Júma, 29 Nauryz 2024
46 - sóz 5705 4 pikir 1 Qarasha, 2019 saghat 13:11

Emigrasiya – sayasat ainasy

IYә, 2014 jyldan beri elimizden kóship ketushiler sany kóbeyip barady. Statistika jónindegi komiytetting derekterine qaraghanda 2012 jyldan beri 230 mynday adam túraqty túru ýshin Qazaqstannan basqa elderge kóship ketken. Baqytyn syrttan izdegender sany jyldan jylgha úlghayda. 2014 jyly – 28946 adam, 2015 jyly –30047 adam, 2016 jyly –34900 adam, 2017 jyly –37704 adam, 2018 jyly – 41894 adam shetelge qonys audarghan. Tek ótken jyly ghana 42 mynday adam emigrasiyagha ketipti. Qazaqstan migrasiya boyynsha Euraziyalyq odaqta kósh bastap túr. Ekinshi orynda Armeniya, ýshinshi orynda Qyrghyzstan.

Elimizdegi emigrasiya tasqynynda Soltýstik Qazaqstan, Pavlodar, Shyghys Qazaqstan oblystarynyng ýlesi basym. Últtyq jaghynan qarasaq, kóship ketushiler negizinen orystar, ukraindar jәne nemister. Emigrasiyanyng Qazaqstan ýshin әri teris, әri paydaly jaghy bar. Teris jaghy – kóship ketushilerding teng jartysy joghary jәne orta bilimdi mamandar. Múny demografiya tilinde aqyl-oydyng jylystauy dep ataydy. Tiyimdi jaghy – Qazaqstanda qazaqtardyng ýles salmaghy arta týsedi. Anyqtalmaghan derekterge qaraghanda elimizdegi qazaqtardyng ýles salmaghy qazir 72-73 payyzgha jetken.
Migrasiyalyq salido (kóship ketushiler men kóship kelushiler sanynyng aiyrmashylyghy) minus 29 myng adam bolsa, ol halyqtyng tabighy ósiminen (238 230) segiz ese kem. Yaghny búl elimiz ýshin bәlendey qauipti emes. Kelimsek diasporalar ókilderining ózderining tarihy otandaryna kóshui bolsa ol tabighy ýderis.

Qauiptisi –aldaghy kezen. «Strategiya» qoghamdyq qorynyng 2019 jyldyng qantar aiynda jýrgizgen zertteulerine qaraghanda Qazaqstan halqynyng tórtten ýsh bóligi elden kóship ketkisi keledi eken. Onyng ishinde orystardyng 52 payyzy, qazaqtardyng 31 payyzy sonday pighylda. Ásirese, 25 pen 34 jastyng arasyndaghylar. Meni alandatatyny da sol jastar. Ziyaly qauym ortasynda jýrgen song kezdeskende bala-shaghanyng jayyn súraymyz. Sonda estiytinimiz: «Balam Kanadada», «qyzym Angliyada», «nemeremiz Germaniyada», «oquyn bitirip sonda qaldy» degen tәrizdi janalyqtar. «Ne sebepti?» deseng shetinen Qazaqstanda joghary jalaqysy bar layyqty júmysqa túru, mәnsaptyq ósu mýmkindigining shekteuli ekendigin algha tartady. Sheteldegi qazaq jastarymen kezdeskende olar «rejim ózgermey elge qaytu jospary» joq ekendigin jayyp salady. Yaghny búdan emigrasiyalyq ýderis elimizdegi rejim men rejim sayasatyna tikeley baylanysty ekeni bayqalady. Áriyne, biz qazaq jastarynyng Qazaqstannyng ekonomikalyq, әleumettik damuyna ýles qosqanyn qalaymyz. Alayda ol sayasy ózgeristerge ghana tәueldi bolyp túrghany ókinishti.

Marat Baydildәúlynyng facebook paraqshasynan

Abai.kz

4 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1575
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2269
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3582