Júma, 29 Nauryz 2024
46 - sóz 4774 12 pikir 12 Qarasha, 2019 saghat 12:29

DAISh sodyrlary Tәjikstangha ashyq shabuyl jasady

Keshe Ortalyq Aziya sayasattanushylary erekshe talqylaugha, al BAQ-tary sarapshylar shaqyryp, taldau jasaugha tiyis oqigha boldy. Tәjikstangha DAIYSh(IGIYL) sodyrlary ashyq shabuyl jasady. Búl rette: Olar qalay ótken? Endigi qadamdary qanday bolmaq? Shabuyl jәne keri sheginu strategiyalary qanday? DAISh strategiyasynyng evolusiyasy degen mәselelerdi talqylap jatugha tiyispiz negizi.

Jalpy qate bolsa da, bir joramal jasap kóreyin.

DAISh qazirgi tanda óz tarihyndaghy eng qiyn әri kýrdeli kezenge tap boldy. Olar Irak pen Siriyadaghy barlyq aimaqtarynan jәne jýz myngha juyq sodyrlarynan aiyryldy. Basshylary Áli-Bagdady óltirildi(mýmkin Gavaiy araldarynda kokteyl iship jatqan shyghar), qysqasy jobadan shygharyldy. 2016 jyldan bastap DAIYSh-tyng Aughanstangha engeni, onda talibtermen diny kózqarastarynyng qarama-qayshylyghyna baylanysty ózara soghysyp jatqany belgili. Shyn mәninde qazir DAISh sodyrlary jana aimaq izdeydi. Óitkeni uaqyt ótken sayyn olardyng Tayau Shyghysta ómirshendigi azayyp keledi.

Aughanstandaghy DAISh sodyrlary Ortalyq Aziyagha kiruge mәjbýr boluy mýmkin. Nege? Óitkeni olar Aughanstan shekaralasatyn quatty әskery kýshke ie batystaghy Irangha, shyghystaghy Qytaygha, ontýstigindegi Pәkistangha bara almaydy. Bir ghana jol ol soltýstiktegi әskery kýshi әlsiz Tәjikstan men Týrkimenstan ghana. Onyng ýstine "Taliban" qozghalysy Aughanstannyng DAISh tobyn qyspaqqa aludy arttyruda. Tiri qalu ýshin dereu basqa aimaqqa ketu kerek.

Tәjikstangha shabuyl jasau kýni de kezdeysoqtyq emes. Olar tura Tәjikstannyng Ata Zang kýninde qandy soyqan saldy. Osy arqyly memleketterding zandyq qúqyghyn moyyndamay, óz zandarynyng ghana baryn bildirgisi kelgen siyaqty. Onyng ýstine shabuyl barysynda Tәjikbasy Rahmon elinde bolmaghan.

Eng qauiptisi sol, búl elge shabuyl jasaghandardyng kóbi tәjikter. DAIYSh-qa ótip ketken tәjik sodyrlary. Shabuyldyng sәtsizdigin sodyrlar arasynda әielderding kóp boluyn jәne búl reyd tek qana memleketting reaksiyasyn tekseru maqsatynda bolghandyghymen týsindiruge bolady.

Endigi qadamdary qanday boluy mýmkin?
DAISh Áli-Bagdadiyding ólimine baylanysty qarymta soqqy jasauy tiyis. Búl úiymnyng "әlemdik terrorlyq úiym" atty imidji ýshin qajet. Olar ózge elde úiyqtap jatqan úyashyqtardy ashyq әreketke kóshuge shaqyrady. DAISh qúramyndaghy sodyrlar óz elderine qaytyp, sol aimaqtarda әreket etuge tyrysyp kóredi. DAISh AQSh-qa soqqy jasay almaydy, biraq әlem elderindegi AQSh, Resey men Batys elderining elshilikterin nysanagha alugha tyrysady. Bir-eki әlemdi dýr silkindirer terakt jasaugha talpynady (Parijdegidey). Mýmkin tәjik pen týrkimen shekarasyna taghy shabuyl jasap kórer.

Bizding әreket: barlyq destruktivti diny aghymdardy baqylauda ústau, qauipsizdikti arttyru, shekaradaghy baqylauda kýsheytu.

Ashat Qasenghalidyng facebook paraqshasynan

Abai.kz

12 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1574
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2268
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3576