymin

mingen atym laulap,

moyynsúnbas jýregim

múz ýstinde jýr aunap,

martu basqan sekildi

mysty qúrtyp búghaulap,

manyp jatyr miymnan

myn-myng súraq tyraulap,

mal qayyrghan malayday

maghynasyz qúraulap,

múng mendeydi boyymdy,

miymda san súrau qap:

- Mәni qayda ómirdin?

múny tabar kim oilap?

Mezgil óte bere me

móldirimdi laylap?..

... mynq etpeydi myna әlem,

mynau kóshe, mynau baq...

 

UAQYTTY KIM JARATTY

 

Uaqytty kim jaratty eken

jyldam ghyp?..

bala kezde búlyqsydyq, búldandyq,

jigit shaqta qyzyq quyp, qyz quyp,

shataq quyp, shalqyp-tasyp, jyndandyq,

taytalasta týsip talay  itjyghys,

uaqyt - bizdi,

biz - uaqytty qúldandyq,

qoldaghynyng bәri susyp uystan,

aqyrynda aidalada qúr qaldyq.

 

Uaqytty kim jaratty eken  ótpes qyp?..

saghynyshtyng saryózenin kóp keshtik,

kýtumenen ótti bizding bar ómir,

shydamnyng da shegimenen bettestik,

túlparlardyng túyaqtaryn taldyryp,

ghashyqtardy bir-birine jetpes qyp...

biz - uaqytty,

uaqyt bizdi ayamay,

bir-birimiz etimizden et kestik.

 

Uaqytty kim jaratty eken

múnday ghyp?..

eshkimge de enshi bolmas búl baylyq,

uaqyt degen kimge - baqyt, kimge - sor,

kimge - gharysh, kimge - namys, kimge - ailyq,

uaqyt meni tóske salyp iylese,

men uaqytty tartyp jýrmin syrnay ghyp,

odan óter eki jýzdi kórmedim

qalybynan kete berer kýnde ainyp...

 

TAGhDYR

 

Qanday qystyng bolaryn

alash qaydan biledi?

qanday qústyng qonaryn

aghash qaydan biledi?

 

Kózdi ashyp-júmghansha,

óte shyghar jyl qansha,

basylarsyng búrqyldap,

mosydaghy qúmghansha.

 

Tirige joq tynyshtyq,

ómir biraq tym ystyq,

keudeng sherge tolmaydy

jaratqan song quys qyp.

 

Týs kóresin, demalyp,

tistenesing oyanyp,

búldyraydy dýniye,

kóz jasyna boyalyp.

 

Shimaylanyp qaghazy,

tirlik saghan narazy,

sening kinәng emes qoy

qisyq bolsa tarazy.

 

BALA DOSTAR

 

Silkindirip Semeyding jasyny jerdi,

Qúpiya, júmbaq ólimder ghasyry keldi.

Auylda mening birge ósken dostarym az,

Altauy birdey asylyp óldi.

 

Olarsyz auyl maghan da bola ma meken?

Oyran bop oiym, qúlazyp qalagha ketem.

Izimiz qalghan Jasang men Shiydiaryq jaqty

Qiyalmen jalanayaq bir aralap ótem.

 

Astarhan qayda belsener tóbeles dese,

IYegi qyshyp túratyn eregespese?

Jayyrbek, Kóke, Baqan men Isatay, Marat...

Tereng su kórse sýngiytin kele bәstese.

 

Búzyqtyghymyz ketetin úlghayyp key kýn,

Baudan bau qoymay jemisin ynghay ýpteytin -

Batyken qayda:

«Balalar, pisip qalypty,

Bizding baqshanyng qarbyzyn úrlayyq!» deytin.

 

Dostarym qayda?

Keudemnen búrqyldap bir әn,

Qiyrda jýrip auyldan syr tyndap túram.

Sahalin jaqtan hat jazyp súrapty Zәkiy:

«Týrmege týskeni ras pa,

jylqy úrlap Qúman?»

 

Jyldar da zaulap ótti ghoy nebir nópirlep,

Zil salmaghynan qayystym temir kópir bop.

Ayqay salghym da keledi:

«Dostardyng orny

Týrmede de emes

Jýrekting tórinde túr!» dep.

 

NAZYMGhA

 

Janym menin,

qozym menin,

Nazymym,

jolsyz týnde janghan temirqazyghym,

jas basymnan jyn jetelep, jyr qudym,

júrt aldynda joq ta shyghar jazyghym,

jan әkenning janyn úqshy jabyqqan,

jón kórmeytin jazmyshtyng jazuyn.

 

ónimde әrkim ózegimdi pyshaqtap,

týsimde jýr aruaqtar qúshaqtap,

jýregim bar jartas syndy jay týsken,

janshylsam da ketkenim joq úsaqtap,

múnsyz,

mylqau,

menireu bir mergender

kónilimning kólinen kep qús atpaq...

 

Qyzym menin,

izim menin,

Nazymym,

qarlyghashym,

taldyrmashym,

nәzigim,

qol súqpayyn qúzyryna Qúdaydyn

ózi biler - kýnәhar kim,

qazy kim?

ómir - bir kýi:

ózegi - órt,

sazy - mún,

әkeng - mәngi mәngirgen bir mәjnýn...

qagha almastan qatal taghdyr azuyn,

qajydym men,

qajydym men,

qajydym...

 

Qayda, qyzym, jan sergiter әzilin?!!

 

AQYN DEGEN BIR ÚLT BAR

 

Esenghaliy Raushanovqa

 

Azap shekti-au

Aqyn degen bir últ-ay,

Attan salyp,

Ashayyqshy qúryltay.

Basynda jýr boztorghaylar baz keship,

Túsynda otyr temir túyaq túrymtay.

 

Taytalasyp

Taghdyr degen taqsyrmen,

Tartysam dep

Tarih degen tәpsirmen,

Jýrsinder me jazalanyp jazyqsyz,

Bәrin jenip,

Jenilip tek nәpsinnen...

 

Attanghandy

Aqyn degen búl elden

Ajalmenen arpalysqa jibergen.

Qús qanatty Parnas taudyng Pyraghyn

Baylaghan kim jer betine shidermen?

 

Adamzattyng arman-sózin jazdym der,

Aqyn últy!

Azaptan bir jazghyn bel.

Qaydasyndar,

Abaylar men Hayyamdar,

Ýn qatyndar,

Mahambet pen Mәjnýnder!

 

Aqyn últy!

Alu ýshin derbestik,

Tartyspasaq taghdyr bizge bermes týk.

Qay patshadan,

Qay tәnirden qorqamyz,

Jaratqan song danyshpan hәm jarymes qyp!..

 

BIZ ÓTKENDE...

 

Biz ótkende jylama da joqtama,

«Aqyn edi!» - desen, - jeter joq bagha.

Kýnәmizdi Qúday ózi keshirer,

Keshpey jatsa ara týsip, aqtama.

 

Bóleu artyq ýlde menen býldege,

Keregi joq kómip aza gýlge de.

«Aqyn edi!» - dey sal,

aytsang birdene,

Odan jyly sóz tappassyng - ýndeme.

 

Keteri bar

Keldi deme nesine,

Kók aspannan kóp izdeme tesile.

Jylama da, joqtama da, oilama...

Ózimiz-aq týsermiz biz esine.

 

Zar emespiz zanghar biyik mýsinge,

Jyr oqysaq jarar keyde týsinde.

Jylau,

joqtau,

eske alu da,

bәri bar

«Aqyn edi!» - degen sózding ishinde.

 

JANARTAU

 

Ne qajet qara basyma?

týkirdim-daghy týnildim!

bir qarap sharanasyna

dýniyege kelgen jyrymnyn,

baramyn dar aghashyna,

osyny býgin úghyndym.

 

Men daghy asyq iyirgenmin,

bala bolghanmyn iykemdi,

aynalyp tasy diyirmennin

úntady jýrek-jýikemdi,

tandyrgha basym iyilgen kýn -

ishimde qasqyr it óldi.

 

Keudeme qonar shau qargha,

kózimdi shúqyr otyryp,

ot oinap samarqau qanda

túrarmyn sonda sekirip! -

senbender janartaulargha

sóndim degeni - ótirik!..

 

 

* * *

 

Ólim degen is boldy ýirenshikti:

býgin de bir jas qyrshyn ýiden shyqty,

jylamsyrap tirlik túr jasty kózben

ishken sәby sekildi kýigen sýtti.

 

Tanymaqqa talpynyp ómir syryn,

qadaghanyn sezbeysing ólim súghyn,

qu japyraq,

әlde jas topyraq pa,

qonar jerin talghamas kónil-shybyn.

 

Qamalasyng kóz júmyp tas qapasqa,

qashalady esiming qasqa tasqa,

talaq etip týbinde

tastap keter,

ghashyq bolyp ómirmen bosqa otaspa.

 

Jalghyz ózing jatasyng laqatta,

bayyz tauyp batasyng raqatqa,

tereng qazyp tepkilep kómgenderdin

bәri ózindey bolady,

kinә taqpa...

 

9-MAMYR

 

Kóshe boylap,

kóktemmen tynystaghan,

zaghip kempir keledi

gýl ústaghan,

kózindegi qap-qara әinegine

shaghylysyp qoyady kýmis ghalam.

 

Jol ýstinde sýiisken toqtay qalyp,

eki jasqa soqtyqpay,

ótti ainalyp,

saper syndy keledi aldyn barlap,

tayaq etip úp-úzyn oqtaudy alyp.

 

Perishteler úshatyn qaranghygha,

jan-tәnimen kóndikken

adam myna,

qyzghanyshpen tipti de qaramaydy,

kórseqyzar keletin janarlygha.

 

ómir sýrip keledi ol kókirekpen,

ókil bolyp kórgen joq

ókimetten,

soghystargha bergisiz sezderde

bar halyqty jaghalay soqyr etken.

 

Jaryq jalghan bermesin

tórin, meyli,

jany jasyp,

tirlikten jerinbeydi,

kónilinde soqyrdyng janghan sәule,

kózi bargha eshqashan kórinbeydi.

 

- Kórsoqyr! - dep bireudi qajap, sógip,

kózge shúqyp jatady-au,

mazaq kórip,

adam týgil

taghdyrdyng ózi daghy

basyrlyqtan jýrgende azap shegip...

 

TUGhAN TILIME

 

Etektegi tasyndy

órge aparsam dep edim,

esiktegi basyndy

tórge aparsam dep edim,

óz elinde ógeyli,

kisi ýiine kegeyli,

kenezeli kýiine

kól qotarsam dep edim.

Búlt basqan kógindi

núr jaynatsam dep edim,

terendegi kenindi

kýnge oinatsam dep edim,

keuip qalghan kónindi

qymyz qúiyp jibitip,

qúlaq qúryshyn qandyryp,

syrnaylatsam dep edim.

Kógendegi qozyndy

jamyratsam dep edim,

oshaqtaghy qozyndy

taghy jaqsam dep edim,

qoramsaqqa qol salyp,

qozyjauyryn jebendi

temirenin tebirentip,

jauyna atsam dep edim,

terezendi teneltip,

keregendi keneytip,

qabaghyndy qaytadan

jadyratsam dep edim,

qayran, Ana tilim!

 

PÚShAYMAN

 

Bitipti deymin týsimde qos qanat maghan,

Qos topshym bar da qolym joq,

Qostan attanam...

Qatar da qatar qaptaghan qauyrsynymdy

Keregedey ghyp jayam da dosqa maqtanam.

 

Ýzilip bireu qaraydy,

Sýzilip bireu,

Qyzghanyp bireu qaraydy,

qyzyghyp bireu.

Aspandap úshyp, biyikten qúiylyp týsip,

Jarqyldap ótken jasynnan qyz ýmittileu.

 

Qara Ertis dedik, Sarysu, Aqjayyq dedik,

Qalyqtap úshyp, әlemdi qaq jaryp kelip,

Qiyadan shalyp, qaraghym, qatarlas qondym,

Qiiy keldi dýnie jap-jaryq bolyp.

 

Bastaghy baghyng kórsetse túrlausyz qalyp,

Oynaydy-au taghdyr jarana ynghay túz jaghyp.

Qoldarym qayda ózindi qapsyra qúshar?!

Qor boldym qanattarymnan ynghaysyzdanyp!

 

Jap-jaryq zalda

Jappay bi, tynbay qyzghan әn,

Biyleyikshi dep, búrylyp ymdaysyng maghan.

Qúshaqtap seni biyler em,

Qúshar em tas qyp,

Atana nәlet qanattan ynghaysyzdanam!

 

AUKSIONDAGhY QALAM

 

Bir myrza satyp aldy han qalamyn...

...Men qazir jyr jazbaymyn,

jan baghamyn,

Muzany toqalynday júmsaytúghyn

Mandytqysh key aqyngha tanqalamyn.

 

óliara -

zamany eken ólermennin.

Qazdym da jýregimdi,

óleng kómdim,

Jamyrap bolghan bolsa jarymes qiyal,

Qayyryp qozy-laqtay kógendermin.

 

Súraydy el:

«Jazbaysyng dep óleng nege?»

Jyrlaugha iyt-tirlikti kóner deme.

Qonbay úsh qara jerge,

qayran muza,

Qanatyng kirlep qalar - tómendeme.

 

Shayyrmyn,

Dala - múnym,

Otan - qayghym,

Shyndyqtyng shóleytine saparlaymyn,

Eshqashan óleng jazbay ketsem dany

Eshkimge qalamymdy sata almaymyn.

 

Keshsem de kýnderimdi qapalyqpen,

óshsem de óz oiyma matalyp men,

Shalshyqqa qona kórme,

aqqu-muza,

Batpaghyn jyrlay bersin baqa bitken.

 

AQYNNAN SAGhAT SÚRAMA

 

Aqynnan saghat súrama,

ólsheuli ghúmyr keshpeydi ol,

Qúday da bolsang synama,

Kýnәsin onyng keshpey gór.

 

Aqylsyz jýrek, dana oi,

Mensinbes baylyq, baqytty,

Tirilter aqyn ghana noy,

Sender óltirgen uaqytty.

 

ómiri - órt-au, sirә da,

ótedi ol tandy tangha úryp,

Aqynnan saghat súrama,

Uaqyty onyng mәngilik...

 

«JETIM BÚRYSh»

 

Qorlyqty myna kim kórgen:

Almaty toly - ýisizder.

Ýisiz de kýisiz jýrgenmen

Úrpaqtyng qamyn ýnsiz jer.

 

Kirgeni - kisi esigi,

Sonan da kónil jaylanar.

Sәbiyding sәmbi besigi

Terbeler búrysh qayda bar?

 

Ol ýshin kim bar qayghyrghan,

Almaty toly - jetimder.

Maldasyn qúrghan maymyljan,

Torynnyng maghan shetin ber!

 

SAGhATTYNG TILINE QARSY

 

Medeuge kýnige barshy,

Aydyngha ýnile qalshy:

Júrt týgel syrghanaydy onda,

Saghattyng tiline qarsy.

 

Bayqashy jan syryn úghyp,

Kózinde tang shyghy kýlip,

Osy júrt jyndanghan joq pa

Uaqytqa qarsy jýgirip?

 

Paryzdy oilanar  kýn kep,

Búl da bir qolgha alar mindet:

Saghattyng tiline qarsy

Kaghbany ainalar ýmbet.

 

Júmbaq-au,

Tegi, búl jalghan,

Bәrining óni núrlanghan.

Tapty eken qanday qanaghat,

Uaqytty keri búrghannan?

 

Agharghan samayymdy

Elge

Kórsetpey jabayyn demde...

Saghattyng tiline qarsy

Jýgirip baghayyn men de!..

 

* * *

 

Aqyl tisi shyqsa da aqyl kirmey,

Aqyldylargha jaqyn jýrmey,

Bir dúshpanynyng atyn bilmey,

Aqymaq bolghan qayran basym,

Mýshel jasqa kep oilanghasyn -

Ne sorym?

 

Oy baghyp, qoy men qozy baqpay,

Qúlaghy bargha sózi jaqpay,

Aq pen qarany ajyratpay,

Adasyp baqqan soqyr basym,

Mýshel jasqa kep opynghasyn -

Ne sorym?

 

Jalghandy jalpaghynan basyp ta ótken,

Qyzuynyng qaynaryn shashyp-tókken,

Qyzyqtyng da qaqpasyn ashyp ketken,

Kisini mensinbes qúmay basym,

Mýshel jasqa kep múnayghasyn -

Ne sorym?

 

* * *

 

Qalada jaughan qardyng qara bolatynyn,

kórgende keudemde jara qalatynyn,

sen týsinesing be, bauyrym? -

sondyqtan mening kýiikten

janymdy aldarqatar sharap alatynym...

 

Auylgha barsam jolatpay qúlyn tebetinin,

Jýregime sonda alma baq gýlin sebetinin,

Sen týsinbeysing ghoy, bauyrym! -

Sondyqtan mening ýzdiksiz

Uday ashy shylym shegetinim...

 

* * *

 

Qara jer habar bersinshi

Tartatyn bolsa qoynyna.

Jylannan arqan órsinshi

Oralyp qalsyn moynyma.

 

Aynaldy orman kómirge,

Aynaldy kýlge qayyndar.

Alang bar auyr kónilde,

Jýrekte uday uayym bar.

 

Búlbúldar býgin kóbeydi

Ormannyng aitqan tilegin.

Men jayly olar ne deydi?

Deytindey, biraq kim edim?

 

- Qiynnan qashyp ketti, - dep,

Týskende auyr elge syn, -

Tóbemdi jatsa tepkilep,

Qara jer habar bermesin!

 

JALGhYZDYQ

 

Jalghyzdyq,

maghan sen ashtyn,

Qúdaygha barar qaqpany,

ózinmen ghana sanastym,

es bilip, etek japqaly.

 

Jalghyzdyq,

sening barynda,

jalghyzdyghymdy sezbedim,

qalmaghanda eshkim janymda,

sen ghana menen bezbedin.

 

El-júrtpyz degen adamdar,

jalnyzsyrap jýr bәri de,

shanshysa jýrek  -  ne amal bar,

jaraytyn sensing dәrige.

 

Qúshaghyna kep qúladym

qashqanda jauyz jalghannan,

qútqar dep senen súradym,

maqtamen bauyzdalghannan.

 

Tóbemnen mine tau qúlap,

tas týnek basty әlemdi,

qaraqat kózing jaudyrap,

Jalghyzdyq,

jalghyz qal endi!..

 

BALGhA

 

Kókiregimde dýrsildegen

Balghamdy

Alla Taghaladan algham-dy,

qara tóske qarsy salgham-dy,

jalpaghynan janshyp jalghandy.

 

Talpynyp jýrip armangha,

temir etikten -

týimedey,

temir tayaqtan -

teben iynedey qalghanda

synasy úshyp,

syr berdi mening Balgham da.

 

Qara temirden qan shyghyp,

qamyrday ózi janshylyp,

qaydaghyny sezinetin,

qayghyratyn,

eziletin boldy búl Balgham.

Tizelini býgiltip,

moyyndyny iyiltip,

maghan da jetting súm jalghan!

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1569
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2264
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3553