Seysenbi, 23 Sәuir 2024
ShOLU 6464 24 pikir 28 Aqpan, 2020 saghat 15:57

Sheteldik BAQ Dulat Aghadilding qazasy hәm elishilik narazylyqtar turaly...

Keshe Aqmola oblysy, Talapker auylynda azaly júrt 25 aqpanda Núr-Súltandaghy tergeu izolyatorynda qaytys bolghan qogham belsendisi Dulat Aghadildi aqtyq sapargha shygharyp saldy. Kýn rayynyng kelensizdigine qaramastan, kýresker belsendining janazasyna mynnan asa adam jiyldy. Marqúmnyng denesi Talapker auyly manyndaghy beyitke qoyyldy.

Aqmolada júrt jerleu rәsimin ótkizip jatqanda, Qazaqstannyng ózge qalalarynda belsendiler qaraly jiyndar ótkizdi. Almaty, Shymkent, Aqtóbe, Oral t.b. qalalarda Dulat Aghadildi eske alyp, qúran baghyshtaldy.

Kartinky po zaprosu "dulat aghadil"

 

(Suret Azattyq saytynan alyndy)

Belsendi Dulat Aghadil 24 aqpan kýni keshki uaqta ýiinde tútqyndalghan. Belsendini tútqyndau sәti beynelengen viydeo әleumettik jelige tarap ketti. Al 25 aqpan kýni onyng tergeu izolyatorynda belgisiz jaghdayda qaytys bolghany belgili boldy. Núr-Súltan qalasy polisiya departamentining resmy mәlimetinshe, Dulat Aghadil «jýrek talmasynan» kóz júmghan. Keyin polisiya qaytys bolghan belsendining alkogolidik ishimdikke masayghan hәlde bolghanyn aitty. Alayda, marqúmnyng әriptesteri belsendi Aghadilding ishimdik ishpeytinin aitty.Osydan keyin Núr-Súltan, Almaty, Shymkent, Aqtóbe sekildi birneshe qalada narazylyq aksiyalary ótti.

26 aqpanda AQSh Memlekettik departamenti men Úlybritaniyanyng Qazaqstandaghy elshiligi Dulat Aghadil qazasyn ashyq әri múqiyat tergeuge shaqyrdy.

Odan bólek birqatar sheteldik BAQ oppozisiyalyq ústanymdaghy qogham belsendisi Dulat Aghadilding qazasy turaly saraptam maqalalar jariyalaghan. Sonymen sheteldik BAQ qogham belsendisining qazasy turaly ne jazdy? Biz sholyp shyqtyq...

25 aqpan kýni «Reuters» agenttigi «Narazylyqqa shaqyrghan Qazaqstan oppozisiyasynyng belsendisi qamauda qaytys boldy» (Kazakh opposition activist dies in detention, sparking protest) atty maqala jariyalaghan. Material avtory – Tamara Vaal.

Onda polisiya izolyatorynda qaytys bolghan qogham belsendisi Dulat Aghadilding belgisiz jaghdayda qaytys boluy men elishilik narazylyqtar turaly aitylghan.

«Seysenbi kýni biylik ókilderi anti-ýkimettik kózqarastaghy qazaq belsendining óz jaqtastaryn narazylyqqa shaqyrghan son, polisiya izolyatorynda jýrek auruynan qaytys bolghanyn habarlady», depti. Ári qaray QR IIM taratqan resmy aqparatty aita kele, eldegi qoghamdyq narazylyqtardyng byltyr nauryzdan bastap kóbeygenin jazghan.

«Múnaygha bay búrynghy sovet respublikasynda sayasy bostandyq pen Ýkimet otastavkasyn talap etken qoghamdyq narazylyq byltyr nauryzda eldi otyz jylday basqarghan preziydent Núrsúltan Nazarbaev otstavkagha ketkennen keyin kýsheydi», dep jazady Reuters (Public protests demanding greater political freedom and change of government in the oil-rich former Soviet republic have intensified since the resignation of President Nursultan Nazarbayev last March after almost three decades in power).

Dulat Aghadilding qazasyn estigen júrt QR IIM ghimaratynyng aldyna jinalyp, belsendining qazasy turaly egjey-tegjeyli aqparat talap etip, artynsha joldy jappaq bolghandardy polisiya kýshpen taratqanyn aita kelip: «Aghadil anti-ýkimettik narazylyq aksiyalaryna qatysty. Kemi eki mәrte tútqyndaldy. Ministrlik belsendi Dulat Aghadil sotqa qúrmetsizdik kórsetip, sudiyany balaghattau isi boyynsha tergeuge kelmegen son, dýisenbi kýni polisiya Ony qayta tútqyndaghanyn habarlaghan», dep jazypty agenttik.

25 aqpan kýni «The New York Times» basylymy da oppozisiyalyq belsendi Dulat Aghadilding qazasy turaly material jariyalaghan. Reuters materialyn kóshirip taratqan «NYTimes» belsendi Dulat Aghadilding qazasyn estip, ministrlikke (QR IIM) barghan júrt joldy jappaqqa әrekettengenin, QR Ishki ister ministri Erlan Túrghymbaevtyng otstavkasyn talap etkenin jazypty. (After hearing of his death, dozens of Agadil’s fellow activists gathered outside the Interior Ministry, trying to block a street and demanding minister Yerlan Turgumbayev’s resignation).

Taghy bir aghylshyn tildi sayt – «Eurasianet.org» 26 aqpan kýni qogham belsendisining qazasy turaly «Qazaqstan: Biylik organdaryna qarsy shaqqan belsendi qamauda qaytys boldy» (Kazakhstan: Activist dies in detention, piling pressure on the authorities) degen taqyryppen maqala jariyalapty. Maqala avtory - Chris Rickleton.

«Qazaqstan astanasy Núr-Súltanda polisiya narazylyq bildirushi Dulat Aghadilding qazasy turaly habarlap jatqanda, Onyng tútqyndaluy beynelengen jazba әleumettik jelide keninen tarap ýlgergen», degen atalghan basylym.

Odan әri marqúmnyng qazasynan keyin elde narazylyq aksiyalarynyng úiymdastyrylghanyn, sonday-aq, belsendiler polisiya qorytyndysymen kelispeytinin aityp, biylikke talap qoyghanyn jazghan.

«Belsendiler 25 aqpanda, yaghny Europarlament delegasiyasy keletin kýni narazylyq aksiyasyn úiymdastyrmaq bolghan», deydi Eurasianet.org.

Al 25 aqpanda «Indopremier.com» sayty «Qazaqstandyq belsendining týrmede qaytys boluynan keyingi narazylyqtar» atty maqala jariyalaghan. Onda «Dulat Aghadil tútqyndalghan kezde mas boldy» degen polisiyanyng resmy mәlimdemesi men belsendining osyghan deyingi túqyndalulary hәm eldegi eski biylikting yqpaly turaly bayandalghan.

«Aghadilding esimi júrtshylyqqa byltyrghy jyldyng qarasha aiynan beri tanyla bastaghan. Ol kezde Aghadil qamaudan qashyp ketip, eki kýnnen song ústalghan. Keyin Ol «men byltyr әkimshilik jauapkershilikpen 60 kýn qamauda otyrdym» dep mәlimdegen. Al jeltoqsanda belsendiler Dulat Aghadilding rúqsat etilmegen mitingke qatysqany ýshin 15 tәulikke qamau turaly ýkimge narazylyq retinde temir búranda men shege jútyp alghanyn aitqan», dep jazypty.

(In December, activists reported that he swallowed bolts and nails in protest at being sentenced to 15 days' detention for participating in an unsanctioned rally).

«Qazaqstan preziydenti Qasym-Jomart Toqaev preziydenttikke kelgen song ózin reformatorlyq qyrynan kórsetkendey boldy. Búrynghy Syrtqy ister ministri jergilikti qúqyq qorghau úiymdary әsire shekteu dep esepteytin qoghamdyq jiylystar turaly zandy jenildetetinin aitqan. Alayda preziydenttik qyzmeti búrynghy sovettik respublika Tәuelsizdik almay túryp bastalghan Nazarbaevtyng yqpaly әli saqtalyp otyr», dep jazady basylym.

Abai.kz

24 pikir