Júma, 19 Sәuir 2024
5828 3 pikir 15 Aqpan, 2020 saghat 15:29

Ádil sot ýkimi bireu, ol – aqtau ýkimi!      

Redaksiyadan. Núr-Súltan qalasynda QR Su resurstary komiytetining búrynghy tóraghasy, Dýniyejýzilik «Qazaq kýresi» federasiyasynyng búrynghy preziydenti Islam Ábishevting jәne federasiyanyng búrynghy viyse-preziydenti Serik Týkiyevting ýstinen qozghalghan qylmystyq is boyynsha jaryssóz prosessteri ayaqtalghanyn jurnalist Sәule Ábildahanqyzy әleumettik jelide jazghan bolatyn.

Redaksiyamyzdyng elektrondy poshtasyna advokat Abzal Qúspannyng sotta keltirgen aighaqsózderi kelip týsti. Ábishev pen Týkiyev isi qazir qogham talqysynda. Osy rette biz advokat aitqan aighaqtardy oqyrman nazaryna úsynghandy jón kórdik.

Abai.kz aqparattyq portaly erkin aqparat alany. Múnda oy jarystyryp, pikir almastyrugha әrkim qúqyly. Spiykerlerding pikiri redaksiya ústanymyn bildirmeydi. Aldaghy uaqytta maqalada esim-soylary atalghan jekelegen azamattar redaksiyamyzgha jauap beruge niyetti bolsa, olardyng da pikirin beruge әzirmiz.


«Sot pen zannyng aldynda júrttyng bәri ten»!

Qazaqstan Respublikasy Konstitusiyasynyng 14 baby.

Qúrmetti sot!

Kirispe retinde: Para alugha oqtalu. Ol ne aiyp?

Adam parany alady nemese almaydy. Al parany alugha oqtalghany ýshin, yaghny para alghysy kelgeni ýshin sottau, ol aqylgha syimaytyn is. Onyng ýstine bizding qorghauymyzdaghy IY.Ábishevting de, S.Týkiyevting de әreketterinde, әreketteri túrmaq sózderinde «Qazbaylyq» JShS-dan Shaymerdenov arqyly aqshany «qorqytyp talap etu» (ayypta jazylghanday) týgili, aqsha súrau belgisi de joq. Soghan qaramastan, prokuror taghylghan aiypty tolyq qoldap, sottan eki azamatqa, bireuine 11 jyl, ekinshisine 8 jylgha bas bostandyghynan aiyrudy súrap otyr.

Eki erkek tóbelesip jatyp bir birine «óltiremin» dep aiqaylaydy. Onday jaghdaydy kýndelikti ainalamyzda kezdestirip jatamyz. Biraq eshkim olardyng ýstinen «kisi óltiruge oqtalu» degen bappen qylmystyq is qozghamaydy ghoy? Bizding jaghdayda, aqsha súraghany turaly bir auyz sózi joq bola túra qorghauymdaghy adamdar osynsha úzaq merzimge bas bostandyqtarynan aiyrylghaly otyr.

Endi osy aitqandarymnyng dәleli retinde naqty mәn-jaylargha toqtala keteyin.  

1. Prokurordyng sóilegen sózine...

Prokuror ózining 22 minuttyq aiyptau sózinde osy is boyynsha bir jyldan astam uaqyt egjey-tegjeyli tergeu jýrgizilgenin, onyng barysynda barlyq sotqa qatysushylardyng qúqyqtary men zandy mýddeleri saqtalghanyn, isting obektivti tergelgenin aita kelip, isting mәn-jayyna toqtalyp ótpesten, aiyptau aktisine silteme jasap, dәleldemelerding ishinen kuә Shaymerdenovtyng ghana sózderine senu kerek ekenin, sebebi, ol tergeuden bastap birkelki jauap bergenin, ol jauaptaryn ózgertpegenin, onyng jauaptarynyng kuәler Makiyshevtyn, Tulegenovtyng jauaptarymen kelisetinin atap ótti.

Meninshe búl endi shekten shyqqan súmdyq jaghday. Biz osy sotqa deyin de, sot barysynda da óz tarapymyzdan qanshama ótinishter jariyalap, Bas Prokuratura tergeushilerdi jaqtap, bolmaghasyn tergeu sotyna deyin baryp, tergeu soty tergeushiler atyna jeke Qauly shygharyp, jazagha tartylyp jatsa da, prokuror myrza bizding eshqanday qúqyqtarymyz shektelmedi deydi? Isting neden bastalyp, nemen ayaqtalghany myna otyrghan sotqa qatysushylar túrmaq, basynan bastap osy iste kele jatyrghan kәsiby zangerler bizge de týsiniksiz. Al prokuror isting mәn-jayyna toqtalmaymyn, ol bәrine belgili deydi? Shaymerdenovtyng sózderi birkelki, ózgermedi degenin men óz basym mazaq dep qabyldaymyn. Shaymerdenov tergeudegi jauaptary túrmaq, sottaghy birneshe jauaptaryn birneshe qúbyltyp bergen kuә. Makiyshev pen Tulegenovtyng jauaptaryna kelsek, olar kerisinshe Shaymerdenovtyng jauaptaryn joqqa shygharuda, ony osy jerde bәrimiz kórip, estip, birneshe mәrte naqtylau súraqtaryn qoyyp anyqtaghan siyaqty edik?

(Sózim qúr jәne dәlelsiz bolmauy ýshin ekrangha nazar audarayyq (Bas Prokuraturanyng jәne tergeu sotynyng sheshimderi, Makiyshev, Tulegenov, Shaymerdenovterding sottaghy jauaptary):

Prokuror men qorghau teoriya jýzinde teng delingenimen biz teng emespiz.  Qúrmetti sot, prokuraturanyng eng jogharghy qadaghalaushy organ retinde berilgen memlekettik ókilettiginen basqa, artynda tútas armiya túr (ÚQK, IIM, SJqK ÚB siyaqty), qorghaushynyng zannan basqa sýieneri joq.

Endi osy aitylghandargha, is ýshin manyzy bar basqa da jaghdaylargha, zang normalaryna sýiene otyryp ret-retimen qysqasha týrde toqtala keteyin.

2. Shema

Tergeu organdarymen I.A.Ábishev jәne S.Tukiyevke mynaday jaghdayda para
alugha oqtaldy dep aiyp taghylghan.

1. Búryn qarjy polisiyasynda «asa manyzdy ister boyynsha jedel
qyzmetker» bolyp qyzmet atqarghan Azamat Shaymerdenov esimdi
azamat, «Qazbaylyq» mekemesine qatysy bar adamdy tanityn Makiyshev
esimdi adamgha jolyghyp, oghan «Qazbaylyq» mekemesinen I.A.Ábishevtyn
asa iri kólemde (250 000 000 eki jýz elu million tenge) para talap
etkenin jetkizedi.

2. Makiyshev óz kezeginde, sol mekemege is jýzinde qatysy bar dep
esepteletin, biraq onysy qújat týrinde rәsimdelmegen Tulegenov
esimdi azamatqa jolyghady.

3. Ayytau aktisine sәikes, «Tulegenov basynda keliskendey synay
tanytyp, keyin qanday da bir bolmasyn aqsha somasyn beruden bas
tartady».

4. Soghan qaramastan Azamat Shaymerdenov 21.12.2018 j., «Qazbaylyq»
mekemesinen para talap etip jatyr dep I.A.Ábishevtyng ýstinen QR
SJQK Últtyq Burosyna aryzdanady.

5. QR SJQK Últtyq Burosy az. Azamat Shaymerdenovke óz esebinen
10 000 000 (on million) tenge beredi.

6. Azamat Shaymerdenov 2019 jyldyng qantar-aqpan ailarynda eki bólip
10 000 000 (on million) tengeni «Qazaq kýresi» Federasiyasynyn
atqarushy diyrektory S.Tukiyevke beredi.

7. S.Tukiyev ol aqshany, demeushilik kómek retinde sportshylardyn
qajetine jaratady.

8. Azamat Shaymerdenov 50 000 000 (elu million) tengeni (onyng ishinde
ózining de, Últtyq Buronyng da aqshalary bar) 14.03.2019 jyly
Shyndaulteov Qúnanbay esimdi azamatqa beredi.

9. Tergeuding versiyasy boyynsha az. Shyndauletov Qúnanbay ol aqshany
az. Abiyshev Qanybekke berui, al ol óz kezeginde osy is boyynsha «para
alushy» statusyna ie Islam Ábishevke berui tiyis bolatyn.

10. Alayda, tergeu organdary 14.03.2019 jyly operasiyany toqtatyp,
50 000 000 (elu million) tenge alghan az. «Shyndauletov Qúnanbaydy»
jәne Islam Ábishev pen Serik Tukiyevti asa iri kólemde para almaqshy
boldy degen kýdikpen ústaydy?!

11. Artynan 50 000 000 (elu million) tenge alghan az. Shyndauletov
Qúnanbay jәne tergeuding versiyasy boyynsha odan alyp Islam
Ábishevke beru tiyis az. Abiyshev Qanybekke qatysty qylmystyq ister,
olardyng әreketinde qylmys qúramy bolmauyna baylanysty
toqtatylghan!

12. Al, eshqanday aqsha almaghan jәne stenogrammada aqsha alu, beru, talap
etu turaly birde-bir sózi jazylmaghan jәne Azamat Shaymerdenovten
basqa eshbir adam para alushy dep kórsetpegen Islam Ábishev pen
Azamat Shaymerdenovten «Qazaq kýresi» Federasiyasyna demeushilikke
dep 10 000 000 (on million) tenge alghan.

3. 2014 jylghy 1 000 000 AQSh dolllary jәne para somasyna qatysty sәikessizdikter

«Adamnyng kinәli ekendigi jónindegi kez kelgen kýdik aiyptalushynyng (sottalushynyn) paydasyna qarastyrylady» 

Qazaqstan Respublikasy Konstiutsiyasynyng 77 baby, 8 bóligi.

Prokuror silteme jasaghan aiyptau aktisine senetin bolsaq, «I.A. Ábishev qyzmettik ókilettigine kiretin әreketi ýshin asa iri mólsherde para alu qylmystyq oiyn, A.K. Shaymerdenovke jetkizip, jalpy sommasy 5 980 598 463 tenge bolatyn «Soltýstik Qazaqstan oblysy, Qyzyljar audanynda Sokolov toptyq su qúbyryn qayta janartu jәne qosylghan auyldyq eldi mekenderding taratu jelilerin salu, II-kezek» qúrylysy boyynsha Komiytet pen «Kazbaylyq Astana» JShS aralarynda kelisim shart týzu ýshin songhy mekemening basshylarynan qúrylystyng jalpy sommasy 4-5% yaghni, 250 000 000 tenge aqshany «otkat» retinde A.K. Shaymerdenov arqyly talap etip, onyng 60 000 000 tenge aqshasyn ózine jetkizip berudi tapsyrghan.

Al, qalghan 190 000 000 tenge aqshany A.K. Shaymerdenovting ózine qaldyrudy aitqan».

Nege, ne sebepti, 250 000 000 tengening 190 000 000 millionyn

Shaymerdenovke, al, 60 000 000 tengesin ghana ózine almaqshy bolghan degen súraqqa jauap, aiyptau aktisinde de, prokurordyng aiyptau sózinde de berilgen joq.

Biraq, Ábishevke qatysty alghashqy aiyp taqqan kezde, onyng 2014 jyly  1 000 000 AQSh dollary kóleminde Shaymerdenovten para alghan dep kórsetilgen bolatyn. Keyinnen ol aiyp Ábishevten alynyp tastaldy, yaghny tergeushi 1 000 000 AQSh dollary kóleminde para beru-alu faktisi boyynsha Ábishevtyng әreketinde «qylmys qúramynyng bolmauyna baylanysty» isti toqtatqan bolatyn.

Olay bolatyn bolsa, iste qanday logika qaldy endeshe? Tergeuding ózi 1 000 000 AQSh dollary boyynsha «qylmys qúramy joq» dep otyr, sóite túra 60 000 000 tengeni sol aqshadan taratady?

Jalpy para retinde súralghan jәne berilgen aqsha somalarynyng sәikessizdigine toqtalyp ótetin bolsaq.

Paranyng somasy turaly sәikessizdikter tergeu barysynda da, sotta da sheshilmegen kýii qaldy, atap aitqanda, is boyynsha para somasy retinde jәne oghan qatysty mynaday summalar aitylady; 250 mln tenge, 1 mln AQSh dollary, 190 mln tenge, 60 mln tenge, 10 mln tenge, 80 mln tenge, 50 mln tenge. Kuә Shyndauletovtyng kuә Qanybek Ábishevke silteme jasay otyryp aitqan 80 tiyn degeni de bar, endi ony 80 mln tenge deyik. Biraq, qúrmetti sot qylmystyq is boyynsha Ýkim boljamgha negizdelip shygharylmaydy ghoy, sot Ýkmi Qazaqstan Respublikasy atynan, búltartpas aighaqtar men dәlelderge negizdelip shygharyluy kerek qoy, solay emes pe? Sonyng ishinde Shaymerdenovtyng jalang sózderinen ghana belgili «búryn Shaymerdenov basqaratyn «SMP 610» JShS Abiyshevke 1 mln AQSh dollaryn berdi» degen әngime boyynsha EShQANDAY dәlel-dәiek joq! Shaymerdenov aryz jazghannan keyin Abiyshevpen eki mәrte kezdesip sóilesse de, ol turaly birde-bir sóz aitpaghan! Oghan dәlel basqany qoyyp, Ábishvke qatysty qylmystyq isti toqtatu turaly Qaulyda tergeushi A.Atashev ózide atap kórsetedi! Odan keyin, 10 mln tenge aqsha «Qazaq kýresi» federasiyasyna sponsorlyq kómek retinde berilgeni, ol aqshanyng tolyghymen sol maqsatqa júmsalghany da tergeuding ózi tarapynan jasalghan auditorlyq qorytyndy da (t. 25 better 69-138), federasiya qyzmetkerlerin, atqarushy diyrektor bolghan, kýdikti S.Tukeevty jauaptau arqyly tolyq óz dәlelin tapty! Aqshany alu barysynda ústalghan Q.Shyndauletov Shaymerdenovten 80 mln tene almaqshy bolady, al Shaymerdenov 50 mln alyp kelgen bolatyn...

Odan basqa paranyng «Qazbaylyqpen» komiytet arasynda jasalghan sharttyng payyzy turalyda eki týrli derek kórsetilgen. Mysaly, Shaymerdenovtyng jauaptarymen kýdiktining is-әreketin saralau turaly Jana Qaulyda para somasy jasalghan shart summasynyng 4-5 payyzyn qúraytyny kórsetilse, №1349 sandy saraptamanyng qorytyndy bólginde, sarapshy №5-6 súraqtaryn biriktire jauap bere kelip, tyrnaqshanyng ishine aqsha somasynyng sharttyng 10% boluy mýmkin ekendigin kórsetken.

Osy sәikessizdikterding eshqaysysy da tergeumen ne sot barysynda joyylmady, al prokuror óz sózinde búnday mәselelerge toqtalyp ta jatpady!

4. Ábishevtyn, Týkiyevtyng jәne Shaymerdenovtyng jeke basy

(«Ábishev minezdi adam», Preziydentting qyzmetke qaytaruy, trillion ýnemdeui, Ábishevte Týkiyevte búryn isti bolmaghan, ekeui de qogham qayratkerleri, Shaymerdenov bolsa búrynghy qarjy polisiyasy qyzmetkeri, ol jerden júmystan júmys berushimen quylghan, ýstinen qylmystyq faktiler turaly bir emes birneshe aryz týsken adam)

Sottalushy Ábishev minezdi adam, Últ qayratkeri Alihan Bókeyhanov aitpaqshy «últqa qyzmet etu bilimnen emes, minezden» degen! Ábishev әri minezdi, әri óte bilimdi adam. Oghan dәleldi osy sot prosesi barysynda biz kóptep keltirdik.

Naqty jәne dausyz anyqtalghany mynalar;

2012 jyldyng tamyzynda Ábishev Islam Almahanovich QR AShM Su resurstary komiytetining tóraghasy qyzmetine taghayyndaldy. Qyzmetke taghayyndala sala oghan deyingi basshylyqpen bólinip qoyghan budjet qarajatynyng 300 mlrd tg. ýnemdeydi, mysaly Astana su Qoymasynyng jóndeu júmystaryna dep tenderi oinalyp, kelisim-sharty jasalyp, tipti alghashqy bóligi tólenip qoyghan qarjynyn, 31 mlrd tengesining 29 mlrd artyq jәne negizsiz salynghany, Islam Almahanúlynyng ony 2 mlrd. deyin qysqartqanyn aitsaq ta bolady. Al osynday kóp qarajattyng artynda qanshama mýddeli toptar men óte yqpaldy lauazym iyelerining túrghany aitpasa da týsinikti emes pe?

Artynsha sózding tura maghynasynda sol ýshin qyzmetten quylady.  9 ay júmyssyz jýrgennen keyin, 2014 jyly Elbasy Nazarbaevtyng ózining aralasuymen qaytadan QR AShM Su resurstary komiytetining tóraghasy qyzmetine taghayyndalady. Qayta qyzmetine taghayyndalghan Ábishev ózi qyzmette bolmaghan 9 ay ishinde Komiytet boyynsha 1, 5 trln tengege jasalghan, Ýkimetpen bekitilgen baghdarlamany, onyng 1 trlny artyq ekenin Elbasy N.Nazarbaevtyng aldyna baryp dәleldep, әldeqayda az somagha jәne júmys kólemin kóbeyte otyryp mýldem jana baghdarlama jasap, ony Elbasy Nazarbaevtyng ózine bekittiredi!

Sotta jauap bergen kezde Ábishevte búl isting artynda yqpaldy adamdar

túrghanyn bir emes birneshe mәrte aitqan bolatyn, ol týsinikti de alynbay qalghan paydadan qanshama adam, qanshama lauazym iyeleri qaghyldy desenizshi?!

Sonymen qatar, Ábishev mening súraqtarym oray, bylay degen bolatyn: «menin   ýstimnen   aryz   berushi   Shaymerdenovtin   maghan   jeke   basynyn   ýlken   bas   aryzdyghy   bar.   Onyn   sebebi,   aryz   bererden   5-ay   búryn   men   basqarghan   su   resurstary   komiyteti   men   Shaymerdenovtin   kompaniyasy   SMP-610   arasyndaghy   kelisim   shartty   (qúny   7,6   mlrd   tenge)   bir   jaqty   menin   talabym   boyynsha   ýzgen   bolatynbyz.   Múnyn   zandylyghy   sot   arqyly   dәleldengen». Shynynda da, osynday ýlken somadaghy kelisim-shartty sot arqyly búzghany ýshin, Shaymerdenovtyng Ábishevke kek tútuy zandylyq. Sonymen qatar, Ábishevtyng óz ýstinen sotqa, Últtyq Burogha aryzdanyp jýrgen adamnyng 5 jyl búrynghy alghan aqshasyn tolyq qaytaramyn, ol ýshin ózi de, Shaymerdenov te tanymaytyn adamdar arqyly «Qazbaylyq» JShS-nen para alap etti deui de aqylgha syimaydy. Ári búl aitylghandardy rastaytyn iste birde-bir dәlel joq.

Al endi mening qorghauymdaghy ekinshi sottalushy Serik Týkiyevke keletin bolsaq, ol kisi de býkil sanaly ghúmyryn qazaq sportyna, onyng ishinde ondaghan jylyn qazaq kýresine arnaghan qayratker adam. Ataghy, danqy qazaq dalasynan shetelge deyin taraghan sportshy. Ol turaly mening әriptesim Erlan Makenov keninen toqalyp ótti, iske de tiyisti rastaushy qújattaryn  jalghady sondyqtan, qaytalap jatpay aq qoyayyn.

Tek qorghau tarapy retinde biz aitqan jәne biz jalghaghan mәlimetterden bólek qúrmetti sot!, internet arqyly Vikiypediyagha jәne sporttyq arnalargha súrau salsanyz da jetkilikti, ol jerde IY.Ábishev pen S.Týkiyevtyng býkil enbekteri qazaq, orys, aghylshyn tilderinde týgel atalady.

Al biraq, Vikiypediya túrmaq jalpy internet aimaghynan Siz Azamat Shaymerdenov turaly birde-bir aqparat taba almaysyz, internet túrmaq ol adam, onyng qyzmeti, otbasy turaly mәlimetter QR BP janyndaghy QAjAEA Komiytetinen de taba almaysyz. Azamattyng «erligi» jayly qorghaushylardyng ghana Yutub jәne basqa da әleumettik jelilerge jurnalisterge sot kezinde bergen interviularymyz bar.

Esesine Azamat Shaymerdenovtyng búrynghy prokuratura jәne qarjy polisiyasynyng qyzmetkeri ekenin, onyng ishinde Respublikalyq qarjy polisiyasynda, yaghny qazirgi SJqK ÚB-nyng asa manyzdy ister jónindegi jedel uәkil bolyp qyzmet atqarghanyn, osy qyzmetinen júmys berushimen quylghanyn, odan keyin neshe týrli firmalar ashyp, qúqyq qorghau jәne sot organdarymen ótkizilgen tenderlerdi jenip alyp, mebeli tasumen ainalysqanyn, artynan qúqyqqorghau organdaryna arnayy qúraldardy, yaghny jasyryn tyndau jәne jazyp alu qúraldaryn tasumen ainalysqanyn, ol qúraldardy zansyz týrde adamdardy tyndaugha paydalanghany turaly aryz jazylghanyn, ýstinen birneshe mәrte qylmystyq ister qozghalyp artynan jabylyp otyrghanyn tolyq әshkere jasap qújat týrinde iske tirkettik. Al prokuror Sýleymenov obektivti tergeu jýrgizdi degen tergeu organdary bolsa, Shaymerdenovtyng jeke basyna qatysty birde-bir qújatty iske tirkemegen, tipti zang boyynsha iske tirkeuli mindetti Shaymerdenovtyng telefon qonyraularyna deyin bizding ótinishimizben Siz óziniz aldyrttynyz emes pe, qúrmetti sot?! Al ol telefon qonyraularynan dәl Ábishevke qatysty óte manyzdy mәlimetter shyqty emes pe, bir ghana qazirgi ÚB-nyng joghary shendi lauazymdy qyzmetkeri Andasovpen ekeuara 1,5 ay ishinde 53 ret telefonmen sóileskenderi, ol uaqyttary Ábishevpen kezdesu jәne onyng ýstinen aryz jazu kezderine dóp kelgenin, al Shaymerdenov oghan deyin sot aldynda ant berip túryp, mening tikeley qoyghan súraghyma 2018 jyldyng kýzinde jәne qys ailarynda birde-bir ÚB qyzmetkerimen habarlaspadym, sebebi olarmen eshqanday baylanysym joq dep, mening «naqty ÚB lauazymdy qyzmetkeri Andasovpen baylanysy, 2018 qazan aiynyng ortasynan 21.12.2018 jylgha deyin, yaghny 1,5 aidyng ishinde, 53 ret ol adammen telefon arqyly ne maqsatta sóilestiniz» - degen súraghyma «onday adamdy mýldem tanymaymyn, telefonym qyzmettik, ofiste jatady, ol telefonmen bәri habarlasa beredi» dep, al Andasov kelip «men Shaymerdenovty tanimyn, sol kezde naqty Esilsu JShS-ne qatysty qylmystyq is boyynsha ony kuә retinde izdestirip taptyq jәne keyin әrtýrli mәselede ol menen zangerlik kenes alyp jýrdi» degenin qayda qoyamyz? Búdan keyingi sózderimde Shaymerdenovtyng qanshalyqty ótirikshi ekendigin әshkerelegen, qorghau jaghynan kelgen kuәlerdi bylay qoyghanda, aiyptau jaghynyng óz kuәleri Jampozov, Makiyshev, Tulegenov, Qalybekov Ibadulla atty kuәlerding jauaptarymen salystyra otyryp mysaldar keltiretin bolamyn. Myna jerde qaytalay bermey aq qoyayyn.

Mine osynday olqylyqtargha qaramastan, prokuror óz sózinde basqa kuәlerge emes, tek qana Shaymerdenovke senu kerek deydi Sizge qúrmetti sot! Qorytyndysyn әriyne óziniz jasay jatasyz!

5. 2018 jyldyng qazan aiynyng ortasy, 14 jeltoqsan jәne 21 jeltoqsanda aryz jazghangha deyin

Qúrmetti sot! Jogharyda atap ótkenimdey bir-birimizdi qaytalay bermeu maqsatynda mening әriptesterim S.Jýnisbaev pen M.Esqaraev qylmystyq is boyynsha barlyq kezenderge toqtalyp, olar boyynsha qanday dәlel-dәiekter saralap ketti, sondyqtan men tәptishtep jatpastan qysqasha týrde Sizding nazarynyzdy keybir mәn-jaylargha ghana audarghym keledi.

Osy kórsetilgen aralyqta Azamat Shaymerdenovtyng aitqandaryna eshqanday dәlel joq. Yaghni, ol kezde Azamat Shaymerdenovpen Ábishevting jәne Týkiyevtyng kezdesu barysynda qanday әngime aitylghany belgisiz. Ne ýshin biz professional ótirikshi Shaymerdenovtyng ghana aitqandaryna senip, al Ábishev pen Týkiyevtyng aitqandaryna senbeuimiz kerek? Is boyynsha eshqanday qosymsha aighaq-dәlel bolmasa da, qorghauymdaghy Ábishev te, Týkiyev te ol eki kezdesudi basynan bastap joqqa shygharghan joq, ne ýshin qanday maqsatta kezdeskenderin tolyq aityp berdi.

Osyghan qaramastan, aiyptau qorytyndysynda Shaymerdenov aryz jazghangha deyin Ábishev odan aiyptau aktisinde jazylghanday (sózbe-sóz) «I.A. Ábishev qyzmettik ókilettigine kiretin әreketi ýshin asa iri mólsherde para alu qylmystyq oiyn, A.K. Shaymerdenovke jetkizip, jalpy sommasy 5 980 598 463 tenge bolatyn «Soltýstik Qazaqstan oblysy, Qyzyljar audanynda Sokolov toptyq su qúbyryn qayta janartu jәne qosylghan auyldyq eldi mekenderding taratu jelilerin salu, II-kezek» qúrylysy boyynsha Komiytet pen «Kazbaylyq Astana» JShS aralarynda kelisim shart týzu ýshin songhy mekemening basshylarynan qúrylystyng jalpy sommasy 4-5% yaghni, 250 000 000 tenge aqshany «otkat» retinde A.K. Shaymerdenov arqyly talap etip, onyng 60 000 000 tenge aqshasyn ózine jetkizip berudi tapsyrghan.

Al, qalghan 190 000 000 tenge aqshany A.K. Shaymerdenovting ózine qaldyrudy aitqan» degen sózderi dәl osy Shaymerdenovtyng aryz jazghangha deyingi kezde aitylghan eken-mys. Sizding nazarynyzdy osy mәselege audara otyryp, is materialdarynda Shaymerdenovtyng aitqanynan qúr sózinen basqa esh dәlel joq ekenine audarghym keledi.  Qayta kerisinshe, 24 jeltoqsannan bastap, 14 nauryzgha deyingi jasyryn tergeu amaldary barysynda Ábishevpen de, Týkiyevpen de birneshe mәrte kezdesken Shaymerdenov aldynghy kezdesulerge, sol kezdesulerde aitylghan nemese kelisilgen mәselelerge birde-bir ret silteme jasamaydy, nege?

(Osy jerde Týkiyevtyng birneshe kezdesulerdegi dialogtaryna toqtalyp ótu qajet!).

6. 21 jeltoqsannan 14 nauryzgha deyin, (onyng ishinde myna datalargha nazar audarayyq 24 jeltoqsan, 10 qantar,  20 aqpan, 11 nauryz).

«Zansyz tәsilmen alynghan aighaqtardyng zandy kýshi bolmaydy!»

Qazaqstan Respublikasy Konstitusiyasynyng 77 baby, 9 bóligi.

Qúrmetti sot! Sizge qorghau sózimning osy punktine toqtalmas búryn, memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyng 2019 jylghy 2 qyrkýiektegi "Syndarly qoghamdyq dialog – Qazaqstannyng túraqtylyghy men órkendeuining negizi" atty Qazaqstan halqyna Joldauyn iske asyru jónindegi sharalar turaly Qazaqstan Respublikasy Preziydentining 2019 jylghy 10 qyrkýiektegi № 152 Jarlyghynan myna punktterge nazar audaruynyzdy súraymyn;

Memleket basshysynyng 2019 jylghy 2 qyrkýiektegi "Syndarly qoghamdyq dialog – Qazaqstannyng túraqtylyghy men órkendeuining negizi" atty Qazaqstan halqyna Joldauyn iske asyru maqsatynda qauly etilgen:

20 tarmaq;

«Azamattardyng qúqyqtaryn qorghaugha kepildikterdi arttyru, qylmystyq prosestegi taraptardyng tendigi men jaryspalylyghyn, kinәsizdik prezumpsiyasy qaghidatynyng mýltiksiz saqtaluyn, onyng ishinde mynalar arqyly:
1) qúqyq qorghau organdarynyng nemese arnauly memlekettik organdar qyzmetkerlerining kórineu kinәsiz adamdy qylmystyq jauaptylyqqa tartqany, kórineu zansyz ústaghany, qamaugha alghany nemese qamaqta ústaghany, jauap beruge mәjbýrlegeni, jalghan dәleldemeler jәne jedel-izdestiru materialdaryn jasaghany, kommersiyalyq satyp alu ne paraqorlyqqa arandatqany, sonday-aq jalpy qylmysqa iytermelegeni ýshin, kórineu jalghan sóz jetkizgeni, advokattardyng qyzmetine jәne adam men azamattyq qúqyghyn, bostandyghy men zandy mýddelerin qorghau jónindegi ózge de adamdardyng zandy qyzmetine, sonday-aq jeke jәne zandy túlghalargha zang kómegin kórsetuge kedergi jasaghany ýshin jauaptylyqty kýsheytu;
2) kuәger aighaqtarynyn, sonday-aq jol beriletin jәne shynayy dәleldemelerding jetkilikti jiyntyghymen bekitilmegen jәne rastalmaghan ózge mәlimetter ghana negizinde qylmystyq jauaptylyqqa tartugha jәne sottaugha tyiym saludy belgileu;
3) qylmystyq proseste qorghaushy taraptyng dәleldemeleri men shaghymdaryn jan-jaqty jәne obektivti qaraudy qudalau organdarynyng lauazymdy adamdary tarapynan osynday dәleldemeler men shaghymdar boyynsha sapasyz qarau nemese әreketsizdigi faktilerine qatang den qong sharalaryn qabylday otyryp qamtamasyz etu»!
21 tarmaq;

«Qúqyq qorghau organdary qyzmetkerlerining jedel izdestiru jәne tergeu praktikasynda zansyz júmys әdisterin jәne arandatushylyq is-әreketterdi qoldanu faktilerine jol bermeuine, osynday faktiler boyynsha jauaptylyq pen jazalaudyng búltartpastyghy qaghidatyn saqtauyn qamtamasyz etumen qadaghalaudy jәne baqylaudy kýsheytu».

Preziydent Joldauynda kórsetilgen jәne Joldaudy jýzege asyru maqsatynda oryndau sharalary bekitilgen Jarlyqtyng búl tarmaqtary bizding qaraghaly otyrghan isimizge dәl keletinine nazar audaruynyzdy súraymyn!

Eng soraqysy arandatu әreketterining әli tiylmay otyrghany. Dәl qazir Islam Abiyshevtyng tuystary men qyzdary, Abiysheva Gulimira, Abiysheva Madina, tughan inileri Abiyshev Nuraly, Abiyshev Eralhan, Abiyshev Qanybekterding ýsterinen para beruge oqtalu faktileri boyynsha qylmystyq ister tirkelip, qylmystyq is Bas prokuraturagha týsken kezde, jogharyda attary atalghan tuystarynyng ýilerinde tintu júmystary jýrgizildi. Búnyng arandatushylyq ekenining qarapayym dәleli – Núr Súltan qalalyq tergeu sotynan ýilerdi tintuge sanksiyany 03.07.2019 jyly alady, isting ózi oghan deyin birneshe ay búryn tirkelgen, al tintu әreketteri is dәl Bas Prokuraturagha týsken kezde jýrgiziledi.

Endi osy kezge deyin sol tintu men barlyghyn Últtyq burogha bir retten shaqyrtyp, ýrkitip-qorqytqannan basqa osy kezge deyin birde-bir tergeu әreketi jýrgizilgen joq.

Osylaysha Preziydent joldauynda aitylyp, arnayy Jarlyqqa engizilgen zansyz tergep-tekseru әreketteri Islam Ábishevty qoyyp, onyng tuystaryna qatysty da Últtyq Buro tarapynan jalghasuda! Sol arqyly ÚB Islam Ábishevke qysym kórsetude! Bir adam para alugha oqtaldy ep, aidyng kýni amanda, býkil semiya, bala-shaghasyna is qozghau degen ne súmdyq?!

Endi ózimiz zerttegen qylmystyq isting qújattaryna sәikes Islam Ábishev pen Serik Týkiyevke qatysty qanday zansyz tergeu әreketteri úiymdastyryldy eken soghan toqtalyp óteyin. Áriyne búl mәselege Sayan Jýnisbaev ta, Makish Esqaraev ta keninen toqtalghanyn bilemin, biraq búl mәslening asa manyzdylyghyn eskere otyryp, men taghy da izding nazarynyzdy osy jerge kóbirek audarghym kelip otyr.

Jasyryn tergeu amaldary 24.12.2018  j. bastap 14.03.2019 j. deyin túraqty týrde ýzdiksiz jýrgizilip kelgen. QR «Jedel-izdestiru qyzmetu turaly» Zanynyng 15-babynda, jedel izdestiru qyzmetin jýrgizu kezinde azamattardy qúqyq búzushylyqqa iytermeleuge jәne arandatugha tikeley shekteuler qoyylghan. Osyghan qaramastan QR SJQK ÚB-nyng jedel qyzmetkerleri men Shaymerdenovting jasaghan әreketteri qylmysty immitasiyalau emes, arnayy Islam Ábishevti jәne Serik Týkiyevti qúqyq búzushylyqqa iytermeleuge jәne paraqorlyqqa arandatushylyqqa anyq baghyttalghan.

Isting mәn-jaylaryna sәikes, SJQK ÚB-nyng qyzmetkerleri, sonyng ishinde Ismagulov Jәrdem, Shaymerdenovti para berushi rólinde me, әlde kuә retinde me, әlde jәbirlenushi retinde me, әli kýnge deyin belgisiz, әiteuir ony paydalana otyryp, Islam Ábishev parany alugha niyettenbese de, onyng qylmys jasaghany turaly dәleldemelerin jasandy týrde qalyptastyru maqsatynda jasyryn tergeu amaldaryn jýrgizgen. Ismagulov pen Shaymerdenov, Islam Ábishevti paraqorlyqqa arandatu maqsatynda «Qazbaylyq Astana» JShS-ne qatysy bar adamdy tanityn A.Makiyshevke óz betinshe (óz inisiativasymen) jolyghyp, oghan: «Islam Ábishev «Qazbaylyq Astana» JShS-nen 250 000 000 tenge aqshalay para talap etip jatyr» dep jetkizedi. Al A.Makiyshev óz kezeginde osy mekemege resmy qatysy joq (beyresmy qúryltayshy) A.Tulegenovke jolyghyp, habarlaydy. Songhysy búghan kelispey bas tartady.

Sonymen qatar, para beru sebebin tudyratynday «Qazbaylyq Astana» JShS men Su resurstary komiyteti arasynda osy sharttyng oryndaluymen baylanysty eshqanday problemalar bolmaghanyn jәne ol qalypty oryndalyp otyrghanyn atap kórsetti (30.10.2019 j. sot tergeuindegi – para beruden bas tartqany jәne mýldem oiy bolmaghany turaly A.Tulegenovting jauaby).

Eng manyzdysy, dәl sol kezende IY.Ábishev A.Shaymerdenovting búl әreketterinen beyhabar bolghan. Óitkeni qylmystyq iste qylmystyq qudalau organy tarapynan IY.Ábishevting de S.Týkiyvetyng de qylmystyq niyetin rastaytyn birde-bir dәleldeme joq!

Qoosh soghan qaramastan, Azamat Shaymerdenov 21.12.2018 j. QR SJQK ÚB-na jazbasha aryzdanady. Ol aryzynda eki faktini kórsetedi. 1. 2014 j. IY.Ábishevke 1 million AQSh dollaryn “SMP-610” JShS-men shart jasasugha para retinde bergeni, 2. 2018 j. A.Shaymerdenov arqyly «Qazbaylyq Astana» JShS-nen 250 million tenge parany qorqytu arqyly talap etip otyrghany.

Al aryzda (1-buma, 3-bet) jәne 22.12.2018 j. jauabynda (15-buma, 1-8 better) kórsetilgen A.Shaymerdenovting 1 mln. AQSh dollaryn Islam Ábishevke onyng jaqyn adamy Kalybekov Ibadulla arqyly aparyp berdim degen uәjderi esh dәlelin tappaghan, tek qana qúr sóz bolyp shyqty.

Óitkeni sotqa deyingi tergep-tekseru kezinde anyqtalyp, jauaptalghan Kalybekov Ibadulla óz jauabynda (16-buma, 14-19 better) jәne Shaymerdenovpen ótkizgen bettestirude (16-buma, 29-betten bastalady) songhynyng jauabyn tolyghymen teriske shyghardy.

Osylaysha Shaymerdenovting búl jauaby esh dәlelsiz qúr sózge ainalady. Sol sebepti de tergeu organy 31.07.2019 j. qaulylarymen IY.Ábishev pen IY.Qalybekovke qatysty QR QPK-ning 35-babynyng 1-bólimining 2-tarmaghymen, yaghny «qylmys qúramynyng bolmauyna oray» qylmystyq qudalaudy toqtatady (28-buma, 176-200 betteri).

Endi QR SJQK ÚB-nyng jedel qyzmetkerleri «Qazbaylyq Astana» JShS-tarapynan Islam Ábishevke para beruden bas tartuyna oray, ony para berushi rólinde paydalana almaytynyn bilip, A.Shaymerdenovting kómegimen әri qaray qylmysty immitasiyalaudy syltauratyp, para alu niyeti bolmasa da, Ábishevti paraqorlyqqa arandatugha belsheship kirisedi. Sóitip, 24.12.2018 j. bastap 14.03.2019 j. jasyryn tergeu amaldaryn jýrgizedi, sonyng ishinde A.Shaymerdenov ózining denesine  dybys jәne beyne qúraldaryn taghyp alyp, 8 ret S.Týkiyevtin, eki ret IY.Ábishevting әngimelerin jazyp alady. «Qazbaylyq Astana» JShS A.Shaymerdenovtyn  para beruge ýgitteuinen bas tartqasyn, Últtyq buronyng jedel qyzmetkerleri Shaymerdenovting óz bastamasymen demeushilikke bergisi kelgen aqshalaryn para retinde paydalanyp, S.Týkiyevke 10 mln.tenge berip, qújattandyryp alady.

Alayda, jasyryn tergeu amaldary osy qylmystyq is boyynsha tergep-tekseru merzimi QR QPK-ning 45-babynyng 7-bóligining 1-tarmaghymen, yaghny «kinәli túlghanyng anyqtalmauyna oray» 3 ret kópe-kórneu zansyz ýzilgen aralyqtarda jýrgizilip otyrghan. Atap aitqanda:

1) 24.12.2018 j. ýzilgen (1-buma, 19-bet), 10.01.2019j. merzim qalpyna keltirilgen (1-buma, 21-bet).

2) 10.01.2019 j. eshqanday tergeu amaldary jýrgizilmey merzim ýzilgen (1-buma, 23-bet), 20.02.2019 j. merzim qalpyna keltirilgen (1-buma, 25-bet).

3) 20.02.2019j. eshqanday tergeu amaly jýrgizilmey merzim ýzilgen (1- buma, 27-bet), 11.03.2019 j. merzim qalpyna keltirilgen (1-buma, 34-bet).

Al QR QPK-ning 45-babynyng 7-bóligining 1-tarmaghynyng tikeley maghynasyna sәikes, dәl osy negizben qylmystyq qúqyq búzushylyqty jasaghan túlgha anyqtalmaghan jaghdayda ghana merzim ýziledi. Yaghny jasyryn tergeu amaldarynyng nәtiyjeleri sotqa deyingi tergep-tekseru merzimining zansyz ýzilu kezinde alynghan.

Búdan bólek QR Bas prokuraturasynyng QS jәne AE Komiytetining mәlimetterine sәikes, ýsh ret tergeu merzimin ýzu turaly sheshimning tek birinshisi ghana resmy tirkelgen, qalghan eki sheshimi tirkelmegen, yaghny merzimdi ýzu jәne qalpyna keltiru turaly sheshimderding kartochkalary qoyylmaghan.

Endigi kezekte jasyryn tergeu amaldarynyng jýrgizilu nәtiyjesinde alynghan jazbalardyng mazmúndaryna kóz jýgirtsek, asa iri mólsherde para alugha oqtaldy dep aiyptalyp otyrghan Islam Ábishevke qatysty aqsha turaly mәlimetter men әngimeler tek qana eki jaghdayda jazylyp alynghan:

1) 20.01.2019 j. Riksos qonaq ýiinde.

2 07.03.2019 j. Núr-Súltan-Shymkent baghytyndaghy úshaqta.

Birinshi jaghdayda, IY.Ábishev ózining «Qazbaylyq Astana» JShS-nan aqsha alghan synayly jalghan әngimeler tarqap ketkenin Shaymerdenovke aityp, renishin bildirude jәne ýshinshi túlghalarmen beriletin aqshalay qarajattar «Qazaq kýresi» Federasiyasyna demeushilik kórsetuge arnalghany A.Shaymerdenov, IY.Ábishev jәne S.Týkiyev aralaryndaghy ýshjaqty әngimelerding mazmúnynan anyq kórinip túr (9-buma, 121-138 betterde, SPFS qorytyndysynda kórsetilgen).

Ekinshi jaghdayda, IY.Ábishev pen A.Shaymerdenov aralaryndaghy әngimelerde birinshisi ekinshisinen aqsha talap etip jatqanyn kórsetetin naqty belgiler joq (9-buma, 165 bette, SPFS qorytyndysynda). Dәl osy jerde manyzdy jaghdaylardy atap ketsek:

  1. Shaymerdenovtyng aryzy boyynsha 60 mln.tenge para talap etti degen Ábishev qonyrau shalyp Shaymerdenovti kezdesuge shaqyrmaghan, kezdesu taghayyndamaghan, aqsha mýldem súramaghan, eshqashan habarlaspaghan. Búl jaghday Ismagulov pen Shaymerdenovting sotta bergen jauabymen de rastalady;
  2. Sol kýngi, 7 nauryz 2019 jylghy úshaqtaghy kezdesu Ismagulovtyng josparymen Shaymerdenovting bastamasymen ghana oryn alghan, óitkeni qorqytyp aqsha talap etti degen Ábishev eshqashan habarlaspaghan son, onyng úshyqqa otyryp Shymkent qalasyna úshyp bara jatqanyn bilip, últtyq buronyng jedel qyzmetkeri Ismagulov Jәrdem shúghyl týrde әuebiyletin alyp, Shaymerdenovti dereu Núr-Súltan qalasynyng әuejayyna shaqyryp alyp, sol jerde saghat 14.45-14.50 uaqyt aralyghynda oghan «Moskiyt» markaly diktofonyn berip (13-buma, 29-bette arnayy qúraldy tapsyru turaly hattama), úshaqqa otyrghyzady. Úshaqta otyryp, ózine habarlaspaghan, shaqyrmaghan, Shaymerdenovpen kezdesu oiynda da bolmaghan Ábishevke baylanysqa shyghady, ózi súranyp qasyna kelip otyryp alghan;
  3. Ábishevting qasyndaghy adamgha ótinish aityp, óz ornyn auystyryp, Ábishevting janyna kelip otyryp alghan Shaymerdenov aqsha turaly әngimeni ózinen-ózi bastaghan. Stenogrammadaghy әngime mazmúnynda Ábishev Shaymerdenovting aqsha turaly әngimelerine qoldap jauap qatpaghan jәne aqsha talap etu nemese súrau turaly әngime qozghamaghan. Al 50 mln.tenge aqsha turaly әngimeler mýldem basqa, yaghny taqyrypqa qatysy joq «Qazbaylyq Astana» JShS-ning qos merdigerligimen baylanysty taqyrypta qozghalghan;
  4. Stenogramma mazmúnyna sәikes, Ábishev Týkiyevting Federasiyagha demeushilik retinde Shaymerdenovten 10 mln. tenge alghanynan da beyhabar bolyp shyqqan. Dәl osy jaghday stenogramma mazmúnymen ghana dәleldenip qoymay, 31.10.2019 j. sotta bergen Shaymerdenovting jәne Ismagulov Jәrdemning ózderining jauaptarymen rastalady. Atap aitsaq, 20.01.2019 j. bastap 07.03.2019 j. úshaqqa otyrghangha deyin búryn-sondy 50 mln.tenge aqsha talap etti degen Ábishev ózining tarapynan eshqanday da qorqytyp para talap etushilik әreketin jasamaghan, Shaymerdenovke habarlaspaghan, ony kezdesuge shaqyrmaghan. Sol sebepti sotta jauaptalghan jedel qyzmetker Ismagulov Jәrdem 7 nauryz 2019 jyly úshaqta Shaymerdenov pen Ábishev aralaryndaghy kezdesudi qoldan úiymdastyrghanyn rastap berdi (hotel ubeditisya...!).

Osylaysha QR SJQK ÚB-nyng jedel qyzmetkerleri birneshe aigha sozylghan jasyryn tergeu amaldarynyng týpkilikti nәtiyjesi bolmaytynyn bilip, 07.03.2019 j. Ábishevting Shymkent qalasyna úshyp bara jatqanyn bilip, Shaymerdenovpen kezdesudi qoldan úiymdastyryp, ony әuejaygha shaqyrtyp alyp, oghan dybys jazba qúralyn tapsyryp, úshaqta Ábishevting qasyna otyryp alyp, aqsha turaly әngime qozghaugha әdeyi iytermelegen әreketteri jedel qyzmetker Ismagulov Jәrdem men Shaymerdenovting paraqorlyqqa arandatushylyq-aydap salushylyq jasaghanynyng aiqyn kórinisi. Jedel top qyzmetkerleri men Shaymerdenovting ózderining әreketterimen Ábishevti paraqorlyqqa arandatqany jogharyda kórsetilgen dәlelderden bólek, Shaymerdenovting Shymkent qalasynyng әuejayynda jedel qyzmetkerlerimen kezdesip, diktofongha jazylghan әngimelerin talqylap jatqan sózderinen anyq bayqalady (tansuytte, togda otdam fleshku). Alayda dәl osy әngimelerdi sot psihologiyalyq-filologiyalyq saraptamasynyng zertteu obektisine jedel qyzmetkerler әdeyi kirgizbey qoyady!

Ayyptau tarabynyng kelesi uәjine bagha beretin bolsaq: «Ábishev hattyng týskenin paydalanyp, Respublikalyq budjetting qysqartyluynyng Komiytetke eshqanday qatysy joqtyghyn bile túra, ózi aldynda asa iri mólsherde talap etken parany tolyghymen alu maqsatynda, «Qazbaylyq Astana» JShS-ning zandy mýddelerine zalal keltirui mýmkin әreketterdi jasaymyn dep, olargha 28.01.2019j. №18-3-1-169-KVR hatymen Respublikalyq bujetting qysqartyluy mýmkin ekendigine baylanysty 14.11.2018 j. týzilgen №42 kelisimshartqa qosymsha týziletin kelisimshart aldaghy kezde uaqytsha toqtatyla túruy da mýmkin ekenin habarlap, para berushini qorqytyp, «Qazbaylyq Astana» JShS-ning basshylaryn ózine asa iri mólsherde para beruge mәjbýr bolatynday jaghdaygha qasaqana qoyghan» deydi.

Ayyptau taraby búl tújyrymyn Shaymerdenovting jauabymen negizdegen (15-buma, 22-bette), yaghny Shaymerdenovtyng jauabyna say, ol 2019 jyldyng aqpan aiynyng basynda Makiyshevpen kezdesken kezde, Ábishev ózine jәne Týkiyevke uәde etken aqshany talap etuin jalghastyryp jatqanyn, әitpese SRK «Sokolov» su qúbyryn jóndeu júmystaryna bólingen budjet qarajatyn qysqartyp (sekvestirovaniye) tastaytynyn, sonyng saldarynan «Qazbaylyq Astana» JShS-men sharttyng oryndaluyn qamtamasyz etu ýshin banktik kepil retinde berilgen 500 mln.tengesin qaytaryp alugha qiyndyq tughyzatynyn aitqan synayly. Keyinirek «Ábishev tek qana qorqytyp qoymay, «Qazbaylyq Astana» JShS-ne budjetti qysqartuy (sekvestirovaniye) turaly hat joldaghan» deydi.

Alayda 31.10.2019 j. sot tergeuinde jauaptalghan Shaymerdenov «búl mәlimetterdi Makiyshevten estigenin, «Qazbaylyq Astana» JShS-ning ózi 2019 j. júmysyn josparlau maqsatynda qarjylandyru josparyn súrap, SRK-gha jazghan haty turaly mýldem bilmegenin» aityp qashty.

Degenmen, aiyptaudyng búl tújyrymdary óz dәlelin tappaghany bylay túrsyn, isting kezekpen oryn alghan mәn-jaylary men ózi qabyldaghan prosessualdyq sheshimderine qarama-qayshy keledi:

- Eger shyn mәninde Ábishev ózine jәne Týkiyevke uәde etken aqshany talap etuin jalghastyryp, osy aqshany iyemdenu ýshin «Qazbaylyq Astana» JShS-ne bólinetin aqshalay qarajattardy qysqartyp tastaymyn dep qorqytyp-ýrkitu oiy bolsa, onda nege 2019 j. aqpan aiynyng basynda-aq әli «talap etken parany» almay jatyp, «Qazbaylyq Astana» JShS-men qosymsha kelisimshartqa otyryp, ony 2019 jylgha qarjylandyrugha jol beredi? Yaghni, «Qazbaylyq Astana» JShS men SRK arasynda qosymsha kelisim esh kedergisiz jasalghan.

- «Respublikalyq budjettik qarjylandyrylu uaqytsha toqtatyluy mýmkin ekendigi» turaly hatty SRK «Qazbaylyq Astana» JShS-ne óz taraptarynan jazbaghan, kerisinshe, «Qazbaylyq Astananyn»  21.01.2019 j. jazghan súranys hatyna jauap retinde jazghan. Al «Baymen» JShS búnday súranys hat joldamaghasyn, oghan dәl osynday sipatta jauap hat jazbaghan.

- Shyn mәninde Ábishev para berudi talap etken bolsa, onda nege 20.01.2019 j. bastap 07.03.2019 j. A.Shaymerdenovke habarlasyp, onymen kezdesudi taghayyndap, parany súramaydy. Yaghny búl jaghday Ábishevting oiynda para alu bolmaghanyn kórsetedi, sondyqtan da Shaymerdenovke habarlasu mýldem josparynda bolmaghan.

- SRK «Sokolov» su qúbyryn jóndeu júmystaryna bólingen budjet qarajatyn qysqartu (sekvestirovaniye) saldarynan «Qazbaylyq Astana» JShS-men sharttyng oryndaluyn qamtamasyz etu ýshin banktik kepil retinde berilgen 500 mln.tengesin qaytaryp alugha qiyndyq tughyzady degen tergeu organynyng tújyrymy ótirik bolyp shyqty. Óitkeni 2019 jyldyng qantar, aqpan ailarynda «Qazbaylyq-Astana» JShS qosymsha shart jasau ýshin 500 mln. tengege eshqandayda banktik kepil bermegendigi anyqtaldy. Búl oraydaghy banktik kepildi 04.03.2019 j. tek qana 34 mln. tengege bergen. Sol sebepti de, qosymsha shart jasalmaghan kýnning ózinde, «Qazbaylyq-Astana» JShS-ne 500 mln tg aqshalay shyghyn keledi» degen tergeu organynyng uәji shyndyqqa janaspaydy.

Ayyptau tarabynyng taghy bir uәjine bagha beretin bolsaq: Ayyptau aktisinde kórsetilgendey, óz kezeginde, «para talap etushi Ábishevting qylmystyq әreketinen habarsyz onyng tughan inisi Q.Ábishev, Q.Shyndauletovke habarlasyp, onymen 13.03.2019j. jolyghyp, A.K.Shaymerdenovten aqsha aludy tapsyrghan» dep aiyptaydy. Ayyptaudyng búl tújyrymy tek qana dәlelsiz boljam bolyp, tergeu organynyng istegi prosessualdyq sheshimining tújyrymyna tikeley qayshy bolyp shyqty. Óitkeni Ábishev ózining tughan inisi Q.Ábishevke, ol óz kezeginde Q.Shyndauletovke habarlasyp, para nysanyn aludy tapsyrsa, onda nege aiyptau taraby búl turaly jasyryn tergeu amaldary barysynda jazylghan әngimelerdi sotqa úsynbady?

Odan bólek, sotqa deyingi tergep-tekseru organynyng 31.07.2019 j. qylmystyq is boyynsha jekelegen túlghalargha qatysty sotqa deyingi tergep-tekserudi toqtatu turaly (28-buma, 176-200 better) qaulylary IY.Ábishevting 14.03.2019 j. Q.Shyndauletov A.Shaymerdenovten alghan aqshagha qatystylyghyn joqqa shygharady.

Jogharyda kórsetilgen mәn-jaylardy tújyrymday kele, QR SJQK ÚBnyng jedel qyzmetkeri Ismagulov Jәrdem men Shaymerdenov úiymdasqan týrde, arnayy maqsatta, qylmystyq әreketti imitasiyalau úghymyn býrkenip, para alugha niyeti bolmaghan Ábishevti paraqorlyqqa arandatu-aydap salu әreketin jasaghan.

Búl maqsatta qylmystyq әreketterdi imitasiyalaushy túlgha retinde 21.12.2018j. Sybaylas jemqorlyqqa qarsy kýres qyzmetine Ábishev pen  Týkiyevting ýstinen aryzdanghan mýddeli Shaymerdenovti qatystyrghan. QR SJQK ÚB-nyng jedel qyzmetkerlerining búl sheshimi kezdeysoq emes. Óitkeni is boyynsha para berushi bolyp tabylatyn «Qazbaylyq Astana» JShS-ning ókilderi Malgajdarov ta, Tulegenov te Ábishevke SRK-men jasasqan sharty ýshin «otkat» retinde para bermek týgili, ol turaly mýldem oilarynda bolmaghan, óitkeni qosymsha shart esh kedergisiz jasalynghan jәne ol boyynsha júmystar qalypty jaghdayda oryndalyp otyrghan.

Al últtyq buro tergeushileri men Shaymerdenov «Qazbaylyq Astananyn» diyrektory dep kórsetken Makiyshevting «para berushi» bolyp tabylatyn «Qazbaylyq Astana» JShS-na mýldem qatysy joq bolyp shyqty. Sot tergeuinde jauaptalghan Makiyshev para beruge de, «Qazbaylyq Astana» JShS-ne mýldem qatysy joq ekenin anyq kórsetken.

Dәl osy jaghdaygha qaramastan, QR SJQK ÚB-nyng lauazymdy týlghalary qylmystyq istegi barlyq prosessualdyq qújattarda (jasyryn tergeu amaldaryn jýrgizu, seziktilerge qatysty búltartpau sharasyn qoldanu, olardyng merzimderin úzartu turaly qaulylarda) resmy anyqtalghan mәlimet retinde is boyynsha para berushi retinde «Qazbaylyq Astana» JShS jәne onyng diyrektory retinde Makiyshevti jәne songhy SRK-men jasasqan sharty ýshin «otkat» retinde 250 mln.tenge para beruge kelisimin berdi» dep kópe-kórneu jalghan mәlimetter engizip-kórsetip, sanksiya alghan, sot organdaryn shatastyryp, Ábishev pen Týkiyevke qatysty qate tújyrym jasaugha әkelip soqtyrghan.

QR SJQK ÚB-nyng qyzmetkerlerining prosessualdyq әreketteri qylmystyq prosesstik zang túrghysynan eshqanday syn kótermeydi.

Óitkeni sot tergeuinde 28-bumadan túratyn qylmystyq isting qújattaryn zertteu kezinde qylmystyq qudalau organynyng Shaymerdenovting qatysuymen «jasyryn endiru jәne (nemese) qylmystyq әreketti imitasiyalaudy jýrgizu» turaly qaulysy qylmystyq is qújattary tiziminde (opisi) joq bolyp shyqty, yaghny sotqa úsynylyp otyrghan qylmystyq isting qújattarymen Shaymerdenovting qatysuymen jýrgizilgen jasyryn endiru jәne (nemese) qylmystyq әreketterdi imitasiyalau turaly әreketter zang túrghysynan negizdelmegen bolyp tabylady.

Búl orayda, QR QPK-ning 112-babynyng 3-bóliginde, «eger kýdiktinin, jәbirlenushining jәne kuәning aighaqtary, sarapshynyn, mamannyng qorytyndysy, zattay dәleldemeler, tergeu jәne sot әreketterining hattamalary jәne ózge de qújattar qylmystyq is materialdarynyng tizimdemesine engizilmese, olardy aiyptau negizine jatqyzugha bolmaydy» dep kórsetken.

Búdan bólek qylmystyq isting 14-bumasynyng 47-49 betterinde QR SJQK ÚB-nyng tergeushisi D.Bahytovtyng Shaymerdenovting qatysuymen «qylmystyq әreketti imitasiyalaudy jýrgizu» turaly tapsyrmasynda merzimderi kórsetilmegen. Osylaysha qylmystyq iste Shaymerdenovting qatysuymen qylmystyq әreketti imitasiyalaudy jýrgizu әreketterin qylmystyq prosesstik zannamanyng talaptary túrghysynan zandy jәne negizdi dep tanityn eshqanday qúqyqtyq prosesstik qújattar joq.

Jogharyda kórsetilgen mәn-jaylardy tújyrymday kele, QR SJQK ÚB-nyng jedel qyzmetkerleri men Shaymerdenovting әreketterin qylmystyq әreketterdi imitasiyalau emes, para alugha niyeti bolmaghan Ábishevke qatysty jasandy dәleldemelerdi qoldan jasau maqsatynda paraqorlyqqa arandatu-aydap salu bolyp tabylady.

QR Jogharghy Sotynyng «Keybir sybaylas jemqorlyq qylmystardy qarau praktikasy turaly» 2015 jylghy 27 qarashadaghy №8 normativtik qaulysynyng 24-tarmaghyna sәikes, «qylmystyq qudalau organdarynyng QK- ning 366-babynyng 1-bóliginde kórsetilgen adamdy qylmystyq qudalau organdarynyng aralasuynsyz para alu niyeti tuyndamaytynyn jәne qylmystyng jasalmaghanyn aighaqtaytyn mәn-jaylar bolghan kezde para nysanasyn alugha kóndiruding nәtiyjesinde kelisim alynghan kezde oghan para beruden túratyn arandatushylyq-aydap salushylyq әreketteri ózine qatysty osy әreket jýzege asyrylghan adam jasaghan әreketting qylmystylyghyn joyady».

Osy normativtik qaulynyng 25-tarmaghyna say, QK-ning 417-babynyng 2-bóligi boyynsha paraqorlyqqa arandatu ýshin jauaptylyq QK-ning 366-babynyng 1-bóliginde kórsetilgen adamgha para nysanasyn beruge әrekettengen adamnyng ol adamnyng parany alugha kelisimining joq ekenin bile túra, ózining әreketining qylmys jasaudyng nemese bopsalaudyng dәleldemelerin jasandy týrde qalyptastyru maqsatynda jýzege asyrghan jaghdayda ghana tuyndaydy».

Taghy bir týsiniksiz jeri, tergeu organdary ne sebepti aqshanyn

I.Abishovke jetkenin kýtpey, yaghny negizgi maqsattary oryndalmay, orta joldan operasiyany toqtatyp tastaghan? Sebebi ýsh aidan beri AJISh (SORM) jýrgizu barysynda jedel uәkilderding ol aqshanyng Abiyshevke berilmeytinine kózderi tolyq jetti! Onyng mysaly, paranyng birinshi bóligi bolyp sanalatyn, Tukeevke berilgen 10 mln tenge jogharyda kórsetkenimdey tolyghymen (!) «Qazaq kýresi» federasiyasyna, sportshylardyng Gollandiyagha issapargha baryp-keluine júmsaldy, Tukeev 10 mln tengeni Abiyshevke aparyp bermek týgili, oghan telefon soghyp aqshany alghany turaly aitqanda joq! Sondyqtan, jedel uәkilder operasiyany iske esh qatysy joq túlgha (oghan qatysty is qylmysqúramy bolmauy sebepti toqtatylghan) Q.Shyndauletov aqshany alghan sәtten toqtatyp tastady, óitkeni Shyndauletov basqa aqsha summasyn aityp otyr (80 mln dep) jәne Shaymerdenov oghan biraz uaqyttan beri qaryz. Áytpese, Q.Shaymerdenov pen Kanybek Abiyshevke qatysty AJISh (SORM) jýrgizuge sot sanksiyasy 13.03.2019 jyly bir aigha berilgen bolatyn, tergeu organdary bir ay boyy paranyng adresatqa jetuin qadaghalaugha tolyq mýmkindikteri bar edi. Alayda, paranyng alghashqy bóligi (10 mln) maqsatty júmsalghasyn, ekinshi bóligi A.Shaymerdenovtyng Q.Shyndauletov aldyndaghy qaryzy ýshin ketip qalatynynan, yaghny I.Abiyshevtyng para almaytynyn bilgendikten tergeu organdary AJISh (SORM) toqtatugha mәjbýr boldy.

Is materialdary, sot tergeui nәtiyjesi, zang talaptary, Preziydentting biylghy Joldauy ony oryndaugha baylanysty Jarlyqtyng bәri bir nәrseni dәleldep otyr, ÚB, ÚQK emes, IIM emes, Últtyq Buro qylmystyq ister boyynsha arandatushylyqpen ainalysady, ol anyq әri әmbege ayan. Endi osyghan Siz, qúrmetti sot, óz qúziretinizdi paydalanyp nýktesin qoyasyz ba, joq pa?! «Byti ily ne byti» degen Gamlettik súraq, býgin Sizding sheshuinizge úsynylady, qúrmetti Sot!

7. 14 nauryzdan qyrkýiekke deyingi Ábishev pen Týkiyevke qatysty tergeu,Últtyq Buro ústanymy, onyng ishinde J.Bastarova, BAQ, til zandylyghynyng óreskel búzyluy, Ábishev pen Týkiyevten basqasyna isterdi toqtatuy.

Ayyptalushy (sottalushy) ózining kinәsizdigin dәleldeuge mindetti emes!

Qazaqstan Respublikasynyng Konstitusiyasy, 77 bap, 6 bóligi.

IY.Ábishev pen S.Týkiyevtyng isi boyynsha oryn alghan óreskel qatelikter

SJQK Últtyq Burosynyng resmy ókili J.Bastarovanyng IY.Ábishev pen S.Týkiyevtyng ústalghanyna baylanysty arnayy press-konferensiyadaghy mәlimdemesi men is jýzindegi jaghday.

SJQK Últtyq Burosynyng Yutub jәne basqa da internet jelilerinde arnayy taratqan jalghan aqparaty.

SJQK Últtyq Burosy basshysyyng orynbasary O.Bektenovtyng IY.Ábishevke qatysty mәlimdemesi men is jýzindegi jaghday.

Qylmystyq is boyynsha jiberilgen, әrqaysysy qylmystyq isti qysqartugha nemese aqtau Ýkimine negiz bolatyn konseptualdy prosesstik zanbúzushylyqtar.

(1)      STBT (ERDR) mәlimetting tirkelmeui.

(2) Sot jýrgizu tili zannamasynyng búzyluy.

(3) Saraptama qorytyndysynyng zansyzdyghy turaly.

Ádilsottyng simvoly bizde tarazy, anyghyn aitqanda, qolyna tarazy ústaghan grek anyzdaryndaghy әdildik qúdayy Femida ekeni belgili.

Tarazygha salyp ólshep kórinizshi, tergeu barysynda jýrgizilgen saraptamagha qarama-qayshy qorytyndy bergen qorghau tarapy úsynghan sarapshy-maman qorytyndysy túr, prokuror ony basshylyqqa alugha bolmaydy, sebebi sarapshy qylmystyq jauaptylyghy turaly eskrtilmedi dedi, biraq sol saraptamany jýrgizgen sarapshy-mamandy sotqa aldyryp, qylmysyq jauaptylyghy turaly eskerte otyryp, jauaptadyq. Odan basqa, Qorghau tarapy 24.10.2019 j. sot otyrysynda QR ÁM sot saraptama ortalyghynyng diyrektory  D.Gauriyevting atynan shyghys; 20-05-15 №3133 sandy 04.10.2019 j. resenziyasyn iske jalghady. Oghan sәikes, sarapshy G.Qúdaybergenova saraptama jýrgizu turaly metodikasyn, «Saraptama turaly» zany talaptaryn búzghany ýshin tәrtiptik jauapkershilikke tartyldy. Sonda osynsha olqylyqtargha jol bergen Qúdaybergenovanyng saraptamasyn dәlel retinde basshylyqqa ala alamyz ba? Prokuror nege ózsózinde búl mәselelerge toqtalyp ótpedi?

Jaqsy, osynsha olqylyqtargha qaramastan, olardyng bәrin ysyryp qoyyp, prokuror óz sózinde silteme jasaghan sarapshy Qúdaybergenovanyng saraptamasyn basshylyqqa ala qoyayyq. Olay bolsa, osynsha qatelikterge jol bergen, tergeushi qoymaghan súraqqa jauap beru arqyly sózsiz tergeuding paydasyna qyzmet etken sarapshy Qúdaybergenovanyng ózi «para alushylardyng әreketinde qorqytu belgileri joq» - dep otyr emes pe? Eger qorqytu bolmasa, onda myna qylmystyq iste bolmaydy ghoy, óitkeni bizding qorghauymyzdaghy adamdargha «qorqytu arqyly para talap etu» boyynsha aiyp taghylyp otyr, prokuror ony qoldap otyr. «Qorqytu arqyly para talap etu» ol dәrejeleushi belgi, yaghny kvalifisiruishiy priznak, ol belgi bolmasa para alugha oqtalu qylmysy da shyqpaydy!

(4) Arandatushylyq –aydap salushylyq turaly.

(5) zansyz jýrgizilgen jasyryn tergeu әreketteri (NSD) jәne prosestik merzimder turaly.

(6) Ayyptau tarapynan kuә dep tanylghan túlghalardyng sot tergeuinde bergen jauaptary.

Qazaqstan Respublikasy Jogharghy Sotynyng 20.04.2006 jylghy N 4 «Qylmystyq ister boyynsha dәleldemelerdi baghalaudyng keybir mәseleleri turaly» janartylghan Normativtik qaulysynyng 4,12,13-tarmaqtaryna sәikes, «qylmystyq isti qaraghan kezde sot QPK-ning 125-babyna sәikes, әrbir dәleldemeni qatystylyghy, jaramdylyghy, nanymdylyghy, al barlyq jinalghan dәleldemeler jiyntyghyn qylmystyq isti sheshu ýshin jetkiliktiligi túrghysynan baghalaugha tiyis. Dәleldemelerding nanymdylyghy is boyynsha barlyq mәn-jaylardy eskere otyryp tekseru, bir dәleldemelerdi basqalarmen salystyru jolymen anyqtalady. Eger sottyng ýkimi sottalushy men jәbirlenushinin taldanbaghan, aqiqaty salystyrylmaghan jәne basqa dәleldemelermen: kuәlardyng aighaqtarymen, is jýrgizu әreketterining hattamalarymen, sarapshylardyng qorytyndylarymen, zattay dәleldemelermen jәne ózge de qújattarmen rastalmaghan aighaqtarynyng negizinde ghana shygharylsa, ony zandy dep tanugha bolmaydy. Kuәning aighaqtaryn baghalau, olardy isting mәn-jayyn nanymdy beyneleytin faktiler turaly aiqyn mәlimetterdi anyqtau maqsatynda taldaudy bildiredi»! Qúrmetti sot, biz Sizden kórsetilgen zang talabyn basshylyqqa alyp, is jýzinde oryn alghan qylmystyq oqighany anyqtau maqsatynda, is boyynsha jinalghan dәleldemelerdi, yaghny saraptamanyng qorytyndylary men kuәlerding jauaptaryn, habarlamalarmen, audio-beyne stenogrammalaryn jәne basqa da prosesstik qújattar men dәleledemelerdi sottalushylardyng qylmystyq oqigha boyynsha bergen aighaqtarymen sәikestigin tekserip anyqtaudy ótinip súraymyz!

9. Qogham qalay qabyldauda, el aldyndaghy jauaptylyq, 200 000 adam, qogham qayratkerleri, Parlament, Mәslihat deputattary.

Qúrmetti sot! Men osydan biraz búryn jurnalistterge bergen súhbatymda Islam Ábishev te, Serik Týkiyevte qogham aldynda aqtaldy dep mәlimdeme jasaghan bolatynmyn. Osy aitqandarymnan kýni býginde esh bas tartpaymyn, oghan sebep, el jaqsylary, qogham qayratkerleri, jalpy halyq osy adamdardyng aqtaluyn asygha kýtip otyr dep anyq aita alamyn! Osy kezge deyin jariyalanghan maqalalar men beyneaqparattar, әleumettik jelidegi jazbalar osyny rastaydy. Olardy aitpaghannyng ózinde Qazaqstan Respublikasy Parlamentining jәne Týrkistan, Qyzylorda oblystyq, Shymkent qalalyq Mәslihatynyng jýzdegen deputattarynyng mening qorghauymdaghy Ábishev pen Týkiyevke arasha súrap jazghan hattary, memleket basshysy Q.Toqaev atyna ashyq hatqa elimizding ziyaly qauym ókilderi, jazushylar, óner, mәdeniyet, sport qayratkerleri bastaghan 200 000 (eki jýz myn) –gha juyq adam qoldaryn qoyghany da búryn-sondy Qazaqstan sot jýiesining tarihynda bolyp kórmegen qúbylys!  

10. Jauaby joq súraqtar

«Adamnyng kinәli ekendigi zandy kýshine engen sot ýkimimen tanylghansha ol jasalghan qylmysqa kinәli emes dep esepteledi»

Qazaqstan Respublikasynyng Konstitusiyasynyng 77 baby, 3 bóligi.

Qylmystyq isting 1 tomy, 3-5 betterinde Shaymerdenovtyng jazghan aryzy bar, ol aryzgha sәikes I.Abiyshev onyng basqaruyndaghy «SMP 610» mekemesinen  2014 jyly 1 000 000 AQSh dollary kóleminde para aldy degen derek kórsetilgen. Sol kezdegi kurs boyynsha ol aqsha 180 000 000 tengege keledi, Shaymerdenovtyng «Qazbaylyqtan» 250 000 000 tenge alyp, onyng 190 000 000 ózine alyp qalyp, Abiyshevke bermekshi bolghan 60 000 000 tenge sol aqshanyng aiyrmasy eken-mys! Endi osy anyz – legenda negizinde tergeu organdary, Shaymerdenovtyng aryzyn tirkep, ol boyynsha birneshe ay kóleminde tergeu әreketterin jýrgizip, keyinnen 15.03.2019 jyly Abiyshevtyng is-әreketin saralau barysynda, sol 2014 jyly 1 000 000 AQSh dollary kóleminde para alghany ýshinde kýdikteletini kórsetilgen. Yaghni, Abiyshev para alugha oqtaludan bólek, asa iri kólemde para alghany ýshinde kýdikti dep tanyldy.

Endi, eng qyzyghy keyinnen is qazaq tiline audarylghan son, JTT qúramy janartylyp, JTT basshysy bolyp A.Atashev tanylghannan keyin Abiyshevtyng 2014 jyly Shaymerdenovten 1 000 000 AQSh dollary kóleminde para alghany turaly fakt boyynsha Atashev tarapynan Abiyshevke qatysty qylmystyq is «qylmys qúamynyng bolmauyna» baylanysty toqtatylghan. Yaghni, Shaymerdenovtyng alghashqy qúrghan anyz-legendasynyng kýl-talqany shyqty. Degenmen, prokuror búl taqyrypty meylinshe ainalyp ótuge tyrysuda, bizding tarapymyzdan sot tergeui barysynda osyghan oray qansha súraqtar berilip, ótinishter jariyalanyp jatsa da, dәl osy mәselede memlekettik aiyptaushy retinde prokurordyng pozisiyasyn bilu mýmkin bolmady. Búl fakt aiyptau aktisinde de kórinis tappaghan. Yaghni, 1 000 000 AQSh dollary kólemindegi para kezinde Abiyshevpen alynghan ba, joq pa degen súraq, kýnibýginge deyin jauapsyz qaluda. Eger, alynbady dep eseptesek, onda Shaymerdenovtyng aityp jýrgen keyingi 250 000 000 tenge, 190 000 000 tenge, 60 000 000 tenge degenderi ótirik bolyp shyqpay ma?   Osyghan oray zang qanday alap qoyady?

«Keybir sybaylas jemqorlyq qylmystardy qarau praktikasy turaly» Qazaqstan Respublikasy Jogharghy Sotynyng 2015 jylghy 27 qarashadaghy № 8 normativtik qaulysynyng 6 tarmaghynda bylay delingen: «Paraqorlyq turaly isterdi qaraghan kezde, adamnyng parany alyp sol ýshin para berushining mýddesine oryndaugha nemese oryndamaugha jatatyn әreketterding shenberin anyqtau qajet. Osy rette paraqorlyq ýshin jauaptylyq adamnyng parany әreketter nemese әreketsizdik jasalghangha deyin nemese jasalghannan keyin alghan uaqytyna qaramastan, sonday-aq paranyng aldyn ala belgilengen-belgilenbegenine, para berushining mýddesi ýshin qanday da bir әreketterdin oryndalghan-oryndalmaghanyna qaramastan tuyndaytynyn nazarda ústaghan dúrys».

Endi osy normativtik Qauly talaptaryna sәikes, mende mynaday súraqtar tuyndaydy;

Shaymerdenovtyng jәne ol basqaryp otyrghan «SMP 610» mekemesining 60 000 000 tenge paragha tikeley qatysy joq, sebebi, ol imitasiya boyynsha «Qazbaylyqtyn» atynan berilip otyr. Biraq, «Qazbaylyqtyn» eshqanday qúqyghy shektelmegen, onymen shart para alynardan jarty jyl búryn jasalyp qoyghan.  Sonda búl jerde Shaymerdenov qalaysha para berushi bolyp tanyluy mýmkin? Sotta jauap bergen sózderinde «Qazbaylyqtyn» iyesi Tulegenov te, atqarushy diyrektory Malghajdarov ta ózderin eshkim qorqytpaghanyn, sondyqtan qoryqpaghanyn, eshkimge eshqanday para beru eshqashan oilarynda bolmaghanyn anyq kórsetti. Yaghny olardyng eshqanday qúqyqtary shektelip nemese búzylyp otyrghan joq jәne Abiyshev «Qazbaylyqtyn» paydasyna óz qúzireti shenberide eshqanday әreket jasamasa?

Jedel-izdestiru qyzmetkerleri ne sebepti bir ay uaqyttary bola túra, paranyng adresatqa jetkiziluin kýtpey, Qúnanbay Shyndauletovtyng alyp jatqan jerinen ony ústap, jedel-izdestiru әreketterin toqtatqan? Nege tergeushi osy sebepterdi anyqtau maqsatynda jedel uәkilderden kuә retinde jauap almaghan?

Ýsh aidyng ýstinde jedel-izdestiru júmystary ýzdiksiz jýrgizilse de, qolyna bir tiyn almaghan Abiyshevke qalaysha «ol para alghysy keldi» dep aiyp taghugha bolady?

Búryn qarjy polisiyasynan júmystan quylghan, ýstinen birneshe mәrte qylmystyq faktiler boyynsha aryzdar týsken, ózi qúqyq qorghau organdarymen tyghyz baylanysta jýrgeni tolyq anyqtalghan bir adam esh dәlelsiz, dәieksiz eki birdey memleket jәne qogham qayratkerin sottatyp jibere bere me?

Áriyne búlar ritorikalyq, yaghny jauaby joq súraqtar, qoldanystaghy qylmystyq zannama boyynsha biz Sizge qazirgi tanda súraqtar qoya almaymyz, biraq, kenesu bólmesinde Sizge búl súraqtargha bәribir jauap izdeuge tura keledi, Qúrmetti sot!

Taghy da Gamletke yaky klassikagha jýginsek, «BAR BOLU NEMESE BOLMAU», «BYT ILY NE BYT» degen ómirsheng súraqtargha para-par súraqtar búlar! Óitkeni tarazy basynda adam taghdyry túr. Jәy adamdardyng taghdyry emes, jogharyda atap kórsetkenimdey, qogham qayratkerleri, el-júrtynyng yqylasyna, qúrmetine bólengen, zeynet jasyna shyqqan adamdar taghdyry, osy isti qadaghalaghan qalyng elding shyndyqqa degen, әdildikke degen senimi túr!

Jogharyda atap ótken QR Jogharghy Sotynyng Normativtik Qaulysynyng talaptary ekqana sot ýshin emes, barlyq qylmystyq qudalau organdary ýshin de mindetti kýshi bar akt bolatyn. Alayda, tergeu organdary zandy da, qarapayym logikany da ysyryp qoyyp, kýni býginge deyin sózding tura maghynasynda, ashyq týrde provokasiyamen ainalysuda! Endi SJQK ÚB bizben qosa, Sizdi de óz qarmaqtaryna ilip alu ýshin jantalasyp qaluda, qúrmetti sot!

Esinizde bolsa, men sot otyrysynyng aldyn-ala tyndauynda jәne qorghau sózimdi bastaghan aldynghy sot jaryssózinde ÚB tarapynan sottalushylar IY.Ábishev jәne onyng tuystaryna qatysty osy qaralyp jatqan isti zansyz jolmen «sheshu ýshin» para beruge oqtalu nemese para beruge dayyndalu baptarymen qylmystyq ister qozghaghany turaly óz ótinishimde, sózimde naqty atap kórsetip, ony ÚB tarapynan jasalyp jatqan provokasiya dep ashyq aitqan bolatynmyn.

Mine keshe ghana, yaghny osy jyldyng qantar aiynyng 28-i kýni ÚB qyzmetkerleri Ábishevtyng qyzdary Gýlmira Ábisheva, Mәdina Ábisheva, inileri Eralhan jәne Qanybek Ábishevterge qatysty isti qayta jandandyryp, olardy kýdikti dep tanydy. Al sottalushylar Ábishev pen Tukiyevty kýdikti dep tanugha Qaulylary dayyn túr (advokat mәselesi sheshilmeui sebepti keyinge qaldyryldy).

Aldynghy sózderimde aitqanday, STBT (ERDR) 25.06.2019 jyly tirkelgen is boyynsha ýilerin tintu siyaqty belsendi tergeu әreketteri osy qaralyp jatqan qylmystyq is Bas Prokuraturagha týsken kezde bastalsa, odan keyin toqtatylyp, endi mine, keshegi 28-i kýni qayta jandandyrylyp otyr.

Búl neni bildiredi? Logika óte qarapayym. Eger ghayyptan tayyp, sol kezde Bas Prokuraturada prinsipti bir prokuror osy isti jan-jaqty tekserip búl qalpynda sotqa jiberuge bolmaydy dep sheshim shygharsa, onda ekinshi is boyynsha sol adam avtomatty týrde kýdiktige ainalyp shygha kelgen bolar edi!

Endi mine, Sizding tarapynyzdan Ýkim shygharar kez kelgende taghy da sol ótirik JALAmen qozghalghan qylmystyq qayta jandandyrylyp otyr. Sol arqyly Sizge QYTAY ESKERTUI joldandy dep esepteymin! Yaghni, eger is boyynsha әdil sot Ýkimi shygharylar bolsa, onda Sizde kýdikke ilinuge dayyn kandidatsyz degen sóz! Al, әdil sot Ýkimi búl jerde tek qana bireu, ol – AQTAU ÝKIMI ghana bolmaq!

Mening sózim osymen tәmam, is boyynsha aityluy tiyisbarlyq mәn-jay osy qorghau sózinde jәne mening әriptesterim tarapynan tolyq qamtyldy dep esepteymin.

Osy atalghandardyng negizinde, Sizden súraytynym tek qana bireu, qúrmetti sot! Mening qorghauymdaghy Islam Almahanúly Ábishev pen Serik Adamúly Týkiyevke aqtau Ýkimderin shygharyp, Qazaqstanda da SOT ÁDILDIGI degen úghym bar ekenin bir dәleldeseniz!

Abzal Qúspan, advokat.

Qosymsha: Búl advokat Abzal Qúspannyng sottaghy jaryssózde sóilegen sózderi...

Abai.kz

3 pikir