IYә, Resey Bayqonyr turasynda kýnk etti. Búl kýnkil Qazaqstan tarapynan dýnk etken  mәlimdemege qatysty.

Bәri de jeltoqsanda bastaldy. 10 jeltoqsan kýni Mәjilis aldynda esep bergen «Qazgharysh» agenttigining tóraghasy T.A. Músabaev Bayqonyrdy jaldau mәrtebesin qazaqstandyq zang qúzyryna ótkizu jóninde kelisim jobasy qaralyp jatqandyghy, biraq jaldyq syipattan gharysh ailaqty Qazaqstangha qaytaru qashan bolatyny belgisiz ekendigin mәjilismender aldyna jayyp salghan edi.

Talghat Músabaevtyng mәlimdemesi:
My budem pytatisya ejegodno sokrashati pusky «Protonov» s Baykonura, a ih proizvoditsya okolo 20 kajdyy god. Delaem dlya etogo vse, chto mojem. My iymeem takoy rychag. Seychas my podpisaly zakluchenie o puskah «Protonov» s «Baykonura» na 2013 god, ono napravleno na rassmotrenie v praviytelistvo. Esly praviytelistvo podpiyshet nashe predlojeniye, znachiyt, v 2013 godu pusky «Protonov» budut sokrasheny na dve rakety.

IYә, Resey Bayqonyr turasynda kýnk etti. Búl kýnkil Qazaqstan tarapynan dýnk etken  mәlimdemege qatysty.

Bәri de jeltoqsanda bastaldy. 10 jeltoqsan kýni Mәjilis aldynda esep bergen «Qazgharysh» agenttigining tóraghasy T.A. Músabaev Bayqonyrdy jaldau mәrtebesin qazaqstandyq zang qúzyryna ótkizu jóninde kelisim jobasy qaralyp jatqandyghy, biraq jaldyq syipattan gharysh ailaqty Qazaqstangha qaytaru qashan bolatyny belgisiz ekendigin mәjilismender aldyna jayyp salghan edi.

Talghat Músabaevtyng mәlimdemesi:
My budem pytatisya ejegodno sokrashati pusky «Protonov» s Baykonura, a ih proizvoditsya okolo 20 kajdyy god. Delaem dlya etogo vse, chto mojem. My iymeem takoy rychag. Seychas my podpisaly zakluchenie o puskah «Protonov» s «Baykonura» na 2013 god, ono napravleno na rassmotrenie v praviytelistvo. Esly praviytelistvo podpiyshet nashe predlojeniye, znachiyt, v 2013 godu pusky «Protonov» budut sokrasheny na dve rakety.

Qazaqstannyng Bayqonyrdy óz zandyq qúzyryna qaytaru men «Proton» zymyranyn úshyrudy shekteu jónindegi osy mәlimdemege oray, Resey ýkimeti tarapynan «Qazgharysh» agenttigining tóraghasynan týsinikteme beru súralghan resmy hat jóneltilgeni turaly aqparat  «Kommersant» gazetinde jaryq kórdi. Alayda, búghan tótesinen jauap beruge tiyisti T.Músabaev enbek demalysynda kórinedi, al onyng baspasóz hatshysy Resey tarapynan múnday resmy hattyng kelmegendigin jetkizude.

Sonymen, T.Músabaev komandasy qazaq ýkimetine Bayqonyrdy Reseyge jaldaudan bas tartyp qazaq zandyq qúzyryna qaytarudy úsynghan. Búl joba boyynsha «Proton» zymyrandary úshyru byiyldan bastap eki mәrtege qysqarmaq eken. Biraq onyng nýktesin Ýkimet qoyuy kerek bolatyn.

Búl bastamagha Resey jaghy tez arada shyr-pyr boldy.Áueli reseylik sarapshylar jaldaudyng qazaq jaghyna tiyimdi ekenin jәne jalaqynyng jogharylyghyn aitumen boldy. Qújat boyynsha reseylik gharyshkerler jaldau men tehnikalyq jabdyqqa ondaghan million dollar shyghyndanuda. Alayda, Reseyding kommersiyalyq paydasy  7 ese kórinedi.  Búl jóninde orys sarapshylary auyz ashpaydy. Biraq qazaq jaghynda Bayqonyrdy ústaugha qarjy da jetpeydi-mis, mamannyng da joqtyghy birshama aitylyp, qazaqtardy búl mәseleden «shoshytqany» óz aldyna.

Aleksandr Jeleznyakov, akademik Rossiyskoy Akademiy Kosmonavtiky iym. K.E. Siolkovskogo:

Vryad li, vzyav yurisdiksiy nad gorodom, kazahstanskaya storona budet poluchati ot etogo kakuy-to pribyli, a tak my vsyo-taky vkladyvaem nemalye denigy v razvitie infrastruktury, y dopolniytelinye denigy dlya goroda ne pomeshayt. Nu, y s tochky zreniya organizasionno-pravovoy, eto toje ne sovsem pravilinoe zayavleniye, ne sovsem pravilinoe resheniye, esly Kazahstan budet prinimati.

Aleksandr Baurov, menedjer po koordinasiy nauchnyh proektov kosmicheskogo klastera Fonda «Skolkovo»:

Kak Rossiy na eto reagirovati? U nas esti utverjdennaya programma razvitiya kosmodromov, v ramkah kotoroy stroitsya kosmodrom «Vostochnyi» v  Amurskoy oblasti. Eto obychnaya ekonomicheskaya situasiya, kogda nekie ludy pytaytsya v tyajeloe dlya rossiyskoy kosmicheskoy otrasly vremya najiti sebe lishnie finansy. V itoge eto mojet u etih je ludey vyzvati bolishe problem. Seychas u Rossiy y Kazahstana neplohie otnosheniya, y podnimati etot vopros seychas ne ocheni krasivo s kazahstanskoy storony. Tem bolee chto ulichiti Rossii praktichesky ne v chem.

Áriyne, «kommersanttyq» notagha qazaq tarapyndaghy sarapshylar týrlishe pikir bildirude. Ásirese, QR Syrtqy ister ministri Erlan Ydyrysov «Interfaks-Kazahstan» agenttigine súhbat berip, jurnalisterding Músabaevtyng pikirin búrmalap jibergendigin talghajau etti.

Túrsúnbek Ómirzaqov, QR parlament mәjilisining deputaty:

Ol gharysh ailaqty emes, qalanyng ghana Qazaqstan zandyq qúzyryna kóshetinin aitqan edi.

Rasul Júmaly, sayasattanushy:

Kýrdeli bolsa da, erejege biz baghyndyruymyz kerek, ailaqqa biz qojayynbyz. Biraq.. oghan batyldyq bola qoyar ma eken -  kýdik bar...

Búghan deyin 50 jylgha birjola berile salghan ailaqqa qazaq biyligi nege qúmarta qaldy? Bayqonyr túrghyndarynyng jaghday jauyr bolghan taqyryp ekeni óz aldyna. Búghan birneshe sebep bar.

1.      Qazaq jaghyn oilandyrghan basty sebep - Keden odaghynyng әuselesi men ebraziyalyq odaqtyng týpki imperiyalyq niyeti. Ekonomisterding mәlimdeuinshe, Keden odaqtan kelgen Qazaqstangha paydadan zyian mol.

2.      Qazaqstan jaghy әlemdik arqa sýieuge ie bola bastady, oghan EKSPO-2017 taqyryby kuә. Shamasy, osy mәsele tónireginde әlemdik alpauyttardan týsken «innovasiyalyq jobalar» da bizding auyldyng týndigin basqa jaqtan ashugha qúmartyp otyrghanday.

3.      Qazaqtyng baylary men biyligi de erkinsy bastady, soltýstik kórshining basqynyna búrynghyday baghynghysy joq. 20 jyl búrynghy kelisim qanaghattandyrmaydy, gharyshtan týsetin qyruar qarjygha búlar da, ýkimettegi týrli toptar ózderinin  mýddesin últtyq mýddemen baylanystyra otyryp, birdene tyndyrghysy keledi.

Áytpese, Resey jaghy býtin bir qalany alyp, ony qalay bolsa solay paydalanyp otyrghandyghy búghan deyin az sóz boldy ma? «Protonnyn» talay zyiandy qúlandysy bolghany taghysyn taghy jaghymsyz jayttar shamadan tys asyp bara jatqany býgin be? Oghan der kezinde nege osylay jauap izdelmedi.  Jauap sol - uaqyt ózgere bastady,Qazaqstan - Resey qatynasy da uaqyt tolqynyna say ýilesimning jana týrin izdeuge mәjbýr etude.

«Abai.kz»