Reseyding irgesinde jatqan soltýstiktegi birneshe qalanyng atauyn qazaqshalau jayly kópten beri aitylyp keledi. Ásirese, Pavlodar men Petropavl syndy iri qalalardyng әli kýnge orys apostoldary Pavel men Petrding atymen atalyp jýrgeni kópting ókinishi. 

Qazaqstannyng bayyrghy túrghyndary Pavlodar qalasyn Kereku, Petropavl qalasyn Qyzyljar dep ataghandy jón kóredi. Biraq atalghan eki qalagha tarihy ataularyn qaytaru onay sharaua bolmay túr. Qala aty týgil, kishigirim kóshe atauyn auystyru ýshin de әrkimning qas-qabaghyna qaraylap jýretin qazaq biyligi búl mәselede mýlde jaltaqoylyq tanytyp otyr.

Tәuelsizdik alghanymyzgha 30 jylgha juyqtasa da Pavel men Petrge әli kýnge әlimiz kelmeydi. Qazaq biyligi Pavlodar men Petropavldy qazaqshalay almay jýrgende, ghalymdar osydan 95 jyl búryn jariyalanghan qújatty tauypty. Ol qújatta jazyluynsha, 1925 jyly sol kezdegi biylik Petropavldy Qyzyl-Jar dep atau turaly resmy sheshim qabyldaghan eken.

Búl qújattyng tabylghanyn tarih institutynyng diyrektory, professor Ziyabek Qabyldinov rastap otyr. Ol kisining aituynsha, 95 jyl búryn bolishevikter istegen isti, býginde Tәuelsiz qazaq biyligi istey almay otyr.

Ziyabek Qabyldinov, t.gh.d., professor:

- 1925 jyldyng 18 shildesinde Aqmola guberniyalyq atqaru komiyteti Prezidiumynyng әkimshisi N.Kurochkin qol qoyghan (ol kezde Petropavl qalasy provinsiya ortalyghy bolghan) qújatta qalanyng Qyzyl-Jar bolyp ózgerui turaly shynayy tarihy qauly shygharylghan. Búghan sebep, qala qasiyetti Petr men Pavldyng qúrmetine Petropavl dep atalghan. Búl atauda diny mәn bolghandyqtan, sol kezdegi zaman talabyna say kelmegen (RF Memlekettik múraghaty, F.5677, op.6, d.427).

Osyny eskere otyryp, olar Qazortalyq atqaru komiytetine ótinish joldaydy. Ótinish sol kezdegi respublika ortalyghy Qyzylorda qalasyna joldanady. Búl ótinishti Qazortalyq atqaru komiyteti tóraghasy Mynbaev pen hatshy Aralbaev ta qoldaydy. Ári sol jyly shyqqan respublika kartasynda Petropavl óniri Qyzyl-Jar dep kórsetiledi.

Ol kezde qaladaghy qazaqtardyng ýlesi 10 payyzgha da jetpeytin. Onyng ýstine bodan elmiz, tәuelsizdigimiz joq, konstitusiyamyz joq. Soghan qaramastan orys azamatynyng qolynan qala atyn qazaqshalau turaly úsynys shyghyp, ol sheshim qabyldanghan. Al biz Tәuelsiz el bola túra, shiyrek ghasyr boyy qala atauyn qazaqshalay almay otyrmyz. Mening úsynysym, kelesi jyly biz sóz etip otyrghan qújattyng shyqqanyna 95 jyl tolady. Soghan oray Petropavl qalasynyng tarihy atauyn qaytaryp bersek eshkim qarsy bolmas edi...

Quanysh Qappas

Abai.kz