Seysenbi, 23 Sәuir 2024
Janalyqtar 3359 0 pikir 29 Mausym, 2009 saghat 19:35

Qyzyljarda diny konferensiya ótti.

Oblys ortalyghyndaghy «Dostyq ýiinde» «Úlyq Imam Aghzam Ábu Hanifa mazhaby jәne dәstýrli din» atty ghylymiy-tәjiriybelik konferensiya ótti.
Konferensiyagha oblystyq, qalalyq jәne audandyq әkim-shiliktin, oblystyq әdilet jәne  ishki ister departamentterining jauapty adamdary, qoghamdyq úiym ókilderi, Kishi Assambleya mәdeny ortalyqtarynyng basshylary, ziyaly qauym ókilderi, qajylar  men audan imamdary, auyl moldalary jәne Manash Qozybaev atyndaghy Soltýstik Qazaqstan oblystyq memlekettik uniyversiytetining oqytushylary qatysty.
Konferensiyany Qazaqstan músylmandary diny basqar-masynyng oblystaghy ókil imamy Jaqiya qajy  Abdollaúly kirispe sózben ashqannan keyin Qúran oqyldy jәne qúttyqtau sózder aityldy.
Konferensiyada ókil imam Jaqiya qajy Abdollaúly «Imam Aghzam Ábu Hanifa mazhaby - mazhabtardyng abzaly» atty taqyrypta negizgi bayandamany Núr-Mýbarak Islam mәdeniyeti uniyversiytetining ústazy Ridda Addaqiqy «Ábu Hanifa - úly isterge shaqyrushy» jәne «Qyzyljar» ortalyq meshitining naib imamy Ramazan Qanjigitov «Tórt mazhabtyng negizin salushylar - din tiregi» atty taqyrypta qosymsha bayandamalar jasaldy.
Jaqiya qajy Abdollaúly óz bayandamasynda músylman qauymynyng jartysyna juyghy ústanatyn Hanafy mazhaby jayly bayandap:

Oblys ortalyghyndaghy «Dostyq ýiinde» «Úlyq Imam Aghzam Ábu Hanifa mazhaby jәne dәstýrli din» atty ghylymiy-tәjiriybelik konferensiya ótti.
Konferensiyagha oblystyq, qalalyq jәne audandyq әkim-shiliktin, oblystyq әdilet jәne  ishki ister departamentterining jauapty adamdary, qoghamdyq úiym ókilderi, Kishi Assambleya mәdeny ortalyqtarynyng basshylary, ziyaly qauym ókilderi, qajylar  men audan imamdary, auyl moldalary jәne Manash Qozybaev atyndaghy Soltýstik Qazaqstan oblystyq memlekettik uniyversiytetining oqytushylary qatysty.
Konferensiyany Qazaqstan músylmandary diny basqar-masynyng oblystaghy ókil imamy Jaqiya qajy  Abdollaúly kirispe sózben ashqannan keyin Qúran oqyldy jәne qúttyqtau sózder aityldy.
Konferensiyada ókil imam Jaqiya qajy Abdollaúly «Imam Aghzam Ábu Hanifa mazhaby - mazhabtardyng abzaly» atty taqyrypta negizgi bayandamany Núr-Mýbarak Islam mәdeniyeti uniyversiytetining ústazy Ridda Addaqiqy «Ábu Hanifa - úly isterge shaqyrushy» jәne «Qyzyljar» ortalyq meshitining naib imamy Ramazan Qanjigitov «Tórt mazhabtyng negizin salushylar - din tiregi» atty taqyrypta qosymsha bayandamalar jasaldy.
Jaqiya qajy Abdollaúly óz bayandamasynda músylman qauymynyng jartysyna juyghy ústanatyn Hanafy mazhaby jayly bayandap:
- Álem músylmandarynyng 90 payyzyn sunnitter, al qalghan 10 payyzyn shiitter qúraydy. Sol sunna  jolyndaghy 4 mazhabtyng ishindegi Imam Aghzam mazhabyn jartysynan kóbi (53 %)  ústanady. Al hanafiylerding basym kópshiligi Imam Maturiyding bir jýiege keltirgen senim negizderin basshylyqqa alady. Sonymen, әhly sýnnet fiyqhta hanafy mazhabyn senimdi Maturidiyding iman negizderin Orta Aziya, Týrkiya, Balqan týbegi, Qytay, Ýndistan, Pәkistan jәne Qazaqstan músylmandary basshylyqqa alady. Al bizding ata-babalarymyz búl baghytta ózderining dinine, túrmys-tirshiligine jaqyn bolghandyqtan ony qabyldady.
Býgingi tanda Qazaqstanda hanafy mazhabyn dúrys emes, ony adasushylyq dep sanap, tipti, ony «Áhly sýnnet ual-jamaghat» qataryna jatpaydy dep sanap, jansaq pikir aitatyn toptar bar. Olar - býirekten siraq shygharyp jýrgen bólinushiler. Býginde qoghamymyzdyng tynyshtyghyn bú-zyp, otbasy berekesin ketirudi oilaytyn toptar Qazaqstandy ruhany azghyndatudy maqsat etedi, sóitip elding berekesin ketiru arqyly, otbasynda alauyzdyq tughyzudy kózdeydi, yaghny dinaralyq qaqtyghystardyng boluyn maqsat etedi.
Al hanafy mazhaby ondaylargha jol bermeudi kózdeydi. Ábu Haniy-fa ýnemi úly isterge shaqyryp otyrghan. Búl úly isterding negizi islam dininen bastau alady. Ábu Hanifa islamdy keng týrde týsinip, ony halyqqa jetkize bilgen,- dedi.
Ridda Addaqiqy óz bayanda-masynda bylay dedi:
- Dýniyejýzining músylmandary qanday mazhab bolatyn bolsa, sol jolgha berik jәne onyng tәrtibimen jýrudi ýndep jýr. Eger Orta Aziya Ábu Hanifanyng mazhabyn jyldar boyy berik ústanghan aimaq bolsa, sol joldan airylmaudy kez kelgen ghalym ýndeydi,- dedi.
Jaryssózge shyqqan imamdar óz oilaryn ortagha salyp, Imam Aghzam Ábu Hanifany әr qyrynan kórsetuge at salysty. Sol siyaqty osy joldardyng avtory ózi jazghan «Oblystaghy Islam dinining damu tarihy» atty kitaby boyynsha, múraghat materialdary negizinde jazylghan dinimizding oblystaghy   damuyna qysqasha sholu jasady.
Konferensiyada sóilegender:
- Ábu Hanifa janadan bir din әkelgen joq.Ol tek  Alladan týsirilgen Qúrandy layyqty týrde adamdardyng sanasyna jetetindey etip týsindirdi,- dedi.
Sóileushilerding sózinen Imam Aghzam Ábu Hanifa ózining әr qyrynan kópshilikke kórindi.
Ghylymy konferensiya sonynda QMDB-nyng oblystaghy ókil imamy Jaqiya qajy Abdollaúly auyldarda diny qúndylyqtardy saqtauda belsendilik tanytyp jýrgen 18 adamdy «Qúrmet gramotasymen» jәne «Alghys hatpen» marapattady.
Artynsha eki kýn auyl moldalarymen seminar ótkizilip, teoriyalyq jәne praktikalyq sabaqtar berildi, tәrbiyelik mәni bar beynefilimder kórsetildi.
Auyl moldalarynyng úsynys tilekterin eskerip, olargha arnayy әdiskerlik kómekshi qúraldar jiyntyghy jasalyp, taratyldy. Ol kómekshi qúraldarda: sәbiyge at qoiy, neke qii, janaza pәtuәsy (janasy), namaz oqu ýlgisi, halal men haram jayynda, ýlken kýnәlar jayynda (pәtuә), Ábu Hanifanyng balasyna aitqan ósiyetteri, júma jәne Ayt namazdaryn ótkizu (eki tildegi hútpasymen), sәhu sәjdesi, nәpil namazdar jәne auyl moldalarynyng óz betimen bilim kóteru josparynyng ýlgisi, jat aghymdar tizimi t.b. materialdar bar.
Seminarda oblystyq ishki ister departamentining Ekstremizm jәne lankestikpen kýres bólimining bastyghy, polisiya polkovniygi Uәliyev myrza jat aghymdarmen qalay júmys jýrgizu kerektigi jayynda aitty.
Audan imamdary men auyl moldalary oblystyq tarihy ól-ketanu múrajayy men Abylay han kesenesin tegin aralap, tanysty.
Seminardyng songhy kýni audan imamdary men auyl moldalary Sayasy qughyn-sýrginge úshyraghandargha arnalyp qoyylghan eskertkishte, Maghjan Júmabaev eskertkishinde jәne Maghjannyng әkesi Beken Júmabaevtyng ziratynda bolyp, Qúran oqydy.
Sol kýni imamdardyng da jiy-nalysy bolyp, múnday sharany audandarda da ótkizu turaly bir auyzdan kelisti.
Konferensiya sonynda jinal-ghandargha as berilip, 1930-1937 jyldary sayasy qughyn-sýrginge úshyrap, atylyp ketken 23 molda, imamdargha jәne sottalghan 12 din qyzmetkerlerining ruhtaryna arnalyp Qúran oqyldy.

 


Bәiken qajy KÁDIRBAYÚLY, QMDB-nyng SQO boyynsha ókildigining baspasóz hatshysy
www.muftyat.kz

0 pikir