Júma, 29 Nauryz 2024
Janalyqtar 11137 0 pikir 2 Qarasha, 2012 saghat 10:20

Núrtóre Jýsip. Qústyng jamany azayyp, adamnyng jamany kóbeygen be?

Ayaz by turaly anyz esinizde me?
Qústyng jamany, shópting jamany, adamnyng jamany she? Adamnyng jamany degen Ayaz by keyin әdil biylik qúrghan han bolmay ma? Sol Ayaz by «Qústyng jamany qaysy?» degende sauysqandy ataydy.

Ayaz by turaly anyz esinizde me?
Qústyng jamany, shópting jamany, adamnyng jamany she? Adamnyng jamany degen Ayaz by keyin әdil biylik qúrghan han bolmay ma? Sol Ayaz by «Qústyng jamany qaysy?» degende sauysqandy ataydy.

- Sauysqannyng jaman ekenin qaydan bildin? - degen han súraghyna Ayaz biy:
- Sauysqannyng jýni ala bolghany siyaqty, ózi de ala, birligi joq. Ekeui biri­gip úshpaghan, ekeui birigip qonbaghan, adam paydasyna aspaytyn aram qús edi. Son­dyqtan qús jamany sauysqan deymin, - dep jauap beretin edi ghoy.
Sol qústyng jamany sauysqandy kórdim jaqynda. Bireu emes. Ekeu emes. Jeteu. «Ekeui birigip úshpaghan, ekeui birigip qonbaghan» dep Ayaz by jaman­dyghyn aitqan sauysqannyng jeteui birdey úshyp, jeteui birdey qonyp jýr. Jeteuining birligine qayran qaldym.
Qústyng jamany - sauysqan birigip jatqanda, bizding qazaq nege birikpeydi?
Ayaz by ózining jamandyghyn súraghanda hangha: «Ua, taqsyr! Mening jasym eluge keldi. Men qatarlylar әiel alyp, bala kórdi, kelin júmsap qyzyq kórip otyr. Men qayda bolsa sonda, әli kýnge deyin әrkimning artyna mingesip, basqa bireuding qúlshylyghynda jýrmin. Endi men jaman emey, jaqsymyn ba?», - dep jauap ber­meushi me edi.
Qyryqtan asqansha qatyn almay, qu tizesin qúshaqtap jýrgen qazaq kóp. Árkimge jautandap, jalbaqtap, qal­baqtap kýn keship otyrghan aghayyndar jeterlik. Basqa bireuding qúlshylyghynda jýrgen­derde esep joq. Sonda ne bol­dyq?
Erte zamanda Ayaz by tәrizdi «adamnyng jamany» atanghan adamdy atpen izdep әzer tabatyn. Býginde onday adamdardyng qatary jýzdep, myndap sanalady. Ayaz biyding aqy­lynday aqyl bitse, arman joq. Kóbimizding jýrisimiz - qúr dalbaq, qúr sandalu. Kisi esiginde qúlshylyqta jýrgender qatary qazir kez kelgen qalada kezdesedi. Alysqa barmay-aq, Almatydaghy Seyfullin kóshe­sine kóz salynyz. Álekedey jalan­ghan jigitter kez kelgen qara júmysqa tilenip, kó­shede túr...
«Jetim búrysh» jaghalap, pәter izdep «aghalap» jýrgen de bizding qarakózder.
Týrmege toghytylyp jatqandar da biz­ding bir tughandar...
Tirligimiz - shala, tilegimiz - ala.
Al ala sauysqannyng ózi anau! Birigip úshady. Birigip qonady.
Sauysqan qúrly saqtyghymyz joq, asyqqanymyzben aptyghymyz kóp, birde araz, birde dýrdaraz, oilaghanymyz - qastyq pen qysastyq, jasaghanymyz - kesirlik, jýrgenimiz - esirlik, jetkeni­miz - jesirlik; qazaqty qazaq qorlaytyn, namysyn taptap zorlaytyn, bir-birine bolyspaytyn, bolmaytyn, bar tirligi on­baytyn osynday qalypqa qalay týstik?!.
Bireu qarasa - betinen alatyn, zәrli sózdi aita salatyn, ókpelese - óneshke pyshaq salatyn, óshikse - óltire sala­tyn ker zamangha qalaysha kez boldyq?
Basqagha kelgende - baladay tatu, qa­zaqqa kelgende - qabaghy qatu qogham túr...
Qústyng jamany azayyp, qazaqtyng ja­many kóbeygeni me rasynda?

Núrtóre JÝSIP

"Ayqyn" gazeti

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1567
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2261
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3544