Beysenbi, 25 Sәuir 2024
Janalyqtar 2885 0 pikir 24 Qazan, 2012 saghat 06:12

Shәriphan Qaysar. Ereuilshilerdi eliktirgen kim?

Aqtauda Kozlov, Saparghaly jәne Áminov ýsheuining ýstinen ótken sot ýderisi barysynda «Algha» radikaldy toby men olardyng keshegi jaqtastarynyng ara jigi endi qayta qabyspastay bolyp ajyrady. Múnayshylar jappay Ábilәzov pen Kozlovty jәne olardyng serikterin Janaózen túrghyndaryna qarsy qylmystar jasady jәne memlekettik qúrylysty kýshpen qúlatpaq boldy dep aiyptady. Janaózende Kozlov pen onyng sybaylastary qanday maqsattar kózdep әreket jasaghany, olardyng 2011-jyldyng jeltoqsanynda bolghan qandy qyrghyngha qarapayym adamdardy ne ýshin aidap salghany, aqyry odan kimning qanday úpay jinap, tabys tapqany turaly sottaghy negizgi kuәgerlerding biri, ereuilshiler qozghalysynyng búrynghy belsendisi Roza Tóletaeva egjey-tegjeyli әngimelep berdi.   Onyng bergen kuәlikteri basqa da jauaptarmen birge aiypkerlerge ýkim shygharuda basty ról atqardy.

Basty kuәger «Algha» úiymyna qatysty sot aldynda jauap bererding aldynda Kozlovtyng múnayshylar senimine kiru ýshin qanday әreketter jasaghany turaly beynematerial júrttyng nazaryna úsynyldy.
2010-jyldyng nauryz aiynda Janaózenge barghan Kozlov múnayshylarmen kezdesip, birden olardyng senimine kiruge tyrysqan.

Aqtauda Kozlov, Saparghaly jәne Áminov ýsheuining ýstinen ótken sot ýderisi barysynda «Algha» radikaldy toby men olardyng keshegi jaqtastarynyng ara jigi endi qayta qabyspastay bolyp ajyrady. Múnayshylar jappay Ábilәzov pen Kozlovty jәne olardyng serikterin Janaózen túrghyndaryna qarsy qylmystar jasady jәne memlekettik qúrylysty kýshpen qúlatpaq boldy dep aiyptady. Janaózende Kozlov pen onyng sybaylastary qanday maqsattar kózdep әreket jasaghany, olardyng 2011-jyldyng jeltoqsanynda bolghan qandy qyrghyngha qarapayym adamdardy ne ýshin aidap salghany, aqyry odan kimning qanday úpay jinap, tabys tapqany turaly sottaghy negizgi kuәgerlerding biri, ereuilshiler qozghalysynyng búrynghy belsendisi Roza Tóletaeva egjey-tegjeyli әngimelep berdi.   Onyng bergen kuәlikteri basqa da jauaptarmen birge aiypkerlerge ýkim shygharuda basty ról atqardy.

Basty kuәger «Algha» úiymyna qatysty sot aldynda jauap bererding aldynda Kozlovtyng múnayshylar senimine kiru ýshin qanday әreketter jasaghany turaly beynematerial júrttyng nazaryna úsynyldy.
2010-jyldyng nauryz aiynda Janaózenge barghan Kozlov múnayshylarmen kezdesip, birden olardyng senimine kiruge tyrysqan.
«Men búl jerde Ábilәzovting atynan sóilep túrmyn, osynda kelerding aldynda ghana men onymen sóilestim. Ol sizderge óte myqty zangerler men ekonomister, sayasatkerler qajet bolatynyn atap ótti», - dep Kozlov ereuilge shyqqan múnayshylardyng ortasynda, beynekameranyng aldynda sayrap túrdy.
Osy beynematerialdan mәlim bolghanynday, múnayshylardyng birining Kozlovtyng «Respublika» gazetine qanshalyqty qatysy bar ekendigin súraghan saualyna «Respublika da bizdiki. Men - Vladimir Kozlov bir kezde myna MAEK-ke qatysty da Ábilәzovpen birge istegenmin. Men - aqtaulyqpyn. 40 jyl Aqtauda túrdym, keyin QDT qozghalysy úiymdastyrylghan kezde solargha kómektesu ýshin Almatygha ketkenmin», - dep jauap beredi.
Sot otyrysy bastalghannan beri Kozlov ta, onyng qorghaushylary úsynghan kuәgerlerding barlyghy da Ábilәzovting «Algha» radikaldy úiymynyng basqarushy rólin joqqa shaghyrap kelgendikten búl beynematerial otyrghandardyng barlyghynyng týsinispeushiligin jәne narazylyghyn tughyzdy. Osydan keyin baryp, Janaózendegi jappay tәrtipsizdikti úiymdastyrushylardyng biri - Roza Tóletaevagha sóz berildi.
Onyng aituynsha, «Algha» toby men «Halyq maydany» qoghamdyq qozghalysynyng mýsheleri Vladimir Kozlov, Ayjangýl Ámirova, Serik Saparghali, Bolat Atabaev jәne Janbolat Mamay bastaghan toptyng júmystan quylghan múnayshylargha eshqanday da kómek kórsetu niyeti bolmaghan, tek qana olardy ózderining sayasy maqsattaryna paydalanugha úmtylghan.      
Olar bastapqyda uәde bergenindey zangerler men ekonomisterdi shaqyryp, ereuilshilerge zan-qúqyq mәselesi boyynsha eshqanday kómekpen qamtamasyz ete almaghan. Esesine, respublikalyq jәne halyqaralyq dengeyde ótkizilgen qúqyq qorghau taqyrybyndaghy týrli sharalargha ereuilshilerding qatysuyna barynsha qoldau jasaghan.
«Men olardyng qaysybireuining bizding enbek dauymyz turaly bir auyz sóz aitqanyn estigen emespin. Olar «senderding mәselelerindi eshkim sheshpeydi, sender eshkimge kerek emessinder» dep biylikti bizge shaghystyryp baqty.Osylay bizdi memleketke qarsy qoygha tyrysty, bizding memleketke degen jekkórushiligimiz ben ashu-yzamyzgha may qúya týsti», - dedi Roza Tóletaeva ózining sot aldynda bergen jauabynda.
Kuәgerding jauaptaryna jýginsek, «Alghanyn» Manghystau oblysyndaghy ókili Ayjangýl Ámirova odan alangha ereuilge shyghyp túrghan, júmystan quylghan ereuilshilerding arasyna «Respublika» jәne «Halyq maydany» gazetterin taratuyn ótingen. Sonymen qatar, kuәger alanda týrli ýnparaqtardyng da taratylyp jatqanyn óz kózimen kórgenin mәlimdedi.
Roza Tóletaeva úiymnyng taghy bir mýshesi Múrat Túnghyshbaev alanda túrghan múnayshylargha «Tvitter» mikrobloggingimen qalay júmys isteu kerektigin de ýiretken.
«Menin  búl baghdarlamadan týsingenim, eger narazylyq aksiyasyna qatysushy múnayshylar ýilerine tarap ketken, ya bolmasa jeke sharualarymen alannan ketip qalghan jaghdayda qajet bolsa olardy «alangha jinalyndar» degen jalghyz habarlama arqyly jinap alugha bolady eken. Men osynyng barlyghy Ámirova, Kozlov, Atabaev, Mamay, Saparghaly sekildi adamdardyng júmystan quylghan múnayshylardy eshqayda tarap ketpey, neghúrlym úzaq uaqyt boyy alanda túrghyzu ýshin istep jatqan amaldarynyng bir tәsili ekenin  kesh týsindim» , - dedi Roza Tóletaeva,
Ol ózining bergen jauaptarynda  Janaózenge kelgen Europarlamentting deputaty Pol Merfy basqa emes, dәl osy «Alghanyn» belsendilerining shaqyruymen kelgenin atap ótti.
«Men Ámirovadan Europarlamentting deputatyn kim shaqyrghanyn súraghanymda ol «Áriyne, Algha» dep jauap berdi» deydi kuәger.
Roza Tóletaeva «Alghanyn» taghy bir belsendisi Bolat Atabaev ereuilshilerge eger olar «Halyq maydanyna» kirmese eshqanday kómek ala almaytyndaryn aitqanyn mәlim etti.
«Bolat Atabaev «Halyq maydany» qozghalysy qúrylghanyn, ózderi sonyng mýshesi ekenin aitty. Osydan keyin ol bizding talaptarymyzgha qoldau bildiretinin, múnda zangerler men ekonomisterdi, advokattardy әkelip, ózderining kenselerin ashatynyn, biraq ol ýshin bizding «Halyq maydanyna» kiruimiz qajettigin mәlim etti. «Ol: «Barlyghyng Halyq maydanyna kirinder. Tek sonda ghana biz qúzyrly organdardan senderding talaptarynnyng oryndaluyn súray alamyz. Qazirgi tanda biz senderding enbek daularyna aralasa almaymyz» dedi», - deydi kuәger óz sózinde.
Oghan qosa, Roza Tóletaevanyng aituynsha, ereuilshilerding júmys berushilermen ótkizgen kelissózderining barlyghy osy «Alghanyn» bastamasymen qúrylghan ereuilshiler shtabynyng kesirinen toqtatylyp otyrghan. Ereuilshilerding shtabyna sol kezde «Algha» úiymynyng ókilderimen qoyan-qoltyq júmys istep, solardyng aqyl-kenesterin alyp otyrghan Ájighaliyeva, Otarbaeva, Týlkibaev, Ótekeeva, Saqtaghanov, Qaliyev, Dosmaghambetov sekildi azamattar kirgen bolatyn.
Tóletaeva búl shtabtyng óte qúpiya, onashalanghan týrde júmys istegenin aitty. «Búl shtabta tek qana belsendiler boldy. Syrttan bireu-mireu kele qalsa olar aityp otyrghan әngimelerin, talqylap otyrghan taqyryptaryn dogharyp, ýndemey otyra qalatyn», - dedi ol.
«Osy shtab ókilderining kesirinen biylik pen júmys berushiler tarapynan ótkizilgen barlyq jinalystar ayaqsyz qalyp, keyinge ysyrylyp otyrdy. Atap aitqanda, 2011-jyldyng qyrkýiek aiynda ótken kezdesude ereuilshilerding talaptaryna baylanysty saualdar qoyylyp, mәsele talqylana bastaghanda Ájighaliyeva jәne basqalar ony tyndamastan, oryndarynan túryp-túryp ketip qaldy», -  dedi Tóletaeva.
Kuәger Tóletaevanyng osy jәne basqa da kóptegen jauaptary sottyng aiypkerlerge qatysty әdil ýkim shygharuyna yqpalyn tiygizgeni anyq.
«Abai.kz»

0 pikir