Seysenbi, 16 Sәuir 2024
Janalyqtar 3105 0 pikir 11 Qantar, 2013 saghat 10:19

ÝNDEU: Qytaymen birigip jasalghan jobalar toqtatylsyn!

Biz, Qazaqstannyng janashyr azamattary, songhy jyldardaghy Qazaqstan Respublikasy men Qytay Halyq Respublikasy arasyndaghy ekonomikalyq yntymaqtastyq pen әriptestik qarym-qatynasty saralap, QHR Qazaqstannyng eng manyzdy strategiyalyq kenishteri men nysandaryn iyelenip alghanyn, al Qazaqstannyng Qytay aldyndaghy kvaziymemlekettik qaryzy 5-aq jylda 20 milliard AQSh dollarynan asqanyn anyqtadyq. 

Búl -memleket ýshin óte qauipti de qaterli jaghday!

Merzimdi baspasóz betterinde jariyalanghan búltartpas aighaqtar negizinde bizge belgili bolghany:
1. Qazaqstanda óndiriletin múnay men gaz kondensatynyng jyldyq mólsherining 22% qytaylyq kompaniyalardyng ýlesinde. 1997 jyly qytaylyq CNPC "Aktobemunaygaz" AQ 60,33% aksiyasyn iyemdengen ("SNPS - Aktobemunaygaz" dep atauyn ózgertken). Búdan keyin "CNPC - Aktobemunaygaz" AAQ aksiyalarynyng 25,12% memlekettik paketin Qazaqstan qor birjasynda qytaylyq CNPC-ke 51% baghynyshty basqa bir kompaniyagha satqan.
2. 2003 jyldyng tamyz-qyrkýieginde CNPC eki mәmilemen "Nimir Petroleum"(35%) degen jәne amerikandyq "Chevron Texaco"(65%) kompaniyalarynyng iyeligindegi soltýstik Bozashy (Manghystau oblysy) kenishin 100% iyemdendi.

Biz, Qazaqstannyng janashyr azamattary, songhy jyldardaghy Qazaqstan Respublikasy men Qytay Halyq Respublikasy arasyndaghy ekonomikalyq yntymaqtastyq pen әriptestik qarym-qatynasty saralap, QHR Qazaqstannyng eng manyzdy strategiyalyq kenishteri men nysandaryn iyelenip alghanyn, al Qazaqstannyng Qytay aldyndaghy kvaziymemlekettik qaryzy 5-aq jylda 20 milliard AQSh dollarynan asqanyn anyqtadyq. 

Búl -memleket ýshin óte qauipti de qaterli jaghday!

Merzimdi baspasóz betterinde jariyalanghan búltartpas aighaqtar negizinde bizge belgili bolghany:
1. Qazaqstanda óndiriletin múnay men gaz kondensatynyng jyldyq mólsherining 22% qytaylyq kompaniyalardyng ýlesinde. 1997 jyly qytaylyq CNPC "Aktobemunaygaz" AQ 60,33% aksiyasyn iyemdengen ("SNPS - Aktobemunaygaz" dep atauyn ózgertken). Búdan keyin "CNPC - Aktobemunaygaz" AAQ aksiyalarynyng 25,12% memlekettik paketin Qazaqstan qor birjasynda qytaylyq CNPC-ke 51% baghynyshty basqa bir kompaniyagha satqan.
2. 2003 jyldyng tamyz-qyrkýieginde CNPC eki mәmilemen "Nimir Petroleum"(35%) degen jәne amerikandyq "Chevron Texaco"(65%) kompaniyalarynyng iyeligindegi soltýstik Bozashy (Manghystau oblysy) kenishin 100% iyemdendi.
3. 2004 jyldyng tamyzynda qytaylyq Sinopec kompaniyasy 160 mln. dollargha "First International Oil Company"(FIOC) degen kompaniyany satyp alghan, al búlardyng 100% iyeliginde «Sazankurak» JShS ("Sazanqúraq" kenishi Atyrauskoy oblysynda). "Prikaspian Kompani" JShS 100%- yn (ontýstik Mynteke jәne Mejdurechenskoe Atyrauskoy oblysynda); "Aday Petroleum Kompani" JShS 50% -yn (Aday kenishi Atyrau obl); "Sagiz Petroleum Kompani" JShS 100% -yn (Saghyz telimi Aqtóbe obl); "Urals Oil y gaz" JShS 22.5% -yn (Batys Qazaqstan oblysynyng Fedorovskiy múnayly-gazdy toby).
4. 2005 jyldyng basynda qytaydyng memlekettik "China National Oil and Gas Exploration and Development Corporation"(CNODC) degen kompaniyasy "AydanMunay" AQ 100% iyelendi (2005j. qarashada atauyn "SNPS AO - AyDanMunay"gha ózgertti). Kompaniya Qyzylorda oblysyndaghy Arys kenishine iye.
5. 2005 jyldyng qazanynda qytaylyq CNPC 4,18 milliard AQSh dollaryna"Petro Kazakhstan Inc" (PetroKazahstan) kompaniyasynyng 100% aksiyasyn satyp aldy. Songhysy Qazaqstan Respublikasyndaghy ken iygerushi tómendegi kompaniyalardyng jarghylyq kapital aksiyasynyng iyesi (ýleskeri) bolyp tabylady: 99,75% "PetroKazahstan Qúmkól Resorsiyz" AQ; 50% "Torghay petroleum" AQ( "PetroKazahstan Qúmkól Resorsiyz» AQ arqyly ); 100% "Kolijan" JShS; 75% "PetroKazahstan Venchures Ink" AQ; 50% "KazGerMunay" JShS.
Búdan basqa, "PetroKazahstan" bir top qomaqty kenishterdi Qyzylorda jәne Qaraghandy oblystarynda iyelenedi.

6. Nәtiyjesinde, týrli auys-týiis pen ýkimettik qaulylardan keyin qytaylyq investor "PetroKazahstannyn" 67% múnaygaz óndiru aktiyvin jәne Shymkent MÓZ 50% ózinde saqtap qaldy, al 2006j. shildede búlardyng 33% jәne 50% sәikesinshe "KazMunayGaz" últtyq kompaniyasyna 2005 jyldyng qazanynda jasalghan bayaghy shart talaptarymen ótkizdi. 
7. 2006 jyldyng qazanynda qytaylyq "CITIC Group" kompaniyasy 1,9 milliard AQSh dollaryna "Nations Energy Company Ltd" degen kompaniyanyng 100 % dauys berushi qúqyna ie aksiyasyn satyp aluturaly kelisimge qol jetkizdi. Al búl kompaniya óz kezeginde 94,62 % "Karajambasmunay" AQ aksiyasyna iye. Al «Qarajambasmúnay» AQ Manghystau oblysyndaghy osy attas ken oryndarynda izdeu, búrghylau júmystaryn jýrgizuge qúqyly. Mәmile 2006 jyldyng jeltoqsanynda bitip, bolashaqta "Karajambasmunaydyn" 50% ýlesi "KazMunayGaz" últtyq kompaniyasyna ótedi dep kelisilgen bolatyn.
8. 2008 jyly qytaylyqtar Atyrau oblysyndaghy Begaydar kenishinde múnay men gaz óndiruge qúqy bar «Potensiad Oil» JShS satyp aldy.
9. 2009 jyldyng qantarynda qytaylyq "China Zhenhua Oil Co Ltd" kompaniyasy Qyzylorda oblysynyng Qonys jәne Bektas kenishterinde Qazaqstannyng jer qoynauy men kómirsutegi shiykizatyn iygeruge qúqyly «Kuat Amlon Munay» JShS BK (birlesken kәsiporyn) 360 mln. AQSh dollaryna satyp alady
10. 2009 jyldyng tamyzynda "Yukon Energy Holdings S.A" kompaniyasy, qoldaghy derek boyynsha onyng artynda sol bayaghy CNPS túr, 164 mln. AQSh dollaryna Aqtóbe oblysyndaghy Kókjiyde, Qúmsay jәne Mәrtók kenishterine qúqy bar "Lankaster petroleum"AQ («KMK Munay» AQ dep atyn ózgertken) 86,79% aksiyasyn satyp aldy.
11. 2009 jyldyng qyrkýieginde "China Investment Corp" qytaylyq memlekettik investisiyalyq qory (CIC) «Izdeu Búrghylau «QazMúnayGaz» AQ 11% aksiyasyn 939 mln. AQSh dollaryna iyemdendi.
12. 2009 jyldyng qarashasynda qytaylyq CNPC "Mangistaumunaygaz" AQ 50% ýlesine "Mangistau Investments B.V" kompaniyasy arqyly ie boldy. "Mangistau Investments B.V" kompaniyasy "KazMunayGazben" eki taraptyng 50%-dyq ýlestik qatysuymen qúrylghan bolatyn. "Manghystaumúnaygaz" AQ Manghystau oblysynyng eng iri kenishterin iyelenedi: Qalamqas, Jetibay, ontýstik Jetibay, kýnshyghys Jetibay, Asar, Oimasha, Alatóbe, soltýstik Aqqar, Búrmashy, soltýstik Qaragiye, pridorojnoe Bektúrly, Ashyaghar, Atambay-Sartóbe, Ayrantaqyr.
13. Qytaylyq SINOPEC kompaniyasy Aqtóbe oblysyndaghy Álibekmola jәne Qojasay kenishterin iygeretin "Qazaqoyl-Aqtóbe" JShS-de 50%, Manghystau oblysyndaghy soltýstik Bozashy kenishining 50% (operatory "Buzach Operating Ltd"), Manghystau oblysyndaghy Qaraqúdyq kenishin iygeretin "Karakudukmunay" JShS-de 100%, Manghystau obdysynydaghy Arman kenishining iyesi "Arman" JShS BK-da 50%, Atyrau oblysyndaghy ontýstik Jambay men Zaburunie Jambay kenishterining qojasy "Jambay" JShS-de 25% ýlesteri bar «Caspian Investments Resources» (búrynghy «Nelson Resources Limited») kompaniyasynyng 50% ýlesin satyp alady.
14. 2009 j. jeltoqsannan 2010 jyldyng ayaghyna deyin "KazMunayGaz" últtyq kompaniyasy" ózining "Petrokazahstandaghy" (33%), "Qazaqoyl-Aqtóbedegi" (50%), "Qaztýrkmúnaydaghy" (49%) jәne "Mangistaumunaygazdaghy" (50%) ýlesterin qytaylyqtardyng ýles salmaghy 11%-dy qúraytyn «Razvedka Dobycha «KazMunayGazgha» ótkizip beredi. 
15. 2011 jyldyng aqpanynda qytaylyq "MEI Holdings Corporation" kompaniyasy 170 mln.AQSh dollaryna "Emir Oil" JShS-nyng 100%-dyq ýlesin satyp alugha shart jasasty, búnymen olar «Emir Oildyn» Aqsaz toby, Dolinnoe jәne Emirblok, múnayly-gazdy Kariman kenishi, Borly men Essende múnay izdeu júmystaryna, Kaspiy tenizining jaghalauyndaghy Soltýstik-batys barlau aumaghynyng jer qoynauynda da júmys jýrgizu qúqyna ie boldy
Jogharyda aitylghan jәilardan shyghatyn qorytyndy: qytaylyq investorlar kómirsutekti shiykizattyng auqymdy kenishterining BARLYGhYN iygerip, úqsatu qúqyqtaryn tolyq iyemdendi.
Aqtóbe oblysyndaghy qytaylyq investorlardyng "CNPC - Aktobemunaygaz" degen negizgi múnay kompaniyasy men manyzdylyghy jaghynan ekinshi, ýshinshi oryngha ie "Qazaqoyl-Aqtóbe" jәne "Lankaster petroleum" oblysta óndirilgen múnaydyng 97%-dyq, gazdyng 95%-dyq ýlesin óndiredi. 
Qyzylordanyng oblysynda qytaylyq óndirushiler "PetroKazahstan" kәsipornyn tolyq baqylaydy, al "KazGerMunae" jәne "Torghay petroleumde" ýlesteri bar, sonymen oblystaghy múnay men gazdyng 61% baqylauda. 

Manghystau oblysynda qytaylyq investorlar "Mangistaumunaygaz", "Karajambasmunay", " Buzachy Opereyting ", "Karakudukmunay"kompaniyalary qúramyna kirip oblysta múnaydyng 30% baqylaydy.
Atyrau oblysynda qytaylyq kompaniyalardyng istegenine kóp bolmasa da, olar múnaydyng 11% yn qadaghalauda.
Zertteushiler(Askar Sakaev) qytaylyq qatysushylarmen múnay óndirushi kompaniyalardyng tizbesin 01.03.2011 j. qatysty keltiredi.

Qazaqstannyng ýsh oblysy - Ontýstik Qazaqstan, Jambyl men Almaty oblystary arqyly Qytaygha tartylghan Aziya gaz qúbyryna qatysty qúrylystyng sharttary bizding qatty alandaushylyghymyzdy tudyrdy. Zertteushilerding (Rasúl Yrysmambetov) payymdauymsha, Aziyalyq gazótkizgishtegi CNPC men QazMúnayGazdyng ýlesteri 50% dan kórinedi. 
Osy birlesken kәsiporyngha (BK) Qazaqstannyng núrotandyq birpartiyaly parlamenti salyq, baj jәne enbek zannamalarynda tanghajayyp jenildikter bergen, búlargha memlekettik satyp aluda da erekshe kónil bólgen. 
Búl gaz qúbyry qytay nesiyesine (8 mlrd.doll. astam) salynghandyqtan jәne osy nesie sharty boyynsha, atalmysh BK nesiyeni 2014 jylgha deyin ótey almasa, BK mýlki, onyng ishinde gaz qúbyry da qytay tarapynyng menshigine ótedi! 
Búdan әri bizdi óte ashyndyrghany, nebәri eki jyldyng ishinde, 2009-2011 jj., ýkimettik emes qazaqstandyq qúrylymdar Qytaydan 19 milliard dollar qaryz alghan! Eger, 2009 jyly Qazaqstannyng memlekettik qúrylymdary Qytaydan 10 mlrd.dollar "әkelip berse", tek 2011 j. aqpanynda - taghy 8,7 milliard dollar alghan(Sarapshy jurnaly, Nikolay Kuzimiyn). Búl joly 7 milliard dollardy Qazaqstannyng damuynyng banki aldy, onyng 5 milliardy - múnayhimiyalyq keshenning qúrylysyna jәne 2 milliard - Euraziya tobyna (búlardyng ózi nesie alghan kezde Braziliyagha 3 mlrd.doll. investisiya berip otyr!)), 1,7 milliard doll. "Samúryk-Qazyna" qory aldy. Bizding úrpaghymyz bizge búl ýshin raqmet aitpas!
Auqymdy birlesken josparlar jariyalanghan. Aytalyq, Almaty-Astana jýrdek temir jol qúrylysy. Osy qúrylysty taghy qytaylargha tapsyrghan! Birinshiden, Astana men Almaty halqynyng sanymen múnday jol qajettilik tudyrmaydy dep esepteymiz. Ekinshiden, qytaylyqtar temirjol qúrylysy salasynda eng ozyq tehnologiyanyng iyesi emes. Ýshinshiden, tek Astana men Almatyny ghana oilap qoymay, Qazaqstannyng qysta tonyp, jazda jәy ghana auyz sugha jarymay otyrghan basqa qalalaryn da esten shygharmauymyz kerek!
Búdan әri. Jel energiyasyn paydalanatyn qondyrghylar salatyn BK qúrylyp jatyr jәne qondyrghy salugha josparlan jerler búlargha naturaldy grant retinde berilmekshi (Kaztag) ! Qytaylyqtarmen birlesken eshqanday kәsiporyngha bizding jerimizdi grant retinde bermeymiz jәne múndaygha jol bermeymiz! 
Býgingi (08.01.13) Kaztag derekteri boyynsha, qazaqstandyq múnaydyng 40% 2013 jyldyng kýzine deyin qytaylyq kompaniyalardyng baqylauynda bolady, al bolashaqta búl kórsetkish respublikadaghy jyldyq ónimning jartysyn qúraydy. "Barlau Óndiru QazMúnayGaz" AQ «QazMúnayGazdan» "Aqtóbe Qazaqoyldan", "Qazaqtýrkmúnaydan" jәne Mangistau Investments B.V-dan búlardyng ýlesterin alsa Qytaydyng ýlesi birtalay ósedi, sebebi China Investment Corporation jәne osynyng qadaghalauyndaghy kompaniyalar, qazirding ózinde, BÓ QMGdyng 30% múnayyn iyelenip otyr. 
"Qazaqstandyq múnaydaghy Qytaydyng ýlesi Qazaqstanynyng ýlesinen әldeqayda kóp jәne, sirә búl - 30 million tonnalyq kórsetkish eshbir basqa elde boluy mýmkin emes, taghy búl ósude.Mamandar men uәkil organdar búl turaly habardar, biraq Qytaydyng Qazaqstannan jalgha jer almaqshy bolghan kezindegi qoghamdyq narazylyqtan qaymyghyp, endi múnay taqyrybynda eldi qúlaghdar etpey, aqpardy jasyrghannan keyin, ýles mólsherlerin esepteu qiyngha soghyp túr" dep kórsetedi Qaztag.
Qúrmetti Qazaqstan azamattary! Shyqqan tegine qaramay ózin Qazaqstannang otanshyl azamaty dep qabyldaytyndar! Elimizding strategiyalyq nysandary men ken baylyqtaryn Qazaqstannyng menshigine qaytaru turaly biylikke qoyghan talabymyzdy qoldanyzdar! Qoghamnyng qoldauy men kelisiminsiz Qytaymen birge josparlanghan jobalar toqtatylsyn!

Bolat Ábilov

Múhtar Shahanov

Qabdesh Júmadilov

Sofy Smataev

Ghabbas Qabyshev

Rysbek Sәrsenbay

Gýljan Erghaliyeva

Temirhan Medetbek

Mereke Qúlkenov

Ámirjan Qosanov

Baqyt Týmenova

Nikolay Kremeniysh

Zәuresh Battalova

Bauyrjan Qarabek

Ermúrat Bapiy

Marat Jaúzaqov

Marjan Aspandiyarova

Esenbek Ókteshbaev

Baqytjan Tóreghojina

Qanat Ibragimov

Ghalym Agheleuov

Múhtar Tayjan

Qasym Amanjol

Aydos Sarym

Janbolat Mamay

0 pikir