Júma, 29 Nauryz 2024
Janalyqtar 7102 0 pikir 31 Mamyr, 2012 saghat 13:53

«Ura»-nyng ornyna «Áruaq» dep úrandau kerek!

Qazaq elining derbes qaruly kýshterining qúrylghanyna biyl mine jiyrma jyl. Ótken 7-mamyrda sol aituly uaqytqa aqjarqyn quanysh qosylyp, atalghan kýn arnayy memlekettik mereke bolyp belgilendi.

IYә, azat el bolghaly aibynymyz artqany ras. Sardarlarymyz salauatty, sarbazdarymyz saydyng tasynday. Qorghanysymyz berik, qaru-jaraghyzymyz quatty. Biraq, bir ghana nәrse ózgermey keledi.Biraq, bir ghana nәrse ózgermey keledi. Ol - qazaq jauyngerining ruhyn janyp, namysyn qayraugha tiyis әskery úrany.                                                Olay bolsa eng aldymen «Ura» sózining etimologiyasyna ýnilip alayyq: «Soglasno «Tolkovomu slovaru» V. I. Dalya krik «ura» napominaet klich litovskogo proishojdeniya «viray (vir?)», y tatarskoe slovo «ur» - bey, ot «urmak» - biti, a takje kirgizskoe «uran» - plemennoy voennyy klich, i, nakones, russkoe «uraziti» - udariti». (http://ru.wikipedia.org/wiki/Ura!)

Qazaq elining derbes qaruly kýshterining qúrylghanyna biyl mine jiyrma jyl. Ótken 7-mamyrda sol aituly uaqytqa aqjarqyn quanysh qosylyp, atalghan kýn arnayy memlekettik mereke bolyp belgilendi.

IYә, azat el bolghaly aibynymyz artqany ras. Sardarlarymyz salauatty, sarbazdarymyz saydyng tasynday. Qorghanysymyz berik, qaru-jaraghyzymyz quatty. Biraq, bir ghana nәrse ózgermey keledi.Biraq, bir ghana nәrse ózgermey keledi. Ol - qazaq jauyngerining ruhyn janyp, namysyn qayraugha tiyis әskery úrany.                                                Olay bolsa eng aldymen «Ura» sózining etimologiyasyna ýnilip alayyq: «Soglasno «Tolkovomu slovaru» V. I. Dalya krik «ura» napominaet klich litovskogo proishojdeniya «viray (vir?)», y tatarskoe slovo «ur» - bey, ot «urmak» - biti, a takje kirgizskoe «uran» - plemennoy voennyy klich, i, nakones, russkoe «uraziti» - udariti». (http://ru.wikipedia.org/wiki/Ura!)

«Taghy bir mәsele ol «Ura» sózining týp-tórkin maghynasy jayynda. «Ura sózi múnghúldyng - úr, óltir» (ólim) degen  sózinen shyqsa kerek. Sonda bizding Qaruly Kýshterimizding әskery doktrinasy qorghanys jaghdaylaryna arnalghan bolsa, nege biz «ura» dep atoylap qanisherlik tanytyp shabuylgha shyqpaqpyz?! Ol  ura sózining ornyn, mysaly «Jasa!» ya bolmasa «Alash!» dep qazaq tilinde maghynasy da, tili de týsinikti sózben nege auystyrmasqa!» Búl polkovnik Serik Shalovtyng Qorghanys ministrligi Baspasóz qyzmetining jetekshisi bolyp jýrgen kezinde kýndeligine týrtken oi-pikiri. Yaghni, ar jaq-ber jaqty bayyptay biletin әskeriylerimizding ózi osy úran ýshin myng oilanyp, jýz tolghanady degen sóz.

Etimologiya jayly taghy bir pikir.

Zardyhan Qinayatúly, tarihshy

- «Negizi «ura» sózi mongholdyng úmtyl, algha degen maghynadaghy sózi. Men ózim de solay dep pikir bildiremin, jәne sony dúrys dep jazyp ta jýrmin. Búnday tújyrymdy mongholdyng tarihshylary da aitady. Búryn orysta onday úran boluy mýmkin emes. Óitkeni, búl úrandy at qúlaghynda oinghan jauynger, kóshpeli halyqtyng sarbazdary ghana aitqan dep oilaymyn. Al, orystargha keyin solardan jalpylasqan boluy kerek».

«Jaujýrek myng bala» filimine bas kenesshi bolghan Zardyhan aghamyz kartinany týsiru barysynda «Alash», «Qazaq» úrandarymen qatar soghysqa, shabuylgha shyqqanda «Áruaq» dep te úrandalghanyn aitady. Búl úran qazaqtyng jaugershilik tarihynda ruh, namys, kýsh-qyarat shaqyru ýshin úrandalghany bәrimizge belgili.

Maqalanyng tolyq núsqasyn - www.arasha.kz - http://arasha.kz/post/830 oqy alasyzdar.

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1582
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2281
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3616