Senbi, 20 Sәuir 2024
Janalyqtar 2833 0 pikir 2 Qazan, 2012 saghat 09:47

Qytay sharualary óz ónimin jemeydi eken

 

Qytayda Shouguan qalasynyng sharualary ózderi satatyn ónimderdi jemeydi.

Shouguan qalasyn qytay kókónisterining otany dep ataydy. Jyl sayyn onda 59 myng gektar jerden birneshe milliondaghan tonna kókónis jinalady, olar ekologiyalyq taza, tabighy ónimder belgisimen býkil elge taraydy. Beyjindegi kókónisterding tórtten bir bóligi osy qaladan әkelinedi. Alayda, kókónis ósirushiler ózderi búl ónimderdi tútynbaydy eken. Tamyzdyng sonynda The China Economist qytay basylymynyng tilshisi atalmysh aimaqqa baryp, ondaghy kókónisterding barlyghy pestisidter, agrohimikattar men ósim yntalandyrushy zattardy kóptep paydalanudyng arqasynda ósiriletindigin anyqtap qaytty. Búl aimaqtaghy kókónisterding jartysy jylyjaylarda ósiriledi, ol jaqtaghy jylyjaylar sany bes mynnan asyp týsedi, dep jazady «Qazaq-Biday» AA portamur-gha silteme jasay otyryp.

Jergilikti sharuanyng aituynsha, agrohimikattar men pestisidter kóp mólsherde paydalanylmasa, búl jerde «satugha túrarlyq eshtene de ósip shyqpaydy» eken.

«Múndaghy jerler jyl boyy ýzdiksiz paydalanylady. Ol bayaghyda qúnarsyzdanyp bitken», - deydi ol.

 

Qytayda Shouguan qalasynyng sharualary ózderi satatyn ónimderdi jemeydi.

Shouguan qalasyn qytay kókónisterining otany dep ataydy. Jyl sayyn onda 59 myng gektar jerden birneshe milliondaghan tonna kókónis jinalady, olar ekologiyalyq taza, tabighy ónimder belgisimen býkil elge taraydy. Beyjindegi kókónisterding tórtten bir bóligi osy qaladan әkelinedi. Alayda, kókónis ósirushiler ózderi búl ónimderdi tútynbaydy eken. Tamyzdyng sonynda The China Economist qytay basylymynyng tilshisi atalmysh aimaqqa baryp, ondaghy kókónisterding barlyghy pestisidter, agrohimikattar men ósim yntalandyrushy zattardy kóptep paydalanudyng arqasynda ósiriletindigin anyqtap qaytty. Búl aimaqtaghy kókónisterding jartysy jylyjaylarda ósiriledi, ol jaqtaghy jylyjaylar sany bes mynnan asyp týsedi, dep jazady «Qazaq-Biday» AA portamur-gha silteme jasay otyryp.

Jergilikti sharuanyng aituynsha, agrohimikattar men pestisidter kóp mólsherde paydalanylmasa, búl jerde «satugha túrarlyq eshtene de ósip shyqpaydy» eken.

«Múndaghy jerler jyl boyy ýzdiksiz paydalanylady. Ol bayaghyda qúnarsyzdanyp bitken», - deydi ol.

Himikattardy mólsherden tys paydalanu topyraqtyng aitarlyqtay dәrejede qyshqyldanuyna alyp keldi. Shouguannyng jergilikti sharuashylyghynyng 90%-gha juyghy qyshqyl topyraqty qalaytyn qauipti ziyankes - tamyr nematodasynyng shabuylyna úshyraydy. Jergilikti sharualar odan qajyghan synayly, tipti Ghalamtorda osy ziyankespen kýresuding tiyimdi tәsilin úsynushygha syiaqy beremiz dep jariyalapty.

Sharualardyng aituynsha, 2 mu (0,14 ga) jerdi alatyn әr jylyjaygha jyl sayyn orta eseppen 15 myng yuanigha (shamamen 2380 dollar) tynaytqyshtar men 5 myng yuanigha (793,6 dollar) pestisidter paydalanylady eken.

2010 jyly Grinpis ekologiyalyq úiymy Shouguan audanynyng ekologiyalyq jaghdayyna arnayy zertteu jýrgizgen bolatyn. Nәtiyjesinde, su qúbyryndaghy su men egistikter manyndaghy qúdyq sularynyng lastanu dengeyi últtyq normadan orta eseppen 20 esege artyq ekendigi anyqtaldy. Ekologtardyng esebine sәikes Shouguannyng jer asty sulary nitrattarmen lastanghan, olardyng negizgi kózi egistikterde paydalanylatyn tynaytqyshtar bolyp tabylady. Atalmysh audannyng satylymgha jiberetin auyl sharuashylyq ónimderining 10%-gha juyghy ghana sapa tekserisinen ótkiziledi, al qalghany elge tekserissiz taralady eken.

BNews.kz saytynan

 

0 pikir