Júma, 26 Sәuir 2024
Janalyqtar 3861 0 pikir 1 Qarasha, 2011 saghat 14:00

Jarqyraydy Temirtaudyng ottary

N.Á.NAZARBAEV:

Magnitka tarihy, Temirtau tarihy, onyng adamdarynyng taghdyry mening taghdyrymnyng ajyramas bóligi.

Irgeli joba iske asady

Bizding Temirtau metallurgiyalyq kombinatyn alypqa teneuge әbden layyq. Al ony bylay qoyghanda, alyptyng alyby deuding de esh artyq­tyghy joq. Bolat, shoyyn, qanyltyr óndiru jóni­nen elimizde ghana emes әlemdegi kóshbasshy óndi­ris oshaghy ekeni barshagha ayan. Otandyq iyn­dus­triya­nyng qajymas qara narynday kәsiporyn eli­miz­ding ekonomikasyn algha úmtyldyruymen or­ny bólektigin әrdayym aighaqtap kele jatsa, damudyng jana kezenine dem soqtyruy da erekshe. Sol tynysyna qaray qazaqstandyq óndiris órisi keneyip, sony serpin esip keledi. Alyptyng adymy onyng qúlashyn odan sayyn qanat jay­dy­ryp, irgeli jetistikterge arqalandyra týsude. Elbasy tapsyrmasyna sәikes, búl kýnde ózining kýsh-quatyn barynsha arttyrugha bet týzegen kombinatta janaru arqyly ertengi biyik belesterge berik negiz ýstemelenip jatyr. Ýdemeli industriyalyq-innovasiyalyq damu baghdarlama­sy ayasyndaghy oblystaghy eng iri investisiyalyq jobanyng biri de osynda iske asyryluda.

N.Á.NAZARBAEV:

Magnitka tarihy, Temirtau tarihy, onyng adamdarynyng taghdyry mening taghdyrymnyng ajyramas bóligi.

Irgeli joba iske asady

Bizding Temirtau metallurgiyalyq kombinatyn alypqa teneuge әbden layyq. Al ony bylay qoyghanda, alyptyng alyby deuding de esh artyq­tyghy joq. Bolat, shoyyn, qanyltyr óndiru jóni­nen elimizde ghana emes әlemdegi kóshbasshy óndi­ris oshaghy ekeni barshagha ayan. Otandyq iyn­dus­triya­nyng qajymas qara narynday kәsiporyn eli­miz­ding ekonomikasyn algha úmtyldyruymen or­ny bólektigin әrdayym aighaqtap kele jatsa, damudyng jana kezenine dem soqtyruy da erekshe. Sol tynysyna qaray qazaqstandyq óndiris órisi keneyip, sony serpin esip keledi. Alyptyng adymy onyng qúlashyn odan sayyn qanat jay­dy­ryp, irgeli jetistikterge arqalandyra týsude. Elbasy tapsyrmasyna sәikes, búl kýnde ózining kýsh-quatyn barynsha arttyrugha bet týzegen kombinatta janaru arqyly ertengi biyik belesterge berik negiz ýstemelenip jatyr. Ýdemeli industriyalyq-innovasiyalyq damu baghdarlama­sy ayasyndaghy oblystaghy eng iri investisiyalyq jobanyng biri de osynda iske asyryluda.

Metallurgiya óndirisinde domna peshteri asa manyzdy buyn sanalady. Júmys auqymy kóp rette solardyng isine tikeley baylanysty bolady. Kezinde quattylyghy, jaraqtandyryluy jaghynan ozyq bolghan birqatary eskirdi, ýzdiksiz ýderiske mýmkindigi tómendedi. Sondyqtan qaytadan kýrdeli jóndeuden ótkizilip, tolyqtay janghyrtyluyn uaqyt talaby algha qoydy. Biylghy jazda « Arselor Mittal Temirtau» AQ osynday jobagha ótinish berip, atqaryluyn óz moynyna jýktedi. El industriyasyn damytugha arnalghan manyzdy qúrylystardyng qataryna qosyldy. Býginde kýnnen-kýnge týrlenip, týlenu ýstindegi № 2 domna peshi osy qúrylys­tyng qyz-qyz qaynaghan orny.

Ol endi az uaqyttan keyin janasha ekpin-qabiletpen júmysqa kirisken kezde shoyyn ón­dirudi tәuligine 3 mynnan 3,7 myng tonnagha úl­ghay­tugha mýmkindik beredi. Osyny jylgha shaq­qan­da 1,3 million tonnagha deyin jetkiziledi degen sóz. Búghan deyin de ýlken súranysqa ie ónim kólemining ósui kәsiporyn tabysyn molaytumen birge el ekonomikasyna payda týsiredi. Atalghan jobanyng belgilengen merzimde iske qosyluyna bar kýsh-qabiletti júmyldyryp otyrmyz.

Sóz orayynda aitqanda, kombinat boyynsha qolgha alynghan jobalar bir búl ghana emes. Sort­tyq iylek óndirisinde әzirlemelerdi ýzdiksiz qúiy mәshiynesi qoldanyla bastady. Sonyng arqa­synda óndiris mәdeniyettiligin jaqsartugha, enbek ónimdi­ligin arttyrugha jaqsy jaghday tudy. Mú­nyng al­dyn­da da kәsiporyndy qazirgi zaman­ghy tehnologiyamen jasaqtaugha kóp kýsh pen qarjy arnaghan iyn­vestordyng sol ýrdisti jalghastyruy­nyng jar­qyn nyshanyna atalghan eki joba tolyq aighaq. Tayau jyldar ishinde bolat óndirudi jy­ly­na 6 million tonnagha jetkizudi kózdeushi «Arselor Mittal Temirtau» kompa­niya­sy temirtaulyqtargha osy­laysha berik tirek bolatyndyghyn tanytuda.

Teginde, alyptargha alyp ister jarasady. Temirtau metallurgiyalyq kombinaty sony ús­ta­na­dy qashanda. Osydan biraz jyldar búryn qúl­dyraugha shaq qalghan kәsiporyn qazir damu órinde dep aita alamyz. Sol ótpeli kezende Elbasynyng qoltyqtan demep, qamqorlyqqa alyp, senimdi investor tartuynyng arqasynda ekinshi ómir bitken óndiris oshaghy keleshegi kemeldigine senim ýlken. Óitkeni, údayy janaru, janghyru jolynda. Al janaru bar jerde tynys tyn, qadam keng ghoy qashanda.

Petr ShATALIYN, № 2 domna peshining qúrylys jónindegi menedjeri.

 

Derek pen dәiek

Temirtau me­tal­lurgiyalyq kombina­tynda songhy jyl­dar­da mynanday ny­sandar kýrdeli jón­deu­den ótip, iske qo­syldy:

  • №1 qanyltyr qaqtau sehy;
  • № 1 ýzdiksiz bolat qún sehy;
  • jylyna 320 myng tonna ónim shy­­gharatyn ys­tyq­tay qalayylau jә­ne my­ryshtau sehy;
  • №3 domna peshi;
  • sortty iylek ón­­dirisinde әzirleme­lerdi ýzdiksiz qúiy mә­shiynesi;
  • № 2 domna peshi­ning iske qosyluy jaqyn;
  • tayau jyldarda kombinatta bolat pen shoyyn óndiru jy­­ly­na tiyisinshe 6 jәne 1,3 million ton­­nagha jetkiziledi.

Ónir óndirisi óristi

Oblysymyz ýdemeli industriyalyq-innovasiyalyq damu baghdarlamasy ayasyndaghy jobalardy iske asyru boyynsha elimizding ózge ónirleri arasynda kósh bastap keledi. Industriyalandyru kartasyna engizilgen jalpy somasy 282,2 mlrd. tenge qúraytyn 45 jobanyng jyl basynan beri 9-yna jol ashyl­dy. Sonyng ishinde ótken jyly Qaraghandy qúng-mәshiyne jasau zauyty baza­syn­da BelAZ jýk kólikterining qosalqy bólshekterin shygharumen qatar, ony qúrastyru da jolgha qoyyldy. Biyl jyl ayaghyna deyin taghy 15-i iske qosy­la­dy. Búlardyng ishinde ónirlik qana emes, respublikalyq dengeylik manyzy bary az emes. Mәselen, Temirtaudaghy №2 domna peshi, «Sary Qazyna» JShS katodty mys óndiretin zauyt qúrylysy, «Horm-T» JShS ferroqúima óndirisi kesheni, «Qazaviaspektr» kәsipornynyng auyl sharuashylyghy úshaq­taryn jasau óndirisi, Qaraghandydaghy jylu-elektr ortalyghyn janghyrtu men quattylyghyn arttyru mәni zor jobalar qataryna jatady.

Bayqalyp otyrghanday, ónirde óndiristik salalardy damytugha basym kónil bólingen. Búghan mýmkindik pen әleuet jetkilikti. Bәsekege qabiletti ónimder kólemin úlghaytu, industriya iygiligin beriktendiru algha qoyylghan negizgi maqsat. Damudyng zamanauy talgham-talabynan tabylugha bet týzegen aimaq ekonomikasy aldaghy uaqytta jogharyda atalghanday irgeli joba­largha arqa sýieydi.

Erbolat KARGIYN, oblystyq kәsipkerlik jәneónerkәsip basqarmasynyng bastyghy.

 

Metallurg bolghanymdy maqtan etem

Men metallurgter qatary­na keyinde qosylghan jas buynnyng birimin. Rasyn ait­qanda ýlken tolqynys ýstinde kelip edim. Agha әriptes­terim­ning kómek-qoldauy, aqyl-ke­nesi arqasynda búryn bey­ta­nys enbekke ýirenip kettim. Qazir ózim de biraz izbasar­lar­gha tәlimgermin. Domna peshi aldynda shoyyn qorytu ekining birining qolynan kelmese, sony men­gerip әketkenime qua­nysh­­tymyn.

Újym mýshelerining basym bóligi jastar. Kóbi auyldyq jerlerden ortamyzgha qosyl­ghan zamandastar. Metallurg bolu­dy shyn jýrekten qala­ghan­dary, qiyn júmysqa shy­da­ghandary beldi de bedeldi әriptesterge ainalyp keledi. Jalpy bizde talpynghan aza­mat­qa kәsiby biliktilikti kóteru ýshin barlyq jaghday jasalghan.

Kәsiporyn kóz aldymyzda ózgerude. Keyde aldynda bar­ghan sehqa taghy bir ainalyp soqsang tanymay qalasyn. Bú­ghan deyin № 3 domna peshi kýrdeli jóndeuden ótkizilse, endi mineki, № 2-si sonday janarghan qalypqa engeli túr. Kýni keshe ghana óndiristing ne ekenin bilmegen biz әlemge tanymal kombinatta enbek etudi zor mәrtebe tútamyz.

Toqtarhan YSQAQOV, júmysshy.

 

Janaru, jaknghyru qalypty ýrdis

Kombinatymyzda barlyq óndiristik buyn manyzdy sanalady. Júmystary bir-birimen tyghyz birlesip, úshtasyp jatady. Sonyng ishinde bizding elektrlibolat balqytu óndirisining de ózindik orny bólek. Qúramyna ottegi konvertor sehy bar múnda jýzdegen júmysshy enbek etedi. Jylyna 5,2 million tonna dayyn slyabing shygharylyp otyruy solardyng qajyrly enbegining arqasy. Keyingi kezde qatarymyzdy tolyqtyrushy jastar jaghy kóp. Qiyn da jauapty metallurg mamandyghyn qalaghan ynta-yqylastaryna rizalyghymyzdy tәjiriybemiz­di ýiretip, sheberlik shyndatumen bildirip kelemiz.

Basqa salalardaghyday bizde de óndiristing jyl sayyn janaryp, janghyryp jatuy qalypty ýrdis. Onsyz bolmaydy. Álemdik rynokta bәsekelestik odan sayyn kýsheygen uaqytta ozyq tehnologiya kómegi arqyly algha úmtylu asa qajetti әreket ekeni belgili. Kәsiporyndy qanatynda ústaghan «Arselor Mittal Temirtau» kompaniyasynyng búl rette keleshegin erte oilap, damugha dem berude eshteneden ayanbauy kónilge kórik beredi. Demek, Magnitkamyzdy jana belester kýtedi. Solay bolaryna da senimimiz ýlken.

Mysal ýshin býginde óndirisimizding tyng quat kózi - әzirlemelerdi ýzdiksiz qúng qondyrghysyn ornatu ayaqtaldy. Ol jylyna 1,5 million tonna osynday ónim óndiruge mýmkindik beredi. Ayta ketu kerek, búl - kombinat kýsh-quatyn kýsheytu baghytynda iske asyrylghan manyzdy jobalardyng biri. Múnday qaryshty damu kepili eselengen jigermen enbek etuge úmtyldyrmay qoymaydy. So­nyng jarqyn kórinisine bizdegi óndiris yrghaghy aighaq.

Vladimir YaBLONSKIY, elektrli bolat balqytu óndirisining bastyghy.

Shoyyn qorytushymyn

Men osy mamandyq iyesi ekenimdi maqtan tútamyn. Búl metal­lurgter arasynda asa qadirlenetin kәsip bolsa, Túnghysh Preziydentimiz Núrsúltan Ábishúly Nazarbaevtyng Qazaqstan Magniyt­ka­syndaghy enbek joly da sodan bastalghanyn bilemin. Shoyyn qorytu siyaqty jauapty mindetti atqaru gornovoy­shylargha jýkteledi. Sol qatargha qosylghanyma tórt-bes jyl bolyp qaldy.

Osy orayda, әsirese byltyrghy jyly bolghan mynaday oqigha úmytylmaq emes. Alghashqy qazaqstandyq shoyyn alynuynyng 50 jyldyghyna baylanysty úiymdastyrylghan merekelik sho­yyn qorytu senimi Núrym Álipbaev, Vladimir Tkachenko syndy әrip­testerimmen birge maghan da kórsetilgen bolatyn. Ýsheuimiz Elbasy bastaghan ardager gornovoyshylardyng kózbe-kóz qadagha­lauy­­men isimizdi atqaryp shyqtyq. Óz mindetimizdi mýltiksiz oryndadyq qoy dep oilaymyn. Osy rәsimge qatysushy Vladimir Kolbasa syndy ataqty gornovoyshy arqamyzdan qaghyp, qolymyzdy qysyp, rizalyq bildirgeni esten ketpeydi.

Magnitka, Temirtau kezindegidey jastargha qanat bitiretin ýlken enbek mektebi. Qazir kombinat qúramynyng basym bóligi ózimdey otyzdyng ar jaq, ber jaghyndaghy zamandastarym. Deni Qarqaraly, Aqtoghay, Núra siyaqty audandar men alys auyldarynan kelip, osynda taghdyrlaryn toghystyrghan jastar. Qalaghan mamandyqtaryn mengerdi. Otau tikti. Mening bes bauyrym da janymnan tabylyp, bir ortada enbek etip kelemiz.

Kimde-kim túrmysyna tirek kәsipornynyng jaqsy jaqtaryna quanady ghoy. Ondaghy kýnnen-kýngi órkendi ózgeristerge biz de mereylimiz. Óse beruine ýlesimizdi ekpindi enbek arqyly qosu sodan tughan tilek.

Marat ATShABAROV, № 4 domna peshining gornovoyy.

Betterdegi materialdardy dayyndaghan «Egemen Qazaqstan­nyn» Qaraghandy oblysyndaghy tilshisi Ayqyn NESIPBAY, suretterdi týsirgen Dmitriy Kuzimichev, Valeriy Petuhov.

0 pikir