Erlan Karinning jazghanyn oqyp shyqtym. Bizge pragmatikalyq kózqaras kerek depti. Provinsialdy oilau jýiesinen ketudi aitypty.

Jalpy pragmatiyk, sayasy mәdeniyeti joghary últ qaydan shyghady? Jauaby da qarapayym. Sayasy konkurensiyany, әdil saylaudy, partiyalar arasyndaghy sauatty bәsekeni praktikada kórgen sayasy jýieden shyghady. Qazirgi biz aityp jýrgen "Uaqyt óte kele demokratiyaly el bolamyz" degen әngime bos sóz eger sayasy jýiemizde konkurensiya bolmasa әri ony halyq praktikada kórmese. Dәl qazirgi temppen biz aldaghy 40-50 jylda da kóp ilgeri ketpeymiz. Artta qalghan ýshinshi sortty elding dengeyinde qalamyz. Nege? Jauaby da qarapayym. Sebebi, halyq eshtene kórgen joq. Elding kórgeni "Núr Otan" men Elbasy. Bitti. Onyng ózinde Elbasyny synaugha qorqady. Qyzmetten ósu ýshin "Núr Otangha" qatty sóz aitpau kerek. Tynysh jýru qajet. Múnday belgili ramka men shablonnyy jýiedegi últtyng sayasy sanasy, mәdeniyeti qalay ósedi?.. Óspeydi! Sol dengeyde qalady. Búl joldyng jauaby da, barar jeri de belgili.

Jalpy, partiya degenimiz ne? Partiya - biylik ýshin talasatyn sayasy institut. Partiya basshylyghynda kimder bolady? Bilimdi, oqyghan, әr saladan jan-jaqty habary bar túlghalar, ekonomister, sayasattanushylar, bir-bir salanyng mamandary jinalady. Partiyada "Erteng biylikke kelsek Garvardty bitirgen, 10 jyl ekonomikada júmys istegen tәjiriybeli myna mamanymyz ekonomika ministri, KazGu-dy bitirgen, sayasatta 15 jyl jýrgen myna mamanymyz syrtqy ister ministri bolady" degen sekildi qoghamdy ózine tartar әngime aitylady. Partiyanyng ekonomikany, auyl sharuashylyghyn, ishki sayasatty, halyqaralyq qatynasty osy baghytta damytamyz degen baghdarlamasy, ony iske asyra alar bilikti kadrlary bolady. Osynyng bәri jinaqtalyp biylikpen sauatty konkurensiyagha shyghady. Osy qarapayym sayasy jýie júmys istegende bәseke payda bolady. Halyq feysbukta әr jerden bir shyqqan aqylmandardy emes, naqty partiyanyng bilimdi mamandaryn, sauatty liyderin tynday bastaydy. Salystyrady. Kókirek kózi ashylady. Saylauda únaghan partiyagha, liyderge dauys berip biyligin auystyrady. Osynyng bәrin praktikada kórgende halyqtyng sayasy sanasy ósedi, pragmatikalyq baghytta kózqarasy qalyptasady. Konkurensiya bolghannan keyin biylikke de, oppozisiyagha da qamshy basyp eki ese júmys isteuge tura keledi. Sebebi, júmys istemese útylatynyn biledi. Búl halyqqa tiyimdi. El osylay damidy.

Bizding qazirgi sәl sóilegen aqynnyn, myqty jazghan blogerding sózin tyndap jamyrap jýrgenimiz sol sauatty sayasy jýienin, bilikti kadrlar jinaqtalghan partiya men liyderlerding joqtyghynan. Sauatty sayasy partiyanyng bilikti kadrlary sanana qúiyp túryp taldap berip jatsa aqymaqsyng ba qaydaghy bir feysbukte otyrghan blogerdi tyndap?..

Endi jogharyda atalghannyng birin de Karin myrza aitpaydy. "Núr Otan" bolsa da aitpaydy. Nege aitpaydy? Jauaby qarapayym. Konkurensiyagha shydamaydy. Talqany shyghyp jeniletinin biledi. Búlar konkurentti ortada júmys istep ýirenbegen. Ákimshilik kýsh arqyly ghana el basqara alady. Sәl basy istegender, oligarhtar, bilimdi jastar shyghyp realino partiya qúryp, bәsekening iyisin shyghara bastasa túnshyqtyrady. Sebebi, el búl jýieden sharshaghan. Jeniletinin biledi. Ózderi dayyndap shygharghan Qosanovtan ózderi útylyp qalghan jýieden basqa ne kýtuge bolady?!

Eldegi kartina osynday ekeni bәrimizge belgili. Múnday jaghdayda jýie ne isteydi? Jauaby da qarapayym. Ertegi aitady. Qanday ertegi? "Bizge demokratiyagha erte. Halyqtyng dengeyi tómen. Demokratiya evolusiyalyq jolmen kelui kerek. Áli 20-25 jyl jýretin jolymyz bar. Keyin bәri jaqsy bolady" degen 2030, 2050 sekildi úzaaaq kýtuimiz qajet ertegilerdi oilap tabady. Basqa jolmen biylikte qala almaytyny anyq qoy endi. Al, shyndyghynda damu konkurensiya, iydeyalar bәsekesi, aqyl oiyny, osynyng bәrin elding praktikada kórui arqyly keletinin aitpay ainalyp ótedi. "Provinsialdy oilaudan keteyik" degen sekildi aqyldy adamnyng obrazyna enedi. Biraq, provinsialdy oilaudan ketu ýshin sayasy jýiege sauatty bәseke kerektigin aitpaydy. Osylay 30 jyl jalghasyp keledi.

Qysqasha, elge týsinikti, qarapayym tilmen aitqanda "Halyqty aqymaq qylyp basqaru" deydi múnyng atyn. Bolghany osy. Keybir azamattar múny biledi. Týsinedi. Biraq ýndemeydi. Nege ýndemeydi? Jauaby qarpayym. Qorqady jýieden. Aqsha kerek. Qyzmetten ósu qajet. Materialdyq qúndylyqtargha jetu birinshi orynda qysqasy.

Bauyrjan Serikbaydyng әleumettik jelidegi paraqshasynan

Abai.kz