Senbi, 20 Sәuir 2024
Janalyqtar 5493 0 pikir 31 Mamyr, 2012 saghat 12:08

Elbasy: Asharshylyq, jer audaru jәne adamdardyng jappay qúrban boluynyng basty aiypkeri - adamgershilikten tys totalitarlyq jýie

ASTANA. 31 mamyr. QazAqparat - Býgin Memleket basshysy Núrsúltan Nazarbaev Astanada «Asharshylyq qúrbandaryna eskertkish» monumentin ashty, dep habarlady QR Preziydentining baspasóz qyzmeti.

Eskertkishting ashylu rәsimine Álemdik jәne dәstýrli dinder kóshbasshylary sezining delegattary, kórnekti júrtshylyq ókilderi qatysty. Monument 1932-1933 jyldardaghy asharshylyq qúrbandaryn eske alugha arnalghan.

Memleket basshysy eskertkishti asha otyryp, búl kýnderi Astanada Álemdik jәne dәstýrli dinder kóshbasshylarynyng IV sezi ótip jatqanyn atap ótti.

ASTANA. 31 mamyr. QazAqparat - Býgin Memleket basshysy Núrsúltan Nazarbaev Astanada «Asharshylyq qúrbandaryna eskertkish» monumentin ashty, dep habarlady QR Preziydentining baspasóz qyzmeti.

Eskertkishting ashylu rәsimine Álemdik jәne dәstýrli dinder kóshbasshylary sezining delegattary, kórnekti júrtshylyq ókilderi qatysty. Monument 1932-1933 jyldardaghy asharshylyq qúrbandaryn eske alugha arnalghan.

Memleket basshysy eskertkishti asha otyryp, búl kýnderi Astanada Álemdik jәne dәstýrli dinder kóshbasshylarynyng IV sezi ótip jatqanyn atap ótti.

- Búdan toghyz jyl búryn, Álemdik jәne dәstýrli dinder kóshbasshylarynyng birinshi sezin ótkizu kezinde Qazaqstan beybitshilik pen kelisimning mekeni dep ataldy. Osynau kelisimning negizderining biri jaqsylyq, beybitshilik jәne әdilettilik tәrizdi mәngilik qúndylyqtardy qabyldaudaghy bizding birauyzdylyghymyz bolyp tabylady. Dәl sonday biz ótkenimizdegi jamandyq, zorlyq-zombylyq pen qatygezdikti birauyzdan qabyldamaymyz. Býgin, Sayasy qughyn-sýrgin jәne asharshylyq qúrbandaryn eske alu kýni, biz eki qayghyly datany esimizge týsiremiz. Biyl bizding jerimizde jappay ashyrshylyqtyng bastalghanyna 80 jyl jәne sayasy qughyn-sýrginning bastalghanyna 75 jyl tolady. Qazaqstanda ghana emes Resey, Ukraina, Belarusi jerlerin qamtyghan alapat asharshylyq 7 million adamnyng ómirin jalmady. Onyng ishinde Qazaqstannan eng kemi 1,5 million adam ashtyqtan ajal qúshty. Biz alapat asharshylyq qúrbandarynyng ruhyna taghzym etu ýshin jinalyp, «Asharshylyq qúrbandaryna eskertkish» ashyp otyrmyz», - dedi Núrsúltan Nazarbaev.

«Asharshylyq qúrbandaryna eskertkish» monumentining sәulettik kompozisiyasy eki mazmúndyq bólimge negizdelgen. Monumentting negizgi iydeyasy kókke qolyn jayyp, ýmitpen jәrdem súraghan, óz úrpaghyna ómir tilegen әiel-ana beynesinen kórinedi. Sonday-aq, kompozisiyalyq mýsinder dóngelek jeroshaq beynesindegi shenberding ishinde, ana men bala beynelerimen birge, qazaq halqynyng eski qorymdarynda ornatylatyn balbal tasmýsinderi qoyylghan. Búl kórinis arqyly ashtyq saldarynan ómirden mezgilsiz ótkender men tiri qalghandar arasyndaghy baylanys ýzilmeytinin bildiredi. Sәulettik kompozisiyanyng artqy qaptalyna «Qasiret keregesi» túrghyzylghan.

- Bizding tariyhqa jiti kózben qarap, parasattylyq tanytyp, búl taqyrypty sayasilandyrugha jol bermeuimiz kerek. Asharshylyq, jer audaru jәne adamdardyng jappay qúrban boluynyng sebepteri kenestik rejimning qatang sayasatynda jatyr. Qughyn-sýrginning basty aiypkeri - adamgershilikten tys totalitarlyq jýie. Endi biz tarihymyzgha basqa qyrynan keluge tiyispiz. Barlyq qiyndyqtargha qaramastan, qazaq halqynyng qonaqjaylyghynyng arqasynda Qazaqstangha jer audarylghandardyng barlyghy jana ómirdi bastady. Biz bolashaqqa bet búrghan halyqpyz. Tәuelsizdik jyldary milliongha juyq qandasymyz tarihy atamekenine kóship keldi. Qazirding ózinde 17 milliongha jaqyn halqymyz bar jәne birtindep 1,5 - 2 payyzgha ósip kele jatyr. Halqymyzdyng әl-auqaty jaqsaryp, bala tuu dengeyi ósip, halyq sany jyldan-jylgha kóbeyde. Osynyng barlyghy otandyq medisinany damytudyng jәne ana men bala ólimi azangynyn, ómir sýru jasynyng úzaruynyng jәne bizding azamattarymyzdyng әl-auqaty artuynyng arqasynda jýzege asyp otyr. Tek songhy 4 jyldyng ishinde qazaqstandyqtardyng ómir sýru jasy 65-ten 70 jasqa jaqyndady. Búl ýlken tabys bolyp sanalady. Biz juyq arada elimiz halqynyng sanyn 20 milliongha jetkizudi niyet etip otyrmyz jәne oghan qol jetkizu ýshin barlyq jaghday bar, - dedi Memleket basshysy.

Monument  qaladaghy Respublika men Abay danghyldarynyng qiylysyndaghy alangha qoyylghan.

0 pikir